Cyber Activities of Iran Findings about The Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) Process

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 1, 166 - 191, 31.01.2021

Seher Bulut

https://doi.org/10.21547/jss.718313

Öz

Iran's investments in the cyberspace as of the beginning of the twenty-first century caused a re-evaluation of the country's perception of its capabilities in cyber space. The reasons for this evaluation are; not only the cyber space activities attributed to Iran, but also discourse of the country’s administration about investments in the cyber space have been effective. Iran's previous experience in developing cyber space skills is important. These experiences have had an impact on the The Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) which is considered a new era for US-Iran Relations. With the initiation of the JCPOA process, which was aimed to be gain a mutual trust between the P5 + 1 countries and the Iranian administration, has begun, but the main actors of this process USA and Iran has not been sufficient neither bilateral nor regional approaches and policies. The progressive process has shown that the threat perception growing between the two countries is not limited only to its dimensions in the physical world. In the study firstly, the history of the relations between the two countries is briefly mentioned and the perspectives related to the geopolitical issues of the parties are discussed in the process leading to the signing of the JCPOA agreement. The study then focuses on the perceived threat perception as a result of the lack of convergence situation between the US and Iran on bilateral and regional approaches and policies. The study examines, as a result of this threat perception, the defense and offensive cyber space strategy of Iran. In this paper, first of all, findings regarding the capabilities of the Iranian administration in the cyber space will be revealed. Then, it will be examined how Iran put these capabilities into action during the JCPOA process

Anahtar Kelimeler

USA, Iran, The Joint Comprehensive Action Plan (JCPOA), Cyber Space, Cyber Activities

İran’ın Siber Alan Faaliyetleri: Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) Sürecine Dair Bulgular

Öz

İran’ın yirmi birinci yüzyılın başları itibari ile siber alanda yaptığı yatırım ve çalışmalar ülkenin siber alandaki yeteneklerine dair algının yeniden değerlendirilmesine sebebiyet vermiştir. Bu değerlendirmenin yapılmasında bir taraftan İran'a atfedilen siber alan faaliyetleri diğer taraftan ülke yönetimi tarafından siber alanda yapılan yatırımlara dönük açıklamalar etkili olmuştur. İran’ın siber alana dair yeteneklerini geliştirmesinde geçmişte yaşamış olduğu tecrübeler önem arz etmektedir. Bu tecrübeler ABD-İran ilişkileri açısından yeni bir dönem olarak değerlendirilen Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) sürecinde de etkisini göstermiştir. KOEP sürecinin başlaması ile beraber her ne kadar içerisinde ABD'nin de bulunduğu P5+1 ülkeleri ve İran yönetimi arasında karşılıklı güven inşasına dönük bir süreç başlatılmış olsa da, sürecin itici gücü ABD ve İran arasında ne ikili ne de bölgesel yaklaşım ve politikalar konusunda yakınlaşma durumu yeterli düzeyde gerçekleşebilmiştir. İlerleyen süreç ise, iki ülke arasında büyüyen tehdit algısının sadece fiziksel dünyadaki boyutları ile sınırlı olmadığını göstermiştir. Çalışmada öncelikli olarak iki ülke arasındaki ilişkilerin tarihine kısaca değinilmekte ve KOEP anlaşmasının imzalanmasına giden süreçte tarafların jeopolitik konularla alakalı bakış açıları konu açısından gerekli görülen yönleriyle ele alınmaktadır. Çalışma daha sonra ABD ve İran arasında ikili ve bölgesel yaklaşım ve politikalar konusundaki yakınlaşmanın yeterli düzeyde gerçekleşememesi sonucu gerginleşen tehdit algısına odaklanmaktadır. Bu tehdit algısının bir sonucu olarak İran'ın ortaya koyduğu gerek savunma gerek hücum odaklı siber alan stratejisi incelenmektedir. Burada öncelikli olarak İran yönetiminin siber alanda sahip olduğu yeteneklere dair bulgular ortaya konulacaktır. Daha sonra ise İran’ın sahip olduğu bu yetenekleri Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP )süreci içerisinde nasıl eyleme koyduğu incelenecektir

Anahtar Kelimeler

ABD, İran, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP), Siber Alan, Siber Faaliyetler

Kaynakça

• ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin Trans-Pasifik Ortaklığından çekilmesi kararını imzaladı, TimeTürk, 24 Ocak 2017.
• ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’dan İran İddialarına Yalanlama, Habertürk, 23 Haziran 2019.
• ABD’den Türkiye’ye İran mesajları, Deutsche Welle ,23 Nisan 2019.
• ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’dan İran’a “Rehine” Uyarısı, Habertürk, 20 Ocak 2019.
• ABD ile Kanada NAFTA’yı güncellemek için anlaştı, Euronews, 01 Ekim 2018.
• Beyaz Saray: Trump İran'a petrol yaptırım muafiyetini yenilemeyecek, TRT Haber, 22 Nisan 2019.
• Bolton'dan İran'a Uyarı, Haberler, 23 Haziran 2019.
• Bolton: Füceyre limanındaki saldırıların ardında İran var, NTV, 29 Mayıs 2019.
• Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'dan ABD'nin İran yaptırımları kararına tepki, NTV,22 Nisan 2019.
• Full interview: Javad Zarif on "Face the Nation, CBS News, 28 Nisan 2019.
• Hamaney: ABD’ye güvenmiyoruz, Trump'a cevabım yok, NTV,13 Haziran 2019.
• Iran: Underground Sites Vulnerable, Experts Say,” Washington Post, 01 Mart 2012.
• İAEK Başkanı Salihi:İran ABD’ye güvenmiyor/müzakere yok, Fars Haber Ajansı, 11 Temmuz 2019.
• İRAM İç Politika Koordinatörü Koç: Petrol tankerlerine sabotaj İran'ın uyarılarını akıllara getirdi, Anadolu Ajansı, 14 Mayıs 2019.
• İran'dan Trump'a uyarı: 'B Takımı'nın sahte tarihini ve savaşa susamışlığını reddet”, CNNTürk, 30 Temmuz 2019.
• İran: ABD'nin kararına rağmen "azami ihtiyatlıyız", Deutsche Welle, 16 Mayıs 2019.
• İran ABD'ye misilleme saldırısında neden vekil güçlerini kullanmadı?, TimeTürk, 12 Ocak 2020.
• İspanya, Orta Doğu'ya gönderilen ABD'nin Taarruz Grubu'ndaki fırkateynini geri çekti, TRT Haber, 14 Mayıs 2019.
• Kasım Süleymani'nin öldürülmesiyle ilgili Ruhani'den ilk açıklama, TRT Haber, 03 Ocak 2020.
• Obama says on Iran all options on the table, Reuters, 21.04.2009.
• Reactions to the Deal on Iran’s Nuclear Program, The New York Times,14 Haziran 2015.
• Read Donald Trump's Speech to AIPAC, Time, 21 Mart 2016.
• Trump’ın Suudi Arabistan ve OPEC petrolü üzerindeki baskısı artıyor, Anadolu Ajansı, 17 Kasım 2018.
• Türkiye’ye en fazla doğrudan sermaye yatırımını İran yapıyor, CNNTürk, 27 Temmuz 2019.
• Tüpraş, 'yaptırım' sonrası İran'dan alımı kıstı, Dünya, 20 Temmuz 2018.
• Trump’s Iran Policy Is Becoming Dangerous, Foreign Policy, 07 Mayıs 2019.
• Trump'ın Telefon Numarası Sorunları Çözmez, Haberler, 12 Mayıs 2019.
• Trump’tan Paris İklim Anlaşması İçin Geri Adım, NTV, 11 Ocak 2018.
• U.S. House Speaker Boehner says Iran accord looks like a 'bad deal', Reuters, 14 Haziran 2015.
• 2016 Republican Candidates Slam Iran Nuke Deal, NBC News, 15 Haziran 2015.
• ABD Dışişleri Bakanlığı, “After The Deal: A New Iran Strategy”, 21 Mayıs 2018, www.state.gov/secretary/remarks/2018/05/282301.htm, Erişim tarihi: 21.10.2019.
• Beyaz Saray (2020). Başkan Trump’ın İran Konusundaki Açıklamaları, 8 Ocak 2020, https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/remarks-president-trump-iran/, Erişim Tarihi: 03.04.2020.
• Beyaz Saray (2018). ABD Başkanı Trump'ın Ortak Kapsamlı Eylem Planına İlişkin Açıklamaları, Statement by the President on the JCPOA. 8 Mayıs, https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/remarks-president-trump-joint-comprehensive-plan-action/ , Erişim Tarihi: 29.11.2019.
• Beyaz Saray (2017). ABD Başkanı Trump'ın Arap İslam-Amerikan Zirvesi’nde Yaptığı Konuşma, President Trump’s Speech to the Arab Islamic American Summit, 21 Mayıs. https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/president-trumps-speech-arab-islamic-american-summit/ , Erişim Tarihi: 11.09.2019.
• Congressional Research Service (2018). Iran: Internal Politics and U.S. Policy and Options, https://www.hsdl.org/?view&did=817854, 17. 10.2018.
• Frontline, How Iran entered the ‘Axis’, https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/tehran/axis/map.html, Erişim Tarihi: 07.04.2020.
• Kaye, Dalia Dassa; Nader, Alireza , Roshan, Parisa (2011). Israel and Iran. A Dangerous Rivalry, The Rand Corperation, Online: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2011/RAND_MG1143.pdf (Erişim Tarihi: 26.08.2019).
• Şen, Gülriz (2017).Ruhani Döneminde İran-ABD İlişkileri, İran Araştırmaları Merkezi, Analiz, Nisan.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, No: 2, 3 Ocak 2020, İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD Hava Saldırısı Sonucu Bağdat’ta Hayatını Kaybetmesi Hk., http://www.mfa.gov.tr/no_2_-kasim-suleymani-nin-abd-hava-saldirisi-sonucu-hayatini-kaybetmesi-hk.tr.mfa (Erişim Tarihi: 11.04.2020).
• Türkiye ABD Büyükelçilik ve Başkolosluğu Resmi İnternet Sayfası (2018) . Secretary Pompeo’s Remarks on “Supporting Iranian Voices”, 22.07.2018.
• UN Security Council (2015). Resolution 2231 (2015) on Iran Nuclear Issue Background, https://www.un.org/securitycouncil/content/2231/background, Erişim Tarihi: 18.10.2019. U.S. Department of State, After the Deal: A New Iran Strategy, 21.05.2018.
• Arı, T.(2004). Irak; İran ve ABD: Önleyici Savaş, Petrol ve Hegemonya, İstanbul: Alfa Kitabevi.
• Habibi, N. (2012) : Turkey and Iran: Growing Economic Relations Despite Western Sanctions, Middle East Brief, Crown Center for Middle East Studies, Brandeis University, , Mayıs 2012, No: 62, 1-8.
• İnat, K. (2011). Türkiye’nin İran Politikası 2011, Ortadoğu Yıllığı, Sayı 7, Yıl 7.
• Kanat, K.B. ve Yücel, H. (2018). Nükleer Anlaşma Sonrası ABD’nin İran Politikası, SETA Analiz, Sayı: 246, Temmuz.
• Özbey, H. (2019). İran’a yönelik yaptırımlar: Türkiye – İran Enerji İlişkilerine Etkisi, Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Güz, 4(8), s. 99-124).
• Pirinçci, Ferhat (2020). Süleymani Sonrası Ortadoğu, SETA Analiz, Ocak, Sayı 305.
• Rantisi, Mahmut ve Kekilli, Emrah (2017). Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dış Politikası, SETA Analiz, Sayı: 208, Ağustos, https://setav.org/assets/uploads/2017/08/AnalizBae.pdf (Erişim Tarihi: 11.07.2019).
• Semiz, Y. ve Akgün, B. (2005) Büyük Ortadoğu jeopolitiğinde İran ABD ilişkileri", SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), s. 163-181.