İpek Yolunun Enerji Ticareti Açısından Yeniden Canlandırılması

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 3, 513 - 532, 01.12.2010

İdris Demir

Öz

Çin ve Orta Asya ülkeleri arasındaki enerji İpek Yolu, katılımcıları arasında bir çeşit karşılıklı bağımlılığın oluşmasını sağlamıştır. Taraflar arasında enerji ticaretinin yapılması ile başlayan karşılıklı bağımlılık, diğer alanlara da yayılmıştır. Her taraf bu etkileşimden farklı şekillerde istifade etmiştir. Orta Asya ülkeleri, henüz tamamı keşfedilmemiş olan muazzam bir hidrokarbon potansiyeline sahiptir. Orta Asya ülkeleri, hidrokarbon potansiyellerini geliştirmek için yabancı katılımcılara ihtiyaç duymaktadır. Buna ilaveten, Orta Asya ülkeleri hidrokarbonlarını tüketim pazarlarına ulaştırmak için de yabancı katılımcılara gereksinim duymaktadır. Bu bağlamda, Orta Asya enerji hesaplamaları içerisinde aktif ve etkili olmak isteyen pek çok aktör bulunmaktadır. Diğer aktörler arasında Çin önemli bir figür olarak ortaya çıkmaktadır. Çin, bölgenin çeşitli yerlerindeki üretim alanlarındaki çalışmalarda pay alarak ham petrol elde edebilme imkanına kavuşabilmektedir. Buna ialveten Çin, sınır komşularından boru hattı vasıtasıyla ham petrol satın alabilme imkanı bulmaktadır. Çin başlıca olarak Orta Doğu‟dan petrol satın almaktadır. Çin ve Orta Doğu arasındaki nakliye güzergahı Amerika Birleşik Devletleri donanmasının baskınlığı altındadır. Bu nedenle Çin, Orta Asya kökenli kaynaklara ve rotalara çok büyük önem atfetmektedir. Orta Asya ülkeleri, çeşitli ittifaklar kurarken yalnızca Rusya ve/ veya Amerika Birleşik Devletlerine bağımlı olmak istememektedirler. Bağımsızlıklarını yeni kazanmış bu ülkeler farklı partnerler ile ekonomik, politik ve diplomatic ilişkiler geliştirmek istemektedirler. Çin ve Orta Asya ülkeleri arasındaki enerji işbirliği her taraf için farklı açılardan yararlı olduğunu kanıtlamıştır

Anahtar Kelimeler

Çin, Orta Asya, enerji, boru hattı, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri

Revival of the Silk Road in Terms of Energy Trade

Öz

Energy Silk Road between China and Central Asia has established a kind of interdependence among the participants. Interdependence among the parties that has initialized with the use of energy trade has transcended to other areas as well. Each party has benefited from this engagement in different ways. Central Asian states have huge hydrocarbon potentials which are not explored completely. Central Asian states seek foreign participation in developing their hydrocarbons. In addition, Central Asian states are looking for foreign participants in order to transport their hydrocarbons to consumption markets. In this context, there are many actors that want to be active and influential in Central Asian energy calculations. China has appeared out to be a prominent figure among other actors. China finds an opportunity to access crude oil by participating in equity shares in different production areas of the region. Moreover, China finds an opportunity to buy crude oil from her border neighbors by the use of pipelines. China buys crude oil mainly from the Middle East. Transportation route between China and the Middle East is under the dominance of the navy of the United States. Therefore, China attaches great importance to Central Asian sources and routes. Central Asian states do not want to rely only to Russia and/ or the United States in formulating various alliances. These newly independent states want to establish economic, political and diplomatic relations with different partners. Energy cooperation between China and Central Asian states has proven to be beneficial for both sides in many aspects

Anahtar Kelimeler

China, Central Asia, energy, pipeline, Russia, United States