Sınıf Öğretmeni Adaylarının Türkçe Dersleri İçin Oluşturdukları Hazırlık ve Anlama Çalışmalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 2, 357 - 376, 01.12.2010

Eyyup Coşkun Ahmet Balcı Ahmet Murat Arısoy

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının ilköğretim 5. sınıf düzeyindeki metinler
için hazırladıkları anlama çalışmalarının değerlendirilmesidir. Dört ayrı üniversitedeki 100
sınıf öğretmeni adayı üzerinde gerçekleştirilen araştırmada öğretmen adaylarına biri
öyküleyici, biri bilgilendirici, biri de şiir olmak üzere üç metin verilmiş, öğretmen adaylarından
her metin için 5. sınıf düzeyinde hazırlık ve anlama çalışmalarını nasıl yapacaklarını yazılı olarak
anlatmaları istenmiştir. Toplanan veriler üzerinde kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Elde
edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının üç metin için hazırlık çalışması olarak yazdıkları
etkinliklerin dağılımı şu şekildedir: Ön hazırlık (46), ön bilgileri harekete geçirme (107),
anahtar kelimelerle çalışma (37), metni tanıma ve tahmin etme (58), amaç belirleme (0), tür,
yöntem ve teknik belirleme (4). Öğretmen adaylarının anlama çalışması olarak hazırladığı
etkinliklerin dağılımı ise şu şekildedir: Görsel okuma (126), dinleme (50), okuma (323),
anlamı bilinmeyen kelimelerle çalışma (67), metni inceleme (179), söz varlığını geliştirme
(37). Hazırlık aşamasıyla ilgili etkinliklerin öğrenci başına düşen ortalaması 2.52 iken anlama
etkinliklerinin ortalaması 7.82’dir. Hazırlanan etkinliklerin metin türüne göre öğrenci başına
düşen ortalaması bilgilendirici metinde 3.35, öyküleyici metinde 3.50, şiirde ise 3.49’dur.
Çalışmada birinci öğretim öğrencilerinin ikinci öğretim öğrencilerine göre daha fazla
etkinlik hazırladıkları, hazırlanan etkinlik sayısında cinsiyete göre anlamlı bir fark olmadığı
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, Hazırlık, Anlama, Öğretmen Adayları

The Evaluation of Preparation and Comprehension Works That Primary School Teacher Candidates Created For Turkish Lessons

Öz

The purpose of this research is to be evaluated of comprehension works that primary school teacher candidates prepared for texts whose levels are appropriate for fifth grade in primary education. In the research that was conducted on 100 primary school teacher candidates who are in four different universities, three texts that consist of a narrative, an informative and a poem were given to teacher candidates and they were asked to explain in writing how to do preparation and comprehension works for each text whose level is appropriate for fifth grade. Categorical content analysis was performed on data gathered. According to findings obtained, the range of the activities, which teacher candidates wrote as preparation study for three texts, is as below: Preliminary preparation (46), activation of foreknowledge (107), study with key words (37), to recognize and guess the text (58), to set an aim (0), to determine sort, method and technique (4). The range of the activities, which teacher candidates prepared as comprehension work, is as below: Visual reading (126), listening (50), reading (323), studying with unknown words (67), examining the text (179), improving vocabulary (37). While the average of activities related to preparation stage per a student is 2.52, the average of comprehension activities is 7.82. The average of the activities prepared according to kind of text per a student is 3.35 at informative text, 3.50 at narrative text, 3.49 at poem. In the study, it is determined that first education students prepared more activities with respect to second education students and there is no significant difference in number of the activities prepared according to sex

Anahtar Kelimeler

Turkish language education, preparation, comprehension, teacher candidates

Kaynakça

• Acar, H. (2007). Yeni İlköğretim Programlarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
• Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2008). Yazılı ve Sözlü Anlatım. (10. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Akyol, H. (1996). Metinler Arası (Intertextuality) Okuma ve Sorular. Bilgi Çağında Eğitim, 7, 8-11.
• Akyol, H. (2007). Okuma. İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Editörler: Kırkkılıç, A. ve Akyol, H.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, H., Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Kullandıkları Okuma Stratejileri ve Bu Stratejileri Tercih Nedenleri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (2-4 Mayıs 2008). Çanakkale. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s.723-728.
• Alkan, M. (2009). Türkçe Derslerinde (1- 5. Sınıflar) Metin İşleme Sürecinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı. Hatay.
• Anılan, H., Çalışır, F., Genç, B. ve Okkirman, U. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe Dersinin Uygulama Aşamasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (2-4 Mayıs 2008). Çanakkale. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s.783-788.
• Bakken, J. P. ve Whedon, C. K. (2002). Teaching Text Structure to Improve Reading Comprehension. Intervention In School and Clinic, 37(4), 229-233.
• Berman, R. A. and Nir-Sagiv, B. (2007). Comparıng Narrative and Expository Text Construction Across Adolescence: A Developmental Paradox. Discourse Processes, 43(2), 79-120.
• Cemiloğlu, M. (2001). İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. (3. Baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Collins, A. (2005). İlköğretim Türkçe Programları Pilot Uygulama Değerlendirmesi. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Kayseri. Erciyes Üniversitesi-Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı, s.220-229.
• Coşkun, E. (2003). Çeşitli Değişkenlere Göre Lise Öğrencilerinin Etkili Okuma Becerileri ve Bazı Öneriler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 101-130.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğretmen ve Öğrencilerinin Yeni Türkçe Dersi Öğretim Programıyla İlgili Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Sayı 2, Cilt V, s.421- 476.
• Coşkun, E. (2007). Türkçe Öğretiminde Metin Bilgisi. İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Editörler: Kırkkılıç, A. ve Akyol, H.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Coşkun, E, Özer, B. ve Tiryaki, E. N. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özel Alan Yeterlik Algılarının Değerlendirilmesi. II. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (9-11 Aralık 2010). Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi. KKTC.
• Dodson, L. E. (2000). The Effects of Using Technology to Enhance Student Ability to Read, Organize and Write Informative Text. Master of Education. University of Manitoba. Manitoba, Canada.
• Durkin, D. (1989). Teaching Them to Read. (Fifth Edition). Allyn and Bacon.
• Gambrell, L. B. (2005). Reading Literature, Reading Text, Reading The Internet: The Times They Are A’changing. The Reading Teacher, 58(6), March, 588- 591.
• Gregg, M. and Sekeres, D. C. (2006). Supporting Children’s Reading Of Expository Text In The Geography Classroom. The Reading Teacher, 60(2), 102-110.
• Goldman, S. R. and Rakestraw, J. A. (2000). Structural Aspects of Constructing Meaning From Text. In Handbook Of Reading Research, Volume III. (Editors: Kamil, M. L., Mosenthal, P. B., Pearson, P. D. and Barr, R.). Mahwah, New Jersey : Lawrence Erlbaum Associates.
• Gözütok, F. D., Akgün, Ö. E. ve Karacaoğlu, C. (2005). İlköğretim Programlarının Öğretmen Yeterlikleri Açısından Değerlendirilmesi. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Kayseri. Erciyes Üniversitesi-Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı, s.17-40.
• Günay, D. (2001). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları. Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Halliday, M. A. K. ve Hasan, R. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Group Uk Limited.
• Harris, A. J. ve Sipay, E. R. (1990). How to Increase Reading Ability: A Guide to Developmental & Remedial Methods. (9th Edition). London: Longman.
• Kan, A. (2007). Ölçmenin Temel Kavramları. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (Editör: Atılgan, H.). (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi (12. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1998). Türkçe Öğretimi, Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin. Ankara: Engin Yayınevi.
• Mackey, I. (1997) Dinleme Becerisi. (Çev.: Aksu Bora, Onur Cankoçak), Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd Şti.
• MEB (2005). İlköğretim Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• National Reading Panel (2000). Teaching Children To Read: An Evidence-Based Assessment of the Scientific Research Literature on Reading and Its Implicatios for Reading Instruction. Washington D.C.: National Institute of Child Health and Human Development.
• Özbay, M. (2003). Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
• Özbay, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Ankara: Öncü Kitap.
• Özbay, M. (2009). Anlama Teknikleri II: Dinleme Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Özoğul, Ç. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Türkçe Programındaki Değişiklikler Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TDK (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Temizkan, M. (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Toklu, M. O. (2007). Dilbilime Giriş. (2. Baskı). Ankara: Akçağ Basım Yayım.
• Tompkins, G. E. (1998). Language Arts. (Fourth Edition). New Jersey: PrenticeHall, Inc.
• Vacca, R. T. and Vacca, J. L. (2005). Content Area Reading. (Eighth Edition). U.S.A: Pearson Education, Inc. Williams, J. P., Hall, K. M. and Lauer, K. D. (2004). Teaching Expository Text Structure to Young At-Risk Learners: Building to Basics of Comprehension, Instruction. Exceptionality, 12(3), 129-144.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri – Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2003). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları