NURİ TARİHİ’NİN NEŞRİ ELEŞTİRİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 1, 279 - 290, 31.01.2021

Seydi Vakkas Toprak

https://doi.org/10.21547/jss.747681

Öz

Bilimsel eser ve makalelerin tenkit süzgecinden geçmesi akademi dünyası için önemli olduğu gibi bu alanda yapılan eleştiriler de muhakkak kıymete değerdir. Bilindiği gibi ilim çalışmalar uzun süreli mesai ve meşakkatli çalışmaların sonucunda ortaya çıkarlar. Bilim insanının zaman ve emek sarf ederek ve bilimsel usullerle ortaya çıkardığı metinler son şeklini aldıktan sonra yayımlanır. Neşredilerek bilim dünyasının hizmetine sunulan metnin başarılı olup olmadığı, iddiasını ispat edip etmediği ve nihayetinde amaca ulaşıp ulaşmadığı yapılan eleştirilerle ortaya çıkar.
Bilimsel eserlerin eleştirisi mutlaka işin ehli, ilgili bilim alanının uzmanı, dürüst, etik ve ahlak kurallarından haberi olan namuslu kişilerce yapılması gerekir. Yoksa bilimsel eleştiri adı altında yapılan çalışmaları değersizleştirmek, kötülemek, aşağılamak ve bilim insanlarına hakaret etmek amacıyla yayınlanan metinler bilimsel tenkit sayılmazlar. Maalesef bilimsel etikten yoksun bazı kişiler çekememezlik, kıskançlık, kendilerinde mevcut yetenek yoksunluğunu gizlemek gibi nedenlerle ilmi çalışmaları ve yazarlarını değersiz göstermek için yazılar yayınlamakta veya yayınlatmaktadır. Bu tür çalışmaları yayınlayanlara cevap vermek hatta bazen adli mercilerde dava açmak gerekmektedir.
Bu metnin kaleme alınması böyle asılsız bir yazının yayınlanması nedeniyle zorunlu olmuştur. Osmanlı Devleti’nde 1774-1779 tarihleri arasında vakanüvis olan Halil Nuri Bey’in vakayinamesi, bir doktora çalışması sonucu yeni harflere aktarılarak edisyon-kritiğe tabi tutulmuş, daha sonra da uluslararası bir yayınevi tarafından yayımlanmıştır. Bu yayını kıskanan bazı çevreler, yapılan çalışmayı ve yazarını değersizleştirmek gayesiyle eleştiri adı altında hakaret dolu bir metin yayınlamışlardır. Bu asılsız iddia ve hakaretlerin yersiz olduğunu ifade etmek için bu cevabi metin hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nuri Tarihi, bilimsel eleştiri, bilimsel etik, Tarih-i Cevdet, araştırma usulü

Kaynakça

• Artuç, N. (2017). Vakʻanüvis Halil Nuri Bey, Nûrî Tarihi, (Yayına Haz. Seydi Vakkas Toprak). Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2015. Belleten, 292, 1031-2036. Babinger, F. (1992). Osmanlı tarihi yazarları ve eserleri (Coşkun Üçok, Terc.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. Göyünç, N. (1999). Hüseyin Paşa, Küçük. İslâm Ansiklopedisi, (Cilt. 19, s. 6-8). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. İpşirli, M. (1997). Nuri Tarihi. İslam Ansiklopedisi. (Cilt 15, s. 321-323). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Kütükoğlu, M. S. (1991). Tarih araştırmalarında usûl. İstanbul: Kubbealtı. Mehmed Süreyyâ. (tarih yok). Sicill-i ‘Osmânî yâhûd tezkire-i meşâhir-i Osmâniyye, IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire. Sarıkaya, H. (2018). Vakanüvis Halîl Nûrî Bey ve târîh’inin neşri üzerine bazı mülahazalar. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 51, 419-457. Toprak, S. V. (2013) Bir Osmanlı vakanüvisi ve mezartaşı kitabesi. Tarih ve Uygarlık İstanbul Dergisi, 3, 51-63). Vakʻanüvis Halil Nuri Bey. (2015). Nûrî tarihi.(S. V. Toprak, Yay. haz.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.