EBELİK ÖĞRENCİLERİNİN COVID-19 PANDEMİSİNDE TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF TEDAVİLERİ KULLANIM DURUMLARI VE YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 399 - 412, 29.08.2023

Aleyna Bulut , Yasemin Aydın Kartal

https://doi.org/10.47115/jshs.1203358

Öz

Amaç: Bu çalışma, Covid-19 pandemisinde ebelik öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tedavileri (TAT) kullanma durumları ve yaşam kalitesine etkisinin saptanması amacıyla yürütüldü.
Yöntem: Tanımlayıcı ve korelasyonel desendeki araştırmanın örneklemini, bir kamu üniversitesinin Ebelik bölümünde öğrenim gören ve çalışmaya katılmak için gönüllü olan 175 öğrenci oluşturdu. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu”, “Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutum Ölçeği (TATKTÖ)”, “WHOQOL BREF Yaşam Kalitesi Ölçeği” ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis Testi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalamasının 21.36±2.26 olduğu, öğrencilerin %43.4’ünün Covid-19 enfeksiyonunu geçirdiği belirlenirken, %34.3’ünün ise Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle bir yakınının kaybettiği belirlendi. Pandemi sürecinde öğrencilerin %87.2’sinin bir TAT yöntemi kullandığı ve kullanılan yöntemler arasında çoğunlukla C vitamini desteği (%47.7), dua etme (%42.1), sarımsak (39.5), bal (%37.4) ve zencefil kullanımı (%34.4) yer aldığı saptandı. Öğrencilerin TATKTÖ puan ortalamasının 30.80±4.88 olduğu belirlendi. Ebe adaylarının, ailede TAT kullanan bireyin bulunması ve TAT eğitimi alma durumu değişkenlerinin TATKTÖ puan ortalamalarını anlamlı olarak farklılaştırdığı belirlenirken, gelir durumu, sınıf düzeyi ve Covid-19 geçirme durumunun TATKTÖ puan ortalamalarını anlamlı olarak etkilemediği belirlendi. TATKTÖ ile WHOQOL-BREF alt boyut psikolojik, çevresel ve sosyal yaşam kalitesi puan ortalamaları arasında negatif düzeyde anlamlı ilişki saptandı.
Sonuçlar ve Öneriler: Ebelik öğrencilerinin TAT’a yönelik tutumlarının pozitif ve orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, TAT yöntemlerine tutumun psikolojik, çevresel ve sosyal yaşam kalitesini anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi, Yaşam Kalitesi, Ebelik

USE OF COMPLEMENTARY AND ALTERNATIVE TREATMENTS IN THE COVID-19 PANDEMIC OF MIDWIFERY STUDENTS AND ITS EFFECT ON QUALITY OF LIFE

Öz

Aim: This study was carried out to define the use of complementary and alternative therapies (CAM) in the Covid-19 pandemic of midwifery students and to evaluate the effect on their quality of life.
Methods: The sample of the research in the descriptive and correlational design consisted of 175 students who were studying in the midwifery department of a public university and volunteered to participate in the research. (Participation Rate: 56%). Data were collected with the “Personal Information Form”, “Attitudes Toward Complementary and Alternative Medicine Scale (ATCAMS)”, and “WHOQOL BREF Quality of Life Scale”. Descriptive statistics, Kruskal Wallis Test and Mann Whitney U were used to evaluate the data.
Results: It was determined that the average age of the students participating in the research was 21.36±2.26, 43.4% of the students had Covid 19 infection, while 34.3% of them lost a relative due to Covid 19 infection. During the pandemic process, 87.2% of the students used any CAM method and among the methods used were mostly vitamin C supplementation (47.7%), praying (42.1%), garlic (39.5%), honey (37.7%). 4) and ginger use (34.4%). It was determined that the students' ATCAMS mean score was 30.80±4.88. While it was determined that the midwife candidates, the presence of a family member using CAM and the status of receiving CAM training, significantly differed the ATCAMS score averages, it was determined that class level, income status and Covid-19 infection did not significantly affect the ATCAMS score averages. A negative significant correlation was found between ATCAMS and WHOQOL-BREF sub-dimension psychological, environmental and social quality of life score averages.
Conclusion and Recommendations: It was determined that midwifery students' attitudes towards complementary and alternative medicine were positive and moderate. In addition, it was determined that the attitude to CAM methods significantly affects the psychological, environmental and social quality of life.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Complementary and Alternative Treatments, Life Quality, Midwifery

Kaynakça

• Aktaş, B. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumları. JAREN, 3(2):55-59.
• Arı, E., & Yılmaz, V. (2016). Tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımına yönelik tutum ve davranışların önerilen bir yapısal model ile araştırılması. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 1.
• Dehghan, M., Ghanbari, A., Ghaedi Heidari, F., Mangolian Shahrbabaki, P., & Zakeri, M. A. (2022). Use of complementary and alternative medicine in general population during COVID-19 outbreak: A survey in Iran. Journal Of İntegrative Medicine, 20(1), 45–51.
• Erci, B. (2007). Attitudes towards holistic complementary and alternative medicine: a sample of healthy people in Turkey. J Clin Nurs, 16(4): 761-8.
• Gör, F., & Aşiret, G. D. (2022). Hemşirelerin COVID-19’a yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumu ve tutumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 15(2), 117-127.
• Işık, M. T., & Can, R. (2021). Bir grup hemşirelik öğrencisinin COVID-19 riskine yönelik koruyucu, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 11 (1) , 94-103.
• Ilori, T., Akintayo, A. D., Adewale, B. A., & Oyetola, E. O. (2021). Knowledge, attıtude and practıce of nıgerıan medıcal students towards complementary and alternatıve medıcıne ın covıd-19 management. Annals Of Ibadan Postgraduate Medicine, 19(Suppl 1), S22–S30.
• Issever, H., Issever, T., & Oztan, G. (2020). Epidemiology of COVID-19. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 3(Suppl.1): S1-S13.
• İskender, Ö. (2019). Hiperemezis Gravidarum Tanısı Alan Gebelerde Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Kullanımının Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Hemşirelik Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=hcecvblVOK0RGwOyNErIOg&no=k782yU6aXv22BfZzYVZ8vQ
• Kaplan, M. (2020). Covı̇d-19: küresel salgın sürecı̇nde geleneksel ve tamamlayıcı tedavı̇ uygulamaları. Milli Folklor, 16(127), 35-45.
• Keten H. S., Erkan Ö. F., & Akbayram H. T. (2022). The effect of covıd-19 pandemıc on google trends searches about tradıtıonal and complementary medıcıne ın turkey. Acta Med Nicomedia, 5(3): 109-114.
• Özlü, T., & Zorlu, D. (2021). Güncel Tehdit: Yeni Koronavirüs Hastalığı (Covid-19) ve Türkiye Deneyimi. ASYOD Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi Kitapları. Ed: Karadağ M, et al. Dünya Tıp Kitapevi. Ankara; 26-33.
• Solmaz, T., & Altay, B. (2019). Üniversite öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. PamMed J, 12:387-393.
• Stub, T., Jong, M. C., & Kristoffersen, A. E. (2021). The impact of COVID-19 on complementary and alternative medicine providers: A cross-sectional survey in Norway. Advances in İntegrative Medicine, 8(4), 247–255.
• Taştan, K. (2018). Ülkemizde geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın kilometre taşları. Ankara Medical Journal , 18 (3) , 458-459 .
• Tepe, A. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Çalışan Hemşirelerin Tamamlayıcı Tıp Yöntemlerini Kullanma Durumları. Hemşirelik Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uçar, D. (2020). Coronavirus ve fitoterapi. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi, 1(2):49-57.
• Ünver, H., Işık, K., & Ünver, Z. (2022). Kadınların tamamlayıcı alternatif tedaviye yönelik tutumlarının covid-19 korkusuyla ilişkisi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (1), 183-192.
• Yücel, İ. (2021). Meme Kanseri Hastalarının Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanımı ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
• WHO (World Health Organization). (2022). Advice for the public: Coronavirus disease (COVID-19). Erişim tarihi:08.11.2022. Erişim adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public#:~:text=Avoid%20crowds%20and%20close%20contact,when%20you%20cough%20or%20sneeze.
• Zhang, Y., Zeng, G., & Pan, H. (2021). Safety, tolerability, and immunogenicity of an inactivated SARSCoV-2 vaccine in healthy adults aged 18–59 years: a randomised, double-blind, placebocontrolled, phase 1/2 clinical trial. Lancet Infect Dis.,21(2):181-192. doi:10.1016/S1473- 3099(20)30843-4.