1929 Küresel Çöküşüne Karşı Türkiye’nin Ekonomik Başarısı: Cumhuriyet Dönemi Devletçilik Analizi

Yıl 2023, , 399 - 411, 28.10.2023

Taner Akçacı , Göksel Türker

https://doi.org/10.21547/jss.1313840

Öz

1929 Küresel Krizi’ne karşı bir Cumhuriyet mucizesi olarak Türkiye’nin ekonomik başarısı, Mustafa Kemal Atatürk’ün vizyoner liderliğindeki Cumhuriyet’in ekonomi politikalarının olağanüstü başarılarını ve etkinliğini ortaya koymaktadır. Türkiye kendine özgü ve proaktif bir anlayış benimseyerek 1929 Krizi’nin ortasında dayanıklılık ve büyüme başarısı göstermiştir. Türkiye’nin bu başarısının temelinde benzersiz bir yaklaşım yer almaktadır. Cumhuriyet’in benzersiz yaklaşımı, planlama ile birleşerek işsizlik oranlarında, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da (GSYİH) ve birçok ekonomik göstergede başarılı bir sınav vermiştir. Uygulanan bu strateji ekonomik başarının sağlanmasında kilit bir rol oynamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomi politikaları dönemin hâkim klasik liberal ekonomi anlayışından bazı farklılıklar içermiştir. Bu anlayışta, özel sektöre desteğin yanında devlet müdahaleci bir tavır benimsemiştir. Söz konusu tavır, müdahaleciliğin yanında sanayileşme ve planlamacılığı da içermiştir. Bu müdahaleci yaklaşım; sanayileşmeyi teşvik etmek, planlama yapmak ve ekonomik büyümeyi kontrol altında tutmak için bir araç olarak kullanılmıştır. Böylece, 1929 krizinin ortaya çıkardığı etkiler başarılı bir şekilde atlatılmış ve ekonominin istikrarı önemli ölçüde korunabilmiştir. Kriz döneminde Türkiye’nin ekonomi politikalarının sonuçları dikkat çekmiş, işsizlik oranlarında ve GSYİH’de Batılı gelişmiş ülkelere kıyasla açık ara başarılı neticeler alınmış, bu olumlu neticeler ise krizin etkilerinin daha hafif bir şekilde atlatılarak sürdürülebilir ekonomik büyüme için olumlu bir temel hazırlanmasını sağlamıştır. Bu başarı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomi politikalarının stratejik bir vizyonla şekillendirildiğinin ve etkili bir şekilde uygulandığının bir göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

1929 Ekonomik Krizi, Devlet Müdahalesi, Siyasi İktisat

Türkiye's Economic Success Against the 1929 Global Collapse: Etatism Analysis of the Republic Period

Öz

Turkiye's economic success as a miracle of the Republic against the 1929 Global Crisis demonstrates the extraordinary achievements and effectiveness of the Republic's economic policies under the visionary leadership of Mustafa Kemal Atatürk. By adopting a unique and proactive approach, Turkiye achieved resilience and growth in the midst of the 1929 Crisis. In Turkiye's success, there lies a unique approach at its core. The Republic's unique approach, combined with planning, led to a successful test in unemployment rates, Gross Domestic Product (GDP) and many other economic indicators. This implemented strategy has played a key role in achieving economic success. The economic policies of the Republic of Turkiye differed from the dominant classical liberal economic approach of the period. This approach adopted a state interventionist attitude alongside support for the private sector. This interventionist approach has been used as a tool to promote industrialization, engage in planning, and control economic growth. Thus, the effects of the 1929 crisis were successfully overcome and the stability of the economy was maintained to a considerable extent. During the crisis period, the results of Turkiye's economic policies were remarkable, and Turkiye's unemployment rates and GDP growth were by far more successful than those of Western developed countries, and these positive results helped Turkiye to overcome the effects of the crisis in a milder way and to lay a positive foundation for sustainable economic growth. This success is an indicator that the economic policies of the Republic of Turkiye have been shaped with a strategic vision and effectively implemented.

Anahtar Kelimeler

1929 Economic Crisis, State Intervention, Political Economy

Kaynakça

• Acemoğlu, D., & Robinson, J. A. (2012). Why nations fail: the origins of power, prosperity, and poverty (1. b.). New York: Crown Publishers.
• Amadeo, K. (2022, Aralık 6). Historical us unemployment rate by year. Mayıs 31, 2023 tarihinde The Balance: https://www.thebalancemoney.com/unemployment-rate-by-year-3305506 adresinden alındı
• Amadeo, K. (2022, Mayıs 26). U.S. gdp by year, compared to recessions and events. Mayıs 31, 2023 tarihinde The Balance: https://www.thebalancemoney.com/us-gdp-by-year-3305543 adresinden alındı
• Amadeo, K. (2023, Ocak 18). US national debt by year. Mayıs 31, 2023 tarihinde The Balance: https://www.thebalancemoney.com/national-debt-by-year-compared-to-gdp-and-major-events-3306287 adresinden alındı
• Ayçiçek, R. (2020). Mahmut Esat Bozkurt. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Bhagwati, J. (2004). In defense of globalization. New York: Oxford University Press.
• Boratav, K. (2006). Türkiye'de devletçilik (2. baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Borio, C., Erdem, M., Filardo, A., & Hofmann, B. (2015). The costs of deflations: a historical perspective. BIS Quarterly Review, Mart 2015, 31-54. https://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1503e.htm adresinden alındı
• Crafts, N., & Fearon, P. (2010). Lessons from the 1930s great depression. Oxford Review of Economic Policy, 26(3), 285-317. https://www.jstor.org/stable/43664566 adresinden alındı
• Diamond Jr., A. M. (2009). Schumpeter vs. Keynes: "in the long run not all of us are dead. Journal of the History of Economic Thought, 31(4), 531-541. http://www.artdiamond.com/DiamondPDFs/SchumpKeynesJHETpublished.pdf adresinden alındı
• Doster, B. (2020). Cumhuriyetin iktisattaki anlamı: devletçilik, halkçılık, planlama. N. Azakoğlu (Ed.) içinde, Cumhuriyet'in ekonomi politiği: devletçilik, halkçılık, planlama, kalkınma. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Eichengreen, B., & Hatton, T. J. (1988). Interwar unemployment in international perspective: an overview. B. Eichengreen, & T. J. Hatton (Ed.) içinde, Interwar unemployment in international perspective. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Erim, N. (1953). Devletlerarası hukuku ve siyasi tarih metinleri (Cilt 1). Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Federal Reserve Bank of Minneapolis. (2023). Consumer price ındex. Mayıs 31, 2023 tarihinde Federal Reserve Bank of Minneapolis: https://www.minneapolisfed.org/about-us/monetary-policy/inflation-calculator/consumer-price-index-1913- adresinden alındı
• Groningen Growth and Development Centre. (2022, Mayıs 23). Maddison Project Database 2018. Haziran 7, 2023 tarihinde University of Groningen: https://www.rug.nl/ggdc/historicaldevelopment/maddison/releases/maddison-project-database-2018 adresinden alındı
• Kafkas, E. T. (2014). Avrupa birliği işsizlikle mücadele stratejisi ışığında türkiye için işsizlik sorununda yeni bir paradigma: Çalışma kredisi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Karaman, S. (2020). Kemalist kalkınma. N. Azakoğlu (Ed.) içinde, Cumhuriyetin ekonomi politiği: Devletçilik, halkçılık, planlama, kalkınma. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Kayra, C. (2020). Cumhuriyet ekonomisinin öyküsü: devletçilik – altın yıllar – bozkırdaki mucize. N. Azakoğlu (Ed.) içinde, Cumhuriyet'in ekonomi politiği: Devletçilik, halkçılık, planlama, kalkınma. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Keynes, J. M. (1964). The general theory of employment, interest, and money (1. baskı). Florida: Harcourt Brace Jovanovich Publishers.
• Kindleberger, C. P., & Aliber, R. Z. (2005). Manias, panics, and crashes: A history of financial crises (5. baskı). New Jersey: Wiley.
• Mankiw, G. N. (2003). Principles of economics (3. baskı). Ohio: South-Western.
• Reinhart, C. M., & Rogoff, K. S. (2009). The aftermath of financial crises. American Economic Review: Papers & Proceedings, 99(2), 466-472.
• Şahin, H. (2012). Türkiye ekonomisi (12. baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Takım, A., & Yılmaz, E. (2010). Economic policy during Atatürk's era in Turkey (1923-1938). African Journal of Business Management, 4(4), 549-554.
• The White House. (2023). Historical tables. Haziran 3, 2023 tarihinde The White House Office of Management and Budget: https://www.whitehouse.gov/omb/budget/historical-tables/ adresinden alındı
• Tokgöz, E. (2023). Türkiye iktisat kongresi. Haziran 5, 2023 tarihinde Atatürk Ansiklopedisi: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/turkiye-iktisat-kongresi/ adresinden alındı
• U. S. Bureau of Economic Analysis. (2023, Mart 30). Real gross private domestic investment. Mayıs 31, 2023 tarihinde FRED: https://fred.stlouisfed.org/series/A006RL1A225NBEA adresinden alındı