Parlamento Dışı Muhalefet Örneği Olarak Siyasi Kadın Hareketleri: Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 1, 242 - 255, 22.01.2019

Tugba Yolcu

https://doi.org/10.21547/jss.447411

Cited By: 1

Öz

Parlamentolar demokrasinin pratikte uygulanmasını sağlayan en önemli araç olmakla birlikte parlamento dışı güçler de demokrasilerin sağlıklı işlemesine yardımcı olabilmektedir. Demokrasinin çoğulculuk ilkesinin parlamentodaki görünümü muhalefet partileridir. Bu ilkenin parlamento dışında da pratikte uygulamalarına rastlanmaktadır. Özellikle sivil toplum kuruluşları bu görevi üstlenmektedir. 

Bunun yanı sıra kadınlar demokrasinin gelişmesinde ve demokratikleşme süreçlerinde siyasal iktidar tarafından araç olarak kullanılmıştır. Demokrasinin gelişmesinde cinsiyet eşitliği önemli bir kriter olarak sunulmuş ve bu durum siyasal anlamda geri planda olan kadına siyasal haklar verilmesi ile sağlanmaya çalışılmıştır.

Çalışmada, parlamento dışı muhalefet örneği olarak kadınlar ve kadın örgütlerinin siyasal alanda etkisi Türkiye ve dünyadaki kadın hareketleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel varsayımı tarihsel süreç içeresinde cinsiyetler arası eşitsizliğe karşı mücadelenin siyasal alanda parlamento dışında bir siyasal muhalefet oluşturduğudur. Oluşan bu muhalefet, mücadelenin biçimine göre de farklılık taşımaktadır. Türkiye’de modernleşme çabalarının bir unsuru olarak kadına verilen hakların devlet eliyle gerçekleşmesi batıdaki mücadele tarzından farklı oluşmuş, bu durum ise kadın hareketlerinin batıdakinden farklı bir seyir izlemesine neden olmuştur. Günümüzde ise bu farklılığın sonuçlarını analiz edebilmek adına 2017 yılında gerçekleşen kadın hareketlerinin bir değerlendirmesi yapılmış ve Türkiye ve dünyadaki kadın hareketlerinin muhalefet etme sürecindeki taleplerinin hangi alanlarda olduğu ortaya konulmuştur.

Çalışmada tarihsel ve betimsel yöntem kullanılmıştır. Kadın örgütlerinin parlamento dışı muhalefet örneği olarak siyasal iktidarların uygulamalarına karşı görüş ve düşünceleri ile Türkiye ve dünya örnekleri betimsel yöntem ile değerlendirilmiştir. Tarihsel yöntem olarak ise siyasi kadın hareketlerinin parlamento dışı muhalefet olarak tarihsel arka planına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhalefet, kadın, parlamento dışı muhalefet, kadın hareketleri

Non-Political Opposition In Parliament In Case Of Women Movement: From Turkey And The World Examples

Öz

Whereas
parliaments are the most significant tools for democracy to come into being,
non-parliamentary powers could facilitate sound operation of democracies.
Democracy's principle of pluralism appears in the parliament as the opposition
parties. This principle is put into practice outside the parliament, as well.
Particularly the non-governmental organizations undertake this role. 

Besides,
women have been used by the political power as a tool in the democratization
processes and for the development of democracy. Gender equality has been
presented as an important criterion in the development of democracy, which has
been facilitated by granting political rights to women who previously remained
in the background on political terms.

In
this research, an example of non-parliamentary opposition is studied with
respect to the political role of women and women's associations and women's
movements in Turkey and around the world. The basic assumption of the research
is that the struggle against gender inequality in history has generated a
non-parliamentary political opposition in the political arena. The way of
opposition varies depending on the type of struggle. In Turkey, the
government's granting rights to women as a part of the modernization efforts
differed from the way of struggle in the West, which caused women's movements
to progress in a different manner than those of the West. In order to analyze
the results of this difference today, women's movements of the year 2017 are
assessed to reveal out in which areas the demands of women's movements in
Turkey and around the world came out in their opposing process.

Historical
and descriptive methods are used in the research. As an example of
non-parliamentary opposition, the opinions and views of women's associations in
Turkey and around the world against the political powers, are assessed with the
descriptive method. The historical method of the research deals with the
historical background of political movements of women as an example of
non-parliamentary opposition.

Anahtar Kelimeler

Opposition, woman, non-parliamentary opposition, women's movements

Kaynakça

• Andree, M. (1993). Feminizm. (Ş. Tekeli, Çev). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arat, N. (1991). Feminizmin ABC’si. İstanbul: Simavi Yayınları.
• Arslan, O. (2001). Kurumsal ve tarihsel aşamalarıyla sivil toplum ve Türkiye gerçeği. İstanbul: Bayrak Yayınları
• BBC, (2017). 25 Kasım: Kadınlar şiddeti protesto için sokağa çıktı. Erişim Tarihi: 05.05.2018, https://www.bbc.com/turkce/42123606.
• Beck, U. (1999). Siyasallığın icadı. (N. Ülner, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
• Bozkurt, Ö., Ergun T. ve Sezen S. (ed.). (1998). Kamu yönetimi sözlüğü. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• Brand, L. A. (2001). Displacement for development? The impact of changing state – society relations. World development. Vol. 29, No. 6, 961-976. doi: 10.1016/S0305-750X(01)00024-9
• Çadır, M. (2011). Kadının siyasal yaşama katılımında siyasi parti kadın kollarının rolü: TBMM’de grubu bulunan siyasi partiler bağlamında Ankara ili örneği. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Çaha, Ö. (2017). Sivil kadın. Ankara: Savaş Yayınları.
• Dahl, R. A. (2001), Demokrasi üzerine, (B. Kadıoğlu, Çev.) Ankara: Phonex Yayınları
• Demir, Z. (1997). Modern ve postmodern feminizim. İstanbul: İz Yayıncılık
• Doğan, C. (2008). Yeni sosyal hareketler ekseninde feminizme bakış. Sosyoloji Notları, S. 4-5. 29-35. ISSN 1307-6493
• Donovan, J. (2001). Feminist teori, (B. Aksu, M. Ağduk Gevrek. F. Sayılan, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• DW, (2017). MeToo: 100 günde çığlığa dönüşen hareket. Erişim Tarihi: 05.05.2018 http://www.dw.com/tr/metoo-100-g%C3%BCnde-%C3%A7%C4%B1%C4%9Fl%C4%B1%C4%9Fa-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Fen-hareket/a-42266629
• Gel’man, V. (2005), Political opposition in Russia: A dying species?. Post-Soviet Affairs. Vol: 21, Issıue: 3. 226–246. Doi: 10.2747/1060-586X.21.3.226
• Giovanni S. (2014). Demokrasi teorisine geri dönüş. (T. Karamustafaoğlu- M. Turhan, Çev.) Ankara: Sentez Yayınları
• Heywood A.(2006). Siyaset. (B.B. Özipek ve Diğ, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları
• Heywood, A. (2014). Feminizm. Siyasi İdeolojiler. (Ş. Akın vd, Çev.). Ankara: Adres Yayınları. ss. 289-319.
• Independent (2017). Women's March against Donald Trump is the largest day of protests in US history, say political scientists. Erişim Tarihi: 05.05.2018 https://www.independent.co.uk/news/world/americas/womens-march-anti-donald-trump-womens-rights-largest-protest-demonstration-us-history-political-a7541081.html.
• Judge, A. (1995). NGOs and civil society: Some realities and distortions -the challenge of necessary to governance organizations (NGOs). Published in Transnational Associations, Vol: 47-3. 156-180
• Kalaycıoğlu, E. (1998). Sivil Toplum Ve Neopatrimonyal Siyaset. Keyman, A. F.(der.) Küreselleşme-sivil toplum ve İslam. (111-135). Ankara: Vadi Yayınları.
• Kapani, M. (2011). Politika bilimine giriş, Ankara: Bilgi Yayınları
• Karadağ, A. (2002). 1950’den günümüze parlamento dışı muhalefet açısından Türkiye’de aydınlar. (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Malatya
• Kayhan, F(1999). Feminizm. İstanbul: BDS Yayınları
• Keane, J. (1993). Despotizm ve demokrasi: Sivil toplum ile devlet arasindaki ayrımın kökenleri ve gelişimi 1750-1850. J. Keane (Der.). Sivil toplum ve devlet. (L. Köker, Çev.). (ss.47-90). Istanbul: Ayrıntı Yayınları Mardin, Ş. (1992). Türk modernleşmesi (Makaleler 4), İstanbul: İletişim Yayınları
• Merriam Webster. (2017). Merriam-Webster's 2017 Words of the Year. Erişim Tarihi: 05.05.2018. https://www.merriam-webster.com/words-at-play/word-of-the-year-2017-feminism
• Milliyet. (2017). Kadınlar ‘Kıyafetime Karışma’ dedi. Erişim Tarihi: 05.05.2018. http://www.milliyet.com.tr/kadinlar-kiyafetime-karisma-dedi-gundem-2493363/
• NTV. (2017). Tecavüzle suçlanan Güney Koreli siyasetçi istifa etti. Erişim Tarihi: 05.05.2018 https://www.ntv.com.tr/dunya/tecavuzle-suclanan-guney-koreli-siyasetci-istifa-etti,wRqJJcM7sk-JvCJ20T3qkw Nytimes. (2017). Women’s March highlights as huge crowds orotest Trump: ‘We’re Not Going Away Erişim Tarihi: 05.05.2018. https://www.nytimes.com/2017/01/21/us/womens-march.html
• Özcan, A. (2001). Derin devlet ve muhalefet geleneği. İstanbul: Bakış Yayınları
• Özveri, D. (2009). Feminist teorinin gelişim sürecinde uluslararası ilişkilere bakışı üzerine kısa bir değerlendirme. H. Çomak (Ed.). Uluslararası ilişkilere giriş: Teorik bakış. Kocaeli: Umuttepe Yayınları
• Paxton, P. and Hughes, M. M. (2006). The international women’s movement and women’s political representation 1893–2003. American Sociological Review. Vol:7. December. 898–920
• Ramazanoğlu, C. (1998). Feminizm ve ezilmenin çelişkileri. (M. Bayatlı, Çev.). İstanbul: Pencere Yayınları
• Sarıbay, A.Y. (2001). Postmodernite, sivil toplum ve İslam. İstanbul: Alfa Yayınları
• Sevim, A. (2005). Feminizm. İstanbul: İnsan Yayınları
• Steinack, K. (2011). Two patterns of opposition: Party group interaction in the Bararian state parliement. The Journal of Legistative Studies. Erişim Tarihi: 29.04.2018. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13572334.2011.545176
• Sümer, S. Z.(2009). Tarih içinde görünürlükten kadınların tarihine :amerikan kadın romanında feminist bilinç ve politika. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı. Konya
• Thesun, (2018). Women unite. Erişim Tarihi: 05.05.2018. https://www.thesun.co.uk/tvandshowbiz/4700676/me-too-metoo-harvey-weinstein-donald-trump/
• Turgut, N. (1984). Siyasal muhalefet: Batı demokrasileri-sosyalist ülkeler-Türkiye, Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık
• Unwomen (2017). Woman in Politic: 2017. Erişim Tarihi: 30.04.2018http://www.unwomen.org//media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2017/femmesenpolitique_2017_english_web.pdf?la=en&vs=1123
• Wiktorowicz, Q. (2002). The political limits to nongovernmental organizations in Jordan. World development. Vol. 30, No. 1, 77- 93. doi: 10.1016/S0305-750X(01)00092-4
• Woman March. (2017). Erişim Tarihi: 05.05.2018. https://www.womensmarch.com/mission/