Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanındaki Tezlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 3, 725 - 746, 01.12.2010

Bülent Tarman İsmail Acun Züleyha Yüksel

Öz

Araştırmanın amacı, Türkiye‟deki Sosyal Bilgiler eğitimi alanındaki yüksek lisans ve doktora tezlerinin birbirlerine etkilerini, benzer konular üzerine çalışma yapan araştırmacıların yapılmış diğer araştırmalardan ne kadar haberdar olduklarını ve araştırmacıların farkındalık düzeyleri ile birlikte tezlerin genel amaçlarını tespit etmektir. Bu tezler araştırılırken bilgisayar destekli tarama yöntemi kullanılmıştır. Tezlere İnternet‟ten Yüksek Öğretim Kurulu‟nun (YÖK) "Ulusal Tez Merkezi" sitesi taranarak ulaşılmıştır. Bunun yanında üniversitelerin kütüphanelerinin internet sitesi aracılığı ile sunduğu online veri tabanlarından ve bizzat kütüphanelere gidilerek toplanılmıştır. Tarama ve içerik analizi yöntemi ile toplam 294 yüksek lisans ve 41 doktora tez çalışması ağırlıklı oldukları konulara, yapılış yıllarına, üniversitelere ve hangi araştırma tekniğini kullandığına göre gruplandırılarak incelenmiştir. 294 tez arasından Sosyal Bilgiler programı konusu ile ilgili 35 tez tespit edilmiş, Sosyal Bilgiler dersinin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi konusuyla da 30 tez bulunmuştur. Yapılan araştırmanın sonucunda Sosyal Bilgiler tezlerinin konularının genel bir çerçeve içinde kaldığı ve nadir olarak bu çerçeveden çıkıldığı görülmüştür Bu araştırma ile elde edilen sonuçlardan hareketle, Sosyal Bilgiler alanında farklı düşünme yolları ve araştırma konuları üzerinde durularak alanın geliştirilmesi ve araştırmacıları daha özgün konulara yönlendirilmesinin gerekliliği ortaya konulmuştur. Benzer çalışmalar ile oluşacak yığılmaların önlenebilmesi ve insan kaynaklarının daha etkili ve verimli yönlendirilebilmesi açısından da bu çalışma oldukça önemlidir

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Yüksek Lisans, Doktora, Araştırma

Evaluation of Theses in the Field of Social Studies Education in Turkey

Öz

The purpose of this study is to analyze theses in the field of social studies education, and understand certain issues rose through these studies, and determine the awareness level of researchers in Turkey. The theses are examined through computer-based screening system to collect the data. "National Thesis Center" website of Council of Higher Education (CHE) is used for this purpose. Besides, the data is collected through the online database system of several university libraries. This is a mixed qualitative and quantitative research study. This study is conducted by scanning and doing content analysis of 294 masters‟ and 41 doctoral theses. These theses were grouped in terms of what research methods used in these studies; which year the studies are completed, and what universities the studies are carried out. Among the total number of 294 Social Studies master‟s theses, 33 of them are about the curriculum while 27 of them are on the student achievement in Social Studies. Examination of these theses shows that the topics of the theses fall within a certain framework of Social Studies. There have rarely seen topics selected to study out of this framework. The results stemming from this research also reveal that different ways of thinking in the field of Social Studies is necessary for development of the field. Therefore, this study has an important role to prevent the accumulation of similar studies in the field by providing guidance to researchers and their academic advisors so that they can generate more effective and efficient human resources in Social Studies

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Research, Theses, Turkey

Kaynakça

• Aksoy, B., Sönmez, Ö., F. ve Merey, Z. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yapılan Lisansüstü Tez Konularının 2005 Yeni Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Göre Değişiminin Değerlendirilmesi, IV, Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, (9 Ekim), İstanbul.
• Ateş, A. (2007). Çoklu Zekâ Kuramına Göre Düzenlenen İlköğretim 7, Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Osmanlı Kültür ve Uygarlığı” Ünitesi İçin Hazırlanan Eğitim Durumunun Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Babacan, Ş. (2006). Sosyal Bilgiler 6, Sınıf Coğrafya Ünitelerinden “Türkiye’miz”İn Öğretiminde İşbirlikli Yöntem Destekli Çoklu Zekâ Kuramının Erişiye Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Balcı, A. (2004). Sosyal Bilgilerde Araştırma Yöntem ve İlkeler, Ankara, Pegem.
• Çuha, B.(2006), Tarihsel Mekânlarda Keşfederek Öğrenme Yoluyla Sosyal Bilgiler Öğretimine Yönelik Öğrenci Görüşleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Dönmez, C, ve Oruç, Ş, (2004). Atatürkçülük, Tarih, Coğrafya, ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Bibliyografyası, Ankara, Assil Yayın Dağıtım.
• Durna, N. İ. (2007). Türk-Alman Eğitim Sistemlerinde (Bavyera Eyaleti) İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Dersi Konularının Karşılaştırılması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• Görer, H. M. (2008). İlköğretim 6, Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Ülkemizin Kaynakları Ünitesinde Uygulanan Çoklu Zekâ Kuramının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Köken, N. (2002). Sosyal Bilgiler Kavramları Üzerine Bazı Düşünceler, www,sosyalbil,selcuk,edu,tr/dergi/sayi1-8/8/14,pdf, (23 Şubat 2009).
• Kuş, Z. (2006). İlköğretim 7, Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Karadeniz Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi Konularının Bilgisayar Destekli Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan Tez Çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
• Öztürk, C. (2006). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış. İçinde C. Öztürk (ed.) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 2-117). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir, A,Ü, Yayınları.
• Paykoç F. (1995), İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Sorunları, Sosyal Bilgiler Eğitiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara, TED, Yayınları.
• Safran, M. (1993). Tarih Öğretiminin Eğitsel Amaçları , Belleten 57(220), 827-842.
• Sönmez, V. (1998). Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık
• Sönmez, Ö. F.; Merey, Z.; Kaymakcı, S. (2009). Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Alanında Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi, I, Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık Ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, 28-30 Mayıs, Uşak
• Şahin, M., Yıldız, D.G. ve Duman, R. (2009). Türkiye‟deki Sosyal Bilgiler Eğitimi Tezleri Üzerine Bir Değerlendirme, IV, Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, (9 Ekim), İstanbul.
• Tankut, Ü. S. (2008). İlköğretim 7, Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Bilgisayar Destekli Öğretimin Akademik Başarıya ve Kalıcılığa Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Yeşilbursa, C. C., (2006). Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihi Yerleri Kullanarak Tarih Konularının Öğretimi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T. (2006). Türkiye’de İlköğretim 6, Ve 7, Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi İle Azerbaycan’da 6, Ve 7, Sınıf Tarih Derslerinin Muhteva Yönünden Karşılaştırılması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Wiles, J. & Bondi, J. (1993). Curriculum Development. A Guide to Practice. New York: Mcmillan Publishing Company.
• http://tez2.yok.gov.tr
• http://www.atauni.edu.tr/kutuphane/turkkutuphane.htm