Öz
Birlikte ekler, tamlama veya öbek kurarak dilbilgisel anlam ilgileri sağlayan ek kalıplarıdır. Bu kalıplar, birden fazla ekin bir arada kullanılmasıyla oluşmuştur. Birlikte ekin işlevini kendisini oluşturan eklerin hiçbiri hem söz dizimi hem anlam olarak tek başına karşılayamamaktadır. Ekler, yeni bir işlevi birleşerek yerine getirmektedir. Türkçede bu kullanıma uygun olarak on yedi kalıp tespit edilmiştir. Bu eklerin on tanesi fiillerle yedi tanesi de isimlerle kullanılmaktadır. Fiillerle kullanılan birlikte ekler zarf-fiil öbekleri kurar. İsimlerle kullanılan birlikte ekler, belirtili / zincirleme isim tamlaması, tekrar öbeği veya iki durum ekli öbek kurma işlevine sahiptir. Bu çalışmayla, birlikte eklerin anlam ve söz dizim bakımından işlevleri ele alınıp incelenmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, Doğan (1998), Anlambilim, Engin Yayınevi, Ankara.
- Boz, Erdoğan (2013), Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, Kitabevi, Ankara.
- Delice, H. İbrahim (2000), “Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi”, Cumhuriyet Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24, Sivas, s. 221-235.
- Delice, H. İbrahim (2007), Türkçede Sözdizimi, Kitabevi, İstanbul.
- Delice, H. İbrahim (2013), “Türkçenin Ekleri Yapı Olarak Nasıl Sınıflandırılmalı?”
- İstanbul Üniversitesi, VIII. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, 30 Eylül - 4 Ekim 2013, İstanbul.
- Ergin, Muharrem (2009), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
- Gülsevin, Gürer (2001), “Türkiye Türkçesinde Birleşik Zarf-Fiiller”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt II / Sayı: 2, Afyonkarahisar, s. 125- 143.
- Gülsevin, Gürer (2007), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yayınları, Ankara.
- Karaca, Hasan (2013), Türkiye Türkçesinde Eklerin İşlevleri (Basılmamış Doktora
- Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas 2013.
- Karahan, Leyla (1999), “Yükleme (Accusative) ve İlgi (Genetive) Hâli Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler”, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara, s. 605- 611.
- Korkmaz, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
- Sev, İ. Gülsel (2002), “/+DAn… +A/ Yapısına İlişkin”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Derneği Yayınları, Türkoloji Dergisi, C.15, S.1, Ankara, s. 247-259.
- Tiken, Kâmil (1999), “Türkiye Türkçesinde Basit ve Birleşik Zarf-Fiillerin İfade ve İşlevleri”, Türk Dil Araştırmaları Yıllığı-Belleten [2003], C. -I-II, S. 42, Ankara, s. 281-364.
- Yücel, Bilâl (2000), “Türkiye Türkçesinde Zarf-fiil Eklerinin Yapı Bakımından Sınıflandırılması”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 9, Sivas, s. 75-114.
Öz
Joint affixes are the patterns which provide grammatical meaning references by forming complements or phrases. These patterns have occurred by the usage of multiple affixes in company. None of the affixes which bring about the joint affixes, can correspond the function of the joint affix itself in terms of both syntax and semantic. The affixes realize a new function by unifying. As convenient to this usage seventeen affix patterns have been fixed in Turkish. Ten of them are used with verbs and seven of them are used with nouns. The joint affixes which are used with verbs constitute adverbial participle phrases. The joint affixes which are used with nouns have the function of forming definite/chain noun complement, reduplication or phrases with two case affixes. In this study, functions of joint affixes with regard to semantic and syntax have been examined
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, Doğan (1998), Anlambilim, Engin Yayınevi, Ankara.
- Boz, Erdoğan (2013), Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, Kitabevi, Ankara.
- Delice, H. İbrahim (2000), “Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi”, Cumhuriyet Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24, Sivas, s. 221-235.
- Delice, H. İbrahim (2007), Türkçede Sözdizimi, Kitabevi, İstanbul.
- Delice, H. İbrahim (2013), “Türkçenin Ekleri Yapı Olarak Nasıl Sınıflandırılmalı?”
- İstanbul Üniversitesi, VIII. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, 30 Eylül - 4 Ekim 2013, İstanbul.
- Ergin, Muharrem (2009), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
- Gülsevin, Gürer (2001), “Türkiye Türkçesinde Birleşik Zarf-Fiiller”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt II / Sayı: 2, Afyonkarahisar, s. 125- 143.
- Gülsevin, Gürer (2007), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yayınları, Ankara.
- Karaca, Hasan (2013), Türkiye Türkçesinde Eklerin İşlevleri (Basılmamış Doktora
- Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas 2013.
- Karahan, Leyla (1999), “Yükleme (Accusative) ve İlgi (Genetive) Hâli Ekleri Üzerine Bazı Düşünceler”, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara, s. 605- 611.
- Korkmaz, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
- Sev, İ. Gülsel (2002), “/+DAn… +A/ Yapısına İlişkin”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Derneği Yayınları, Türkoloji Dergisi, C.15, S.1, Ankara, s. 247-259.
- Tiken, Kâmil (1999), “Türkiye Türkçesinde Basit ve Birleşik Zarf-Fiillerin İfade ve İşlevleri”, Türk Dil Araştırmaları Yıllığı-Belleten [2003], C. -I-II, S. 42, Ankara, s. 281-364.
- Yücel, Bilâl (2000), “Türkiye Türkçesinde Zarf-fiil Eklerinin Yapı Bakımından Sınıflandırılması”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 9, Sivas, s. 75-114.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA33CN86FG |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 13 Sayı: 1 |