Dünya Bankası ile Yeni Bir Sosyal Politika Öznesi Olarak Beşeri Sermaye

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 475 - 498, 25.04.2020

Özlem Küçük

https://doi.org/10.21547/jss.686386

Öz

ABD önderliğinde, Bretton Woods Konferansı ile çoklu mutabakat sonrası kurulan Uluslararası Yeniden Yapılandırma ve Kalkınma Bankası (IBRD), ulusal ekonomilerin dışa kapanmayacağı bir uluslararası ekonomik sistemin varlığını sürdürmek üzere kurulan bir ulus üstü finans kurumudur. Kuruluşundan beri ABD etkisinde politika üreten, IBRD, 1960 yılında Uluslararası Kalkınma Birliği’nin (IDA) katılımı ile Dünya Bankası adını almıştır. 1980’lere kadar serbest piyasa ekonomisi içinde ulusların üretime dayalı kalkınmalarını destekleyerek, yoksulluğu ve azgelişmişliği çözmeye çalışan Banka, 1980’lerde, büyük bir değişim geçirmiştir. 1970’lerin sonuna kadar, kalkınma kavramının çekirdeğinde yer alan sosyal politika nosyonu, 1980’lerde unutulur ve kalkınmanın yerini ekonomik büyüme alır. Nihayet, 1990’ların başında sosyal politikalar, artan yoksulluğu dizginlemek üzere ekonomik büyümenin kolaylaştırıcıları haline gelmiştir. Ancak, hızlı innovasyon ve teknolojik gelişme üretim sistemlerine yansıyarak, çalışma ilişkilerinde yeni bir dönemi başlatmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ile ABD’de imalat sanayi istihdam oranlarında azalış yaşanırken bilakis Çin’de nitelikli beşeri sermaye ile üretilen yeni işler imalat sanayi istihdamını artırmıştır. Banka, devletlerin serbest piyasa ekonomisi içinde gerek hızlı rekabete uyum sağlamaları gerekse orta sınıfın yok olmaması ve orta gelir tuzağına takılmaması için beşeri sermayenin önceliğini vurgular. Nitekim Banka, gelişmekte olan ülkelerin geleceğin ekonomisinde acımasız rekabet ile başaçıkabilmelerinin tek yolunu, minumum sosyal koruma ile teknolojinin faydalarından yararlanabilecek nitelikli beşeri sermaye olarak görmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Dünya Bankası, Beşeri Sermaye, Rekabet, İnnovasyon, Sosyal Politika

Destekleyen Kurum

Kocaeli Üniversitesi, Adalet Meslek Yüksekokulu

Teşekkür

Makale, özenli bir çalışma ve araştırmanın sonucunda yazılmıştır. Derginizde yayınlanmasını canı gönülden isterim. İşleriz de kolaylıklar diler, selam ve saygılarımı sunarım. Öğr.Gör.Dr.Özlem KÜÇÜK

Human Capital as a New Social Policy Subject with The World Bank

Öz

The International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) is an international financial institutaion, established in the leadership of the United States with the multiple agreement in the Bretton Woods Conference to lift the trade barriers. With the establishment of IDA (International Development Association) in 1960, IBRD is refered the name World Bank. In the 1950s and 60s, the Bank’s primary focus was that funding of large infrastructure projects such as roads, dams.. etc. In the sense of The Bank's development projects in 1970's, concentrated on people-oriented development projects such as related to rural and urban development more than the construction of material structures. In the 1980s, the Bank, began to imposed on "conditionality" for structural adjustment credits. The meaing of conditional loan is to commit borrower contries to implementing certain policy menus of reforms as health, education systems before receiving the funds agreed to. In the early 1990s, classical social policy discourse completely changed and social policies became facilitators of economic growth. Finally, the shifting from economic development to economic growth policies caused the Bank, became the global governance center of social policy. On the other hand, the Bank, gives advice that to have enhanced human capital for developing countries as the way of dealing with fierce competition and innovations coming through technology. I will try to explain the new social order in which the Bank is at the global center within the concepts of new labourforce, fierce competiton, technological innovation and human capital.

Anahtar Kelimeler

The World Bank, Human Capital, Competition, Innovation, Social Policy

Kaynakça

• ABD'de kızıl panik, kara faşizm yılları: McCarthizm. CNN Türk (17.04.2014). Erişim tarihi: 31.12.2020, https://www.cnnturk.com/fotogaleri/yasam/diger/abdde-kizil-panik-kara-fasizm-yillari-mccarthizm?page=1
• Adhikary, R. W. (2015). The World Bank's shift away from neoliberal ideology: real or rhetoric? Policy Futures in Education, 10, 191-200.
• Akgöz, G. (2016). Mutsuz evlilikten tehlikeli flörte: feminizm, neoliberalizm ve toplumsal hareketler, Fe Dergisi, 2, 86-100.
• Alper, Y. (2008). ABD sosyal güvenlik sistemi bir model olabilir mi? Çimento İşveren, 22, 1-28.
• Annisette, M. (2004). The True Nature of the World Bank, Critical Perspectives on Accounting, 15, 303-323.
• Anwaruddin, S. M. (2014). Educational neocolonialism and the world bank: a ranciérean reading. Journal for Critical Education Policy Studies, 143–174.
• Aytaç, Ö. ve İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizmin kaotik evreni: belirsizlik, sömürü ve ahlâki kriz. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 182-210.
• Bakır, H. (2018). Esneklik ve emek: emeğin metalaşması ve meta-dışılaştırılması bağlamında bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, 73, 343-366
• Balta, E. (2013). Herkes için sağlıktan paran kadar sağlığa: Türkiye’de sağlık politikalarının neoliberal dönüşümü. Praksis, 31, 147-166.
• Bayramoğlu, S. (2004). Yönetişim ve demokrasi ilişkisinde siyasal iktidar sorunu: Türkiye’de bağımsız düzenleyici kurumlar. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Beeson, M. (2019). Asia’s competing multilateral initiatives: quality versus quantity. Pacific Review, 32, 30-80.
• Boyraz, B. ve Cantürk, A. (2014). Amerika Birleşik Devletleri örnekleminde İkinci Dünya Savaşı dönemi askeri propaganda posterleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7, 497-503.
• Bowles, S. (1978). Capitalist Development and Educational Structure, World Development, 6, 783-796.
• Bozdağlıoğlu, Y., Özen, Ç. (2004). Liberalizmeden neoliberalizme güç olgusu ve sistemik bağımlılık. Uluslararası İlişkiler, 1, 59-79.
• Brown, W. (2018). Halkın çözülüşü, neoliberalizmin sinsi devrimi. (B. E. Aksoy, Çev.) İstanbul: Metis yayıncılık.
• Buğra, A. (2018). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cage, J. (2009). Growth, poverty, reduction and governance in developing countries: a survey. Centre pour la Recherché Economique et ses Applications, Accessed: 9th. September 2019, http://www.cepremap.ens.fr/depot/docweb/docweb0904.pdf .
• Clemens, M.A and Kremer, M. (2016). The New Role of the World Bank, Accessed dated: 02.03.2020, The Journal of Economic Perspectives, 30, 53-76.
• Colombato, E.(b.t.). Küreselleşme: büyük hayal kırıklığı mı? Kitap Değerlendirmesi Erişim tarihi, 10.05.2019, http://www.libertedownload.com/Piyasa/12/05-enrico-colombato-kuresellesme-buyuk-hayal-kirikligimi-mi.pdf.
• Çalışma hayatının geleceği: 'Gig Economy' olacak. Dünya Haber (15.10. 2018), Erişim tarihi: 27.02.2020, https://www.dunya.com/tekno-trend/calisma-hayatinin-gelecegi-gig-economy-olacak-haberi-429980
• Çarkoğlu, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2014). Türkiye'de ve dünya’da vatandaşlık. İstanbul Politika Merkezi Yayını, Erişim tarihi: 18.03.2020, https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2015/12/T%C3%BCrkiyede-ve-Dunyada-Vatandaslik-2014-1.pdf .
• Dostal, J, M. (2010). The Developmental welfare state and social policy: shifting from basic to universal social protection. The Korean Journal of Policy Studies, 25, 147-172.
• Dönmez, O. (1985). İnsan Haklarının Milletlerarası Alanda Korunması. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3, 223-285.
• Dünya Bankası: Türkiye'de kaynaklar verimsiz sektörlere gitti, büyüme için yapısal reformlar şart. t24 Bağımsız İnternet Gazetesi (19.08.2019), Erişim tarihi: 19.12. 2019, https://t24.com.tr/haber/dunya-bankasi-turkiye-de-kaynaklar-verimsiz-sektorlere-gitti-buyume-icin-yapisal-reformlar-sart,835575
• Dünya Bankası Raporuna Göre Küresel Servet Artıyor Ancak Eşitsizlikler Devam Ediyor. The World Bank Basın Bülteni (30.01.2018), Erişim tarihi: 05.03.2020, https://www.worldbank.org/tr/news/press-release/2018/01/30/world-bank-report-finds-rise-in-global-wealth-but-inequality-persists
• Eğitim reformu Çin’i uçurdu. Milliyet (17.10.2017), Erişim tarihi: 05.03.2020, https://www.milliyet.com.tr/dunya/egitim-reformu-cin-i-ucurdu-2538229
• Ege, A. (2011). Possibilities and Limits of Incorporating Gender in Economic Adjustment Policies: The Case of the World Bank, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 30, 417-442.
• Ener, M. ve Demircan, E. (2016). Küreselleşme sürecinde yeni devlet anlayışı ve Türkiye. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4, 197-218.
• Erhan, Ç. (1996). Ortaya çıkışı ve uygulanışıyla Marshall Planı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 51, 1-13.
• Eryiğit, B.H. ve Sarıca, A. (2018). IMF, Dünya Bankası, OECD’nin yönetişim yaklaşımı ve küyerelleşme. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6, 61-73.
• Four Freedoms, Britannica (2019). Accessed dated: 06.12.2019, https://www.britannica.com/event/Four-Freedoms .
• Gülmez, M. (2009). İnsan hakları olarak sosyal haklar ve haksızlıklar, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 22-23 Ekim.
• Hanushek, E. (2016). Economic growth in developing countries: The role of human capital. in The Handbook of the Global Education Policy Book. (. Karen Mundy, Andy Green, Bob Lingard, and Antoni Verger, Ed), (p.50-102), Oxford: UK.
• Hatipoğlu, O.G. (2015). Amerikan yönetim düşüncesinin doğuşu 1776-1929. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hawkins, D.E. ve Mann, S. (2007). The World Bank’s role in tourısm development. Annals of Tourism Research, 34, 348–363.
• İlhan, S. (2007). Yeni kapitalizmin karanlık yüzü: insanilik ve ahlakilik söylemlerinin sahiciliği üzerine. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 283-306.
• İncekara, A. ve Mutlugün, C.B. (2016). Türkiye’de Neoliberal Ekonomi Politikaları Sürecinde Gelir Bölüşümü ve İktisadi Büyüme İlişkisinin Analizi. International Conference on Eurasian Economies, 358-367.
• Karakurt, B. (2011) Washington Konsensüsü’nden küresel mali krize mali disiplin ve Türkiye’deki gelişmeler,” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 31-53.
• Kessler, G. (1945). İçtimai Siyaset. (O. Tuna, Çev), İstanbul: Gençlik Kitapevi Neşriyatı
• Mundy, K., & Menashy, F. (2014). Investing in private education for poverty alleviation: the case of the World Bank's International Finance Corporation. International Journal of Educational Development, 35, 16-24.
• Mundy, K.ve Verger, A. (2015). The World Bank and the global governance of education in changing world order. International Journal of Educational Development, 1, 9-18.
• Mundy, K., Green, A., Lingard, R. and Verger, A. (2016). Introduction: The Globalization of Education Policy – Key Approaches and Debates. in The Handbook of the Global Education Policy Book. (K. Mundy, A. Green, B. Lingard, and A. Verger, Ed.), (p.1-18), Oxford: UK.
• Kaya, Safiye (2003). Dünya Bankası ve Dünya Bankası Kredilerinin Denetimi. Sayıştay Dergisi, 3, 46-47.
• Kaymak, Muammer (2010). 1873-1896 krizi: mit mi gerçeklik mi? Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65, 165-194.
• Küçük, Aziz (2017). Kapitalist devlette sağlık hizmetlerin örgütlenmesindeki dönüşüm: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Küçük, Özlem (2019). Dünya Bankası’nın Türkiye’deki İktisadi Kalkınma Anlayışına Etkisi ve Sosyal Politikaya Yansımaları. Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Mr President: spend, spend, spend. The Guardian (25.11.2008). Accessed dated: 12.12.2019, https://www.theguardian.com/commentisfree/cifamerica/2008/nov/25/john-maynard-keynes-us-advice
• Oğuz, M.C. (2017). ABD’de ‘progressivism’ hareketi ve Woodrow Wilson’ın kurucu babalara itirazı” Amme İdaresi Dergisi, 50, 1-25.
• Ollman, B. (2008), Diyalektik Soruşturmalar. İstanbul: Yordam Kitap
• Özenç, B. (2016). Hukuk devleti kökenleri ve küreselleşme çağında işlevi. İstanbul: İletişim Yayınları. Dijital Kitap: ISBN: 978-975-05-2061-7.
• Öztürk, H. (2006). Çad-Dünya Bankası gerilimi ve yeni sömürgecilik. Erişim tarihi: 15.12.2020, www.tasam.org./TR/Icerik/342/caddunya_bankasi_gerilimi_ve_yeni_somurgecilik
• Öztürk, S., Sözdemir, A. ve Gövdere, B. (2006). Çin: Washington uzlaşmasından sonra Beijng uzlaşmasına. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7, 61-73.
• Özyakışır, D. (2011). Beşeri Sermayenin Ekonomik Kalkinma Sürecindeki Rolü: Teorik Bir Değerlendirme, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6, 46-71.
• Peterson, J. G. (2015).The value of the future: the child as human capital and the neoliberal labor of race. The Feminist Press at the City University of New York, Accessed date: 19. 12.2019, https://www.jstor.org/stable/pdf/43958484.pdf
• Petrol Zengini Ülke, Açlıkla Savaşıyor. Haber7 (06.09.2017), Erişim tarihi: 25.02.2020, http://ekonomi.haber7.com/ekonomi/haber/2417133-petrol-zengini-ulke-aclikla-savasiyor/
• Philadelphia Bildirgesi. ILO (07.0.2015), Erişim tarihi: 18.12.2019, https://www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_412361/lang--tr/index.htm
• Polanyi, K. (2001). Great Transformation. (Second Edition). Usa: Beacon Press Boston.
• Psacharopoulos, G. (2006) World Bank policy on education: a personal account, International Journal of Educational Development, 26, 329–338.
• Ruger, J. P. (2005). The changing role of the World Bank in global health. Am.J. Public Health, 95, 60–70.
• Sanyal, B. C. (1973). Two approaches to educational planning: conflict and complementarity. Prospects, 3, 451-462.
• Seifman R, Kornblet S, Standley C, Sorrell E, Fischer J, Katz R. (2015). Think big, World Bank: time for a public health safeguard. Lancet Glob Health, 3, e186–7. doi: 10.1016/S2214-109X(15)70012-4 PMID: 25678307
• Sağlıkta Dönüşüm Sürecinde Dünya Bankası’nın Ulusal Sağlık Mevzuatımıza Etkisi. ResearchGate. (2018), Erişim tarihi: 02.03.2020, www.researchgate.net/profile/nazan_savas/publication/234102447_dunya_bankasi_ve_turkiye'de_saglikta_donusum-_kongre_sunum_metni/links/0912f50f1ed8a75293000000/dunya-bankası-veturkiyede-saglikta-donusum-kongre-sunum-metni
• Sengenberger, W. (b.t.). Uluslararası Çalışma Örgütü amaçları, işlevleri ve politik etkileri. Erişim tarihi: 20.02.2020, https://library.fes.de/pdf-files/tez/10695.pdf.
• Sennett, R. (2008). Karakter Aşınması, (B. Yıldırım Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sezen, S. (2007). Çin Halk Cumhuriyeti’nde sosyalist piyasa ekonomisinde dönüşüm. Amme İdaresi Dergisi, 40, 27-56.
• Sharma P. (2013). The United States, the World Bank, and the challenges of international development in the 1970s. Diplomatic History, 37, 572-604.
• Stanford, J. (2011). Herkes İçin İktisat. (T. Öncel, Çev.). İstanbul: Yordam Kitap.
• Stiglitz, J. E. (2018). Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı. (A. Taşçıoğlu ve D. Vural, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Şenses, Fikret (2009). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şimşek, M.E. (2014). Moderniteden Postmoderniteye Uzanan Bir Köprü: Zygmunt Bauman, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• The meaning of Gig Economy. Cambridge Dictionary, Accessed dated: 19 th January, 2019, https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/gig-economy
• Tunalı, N.H. ve Yılmaz, A. (2016). Büyüme, beşeri sermaye ve kalkınma ilişkisi: oecd ülkeleri’nin ekonometrik bir incelemesi. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 298-318.
• Tütüncü, G. (2015). İngiltere ve Türkiye’de erken dönem sendikacılık üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Tarih Okulu Dergisi, 8, 493-539.
• Yılmaz, A. (2008). Dünya Bankası ve su politikası. Toplum ve Hekim, 23, 20-30.
• World Bank, (2017). Annual Report. Erişim tarihi: 12.12.2019, (http://pubdocs.worldbank.org/en/908481507403754670/Annual-Report-2017-WBG.pdf)
• World Bank, (2018). Trade in Developing East Asia How It Has Changed and Why It Matters.World Bank Group, Policy Research Working Paper 8533, Erişim tarihi: 05.03.2020, http://documents.worldbank.org/curated/en/612321531499830843/pdf/WPS8533.pdf
• World Bank, (2019). Articles of Agreement. Erişim tarihi: 06.03.2020, http://siteresources.worldbank.org/EXTABOUTUS/Resources/ibrd-articlesofagreement.pdf
• World Development Report, (2019). The Changing Nature of Work. World Bank World Development Report, Accessed dated: 05.03.2020. http://documents.worldbank.org/curated/en/816281518818814423/2019-WDR-Report.pdf
• Ulusoy, Ü.H. (2011). Sosyal Hakların korunması’nda Birleşmiş Milletler’in Rolü. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu Konferansı kitabı, İstanbul: Petrol-İş Yayını.
• Yalçın, S. (2009). Mesih Wilson Kimdir. Hürriyet (12.04. 2009), Erişim tarihi: 12.12. 2019, http://www.hurriyet.com.tr/mesih-wilson-kimdir-11415252.
• Yıldırmaz, S. (2016). Nefretin ve korkunun rengi: kızıl”, içinde türk sağı, mitler, fetişler, düşman imgeleri. (İ. Ö. Kerestecioğlu, G. G. Öztan, Der,) İstanbul: İletişim Yayınları.