Hilâl-i Ahmer Magazine in Terms Of Historical Research Of The Republic Of Turkey

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı, 241 - 250, 28.10.2023

Nasrullah Uzman

https://doi.org/10.21547/jss.1356411

Öz

Periodicals have an important place in the studies of the History of the Republic of Türkiye. Periodicals that witnessed the period and can be considered as institutional and primary sources are more important. In this context, one of the important sources in the studies of the History of the Republic of Türkiye is the Ottoman/Turkish Hilâl-i Ahmer Magazine, which is the official publication of the Hilâl-i Ahmer Society. The Ottoman Hilâl-i Ahmer Association was founded in 1868. The purpose of the association is to deal with the treatment of sick and injured soldiers in the armies during the war and to assist the medical committees of the warring parties. On the one hand, the Ottoman Hilâl-i Ahmer Association, which was engaged in such vital activities, on the other hand, wanted to inform the public about its activities. In this way, the association wanted to gain public support. He also wanted to help more people by publishing articles that enlighten the public. In this direction, the Ottoman Hilâl-i Ahmer Association published the Ottoman Hilâl-i Ahmer Magazine, which is an important source in the historical researches of the Republic of Türkiye. The Hilâl-i Ahmer Magazine, sheds light on the History of the Republic of Türkiye. The Hilâl-i Ahmer Magazine, the first issue of which was published on September 15, 1921, aimed to announce the activities of the Hilâl-i Ahmer Society to the public. The magazine, which started its publication life during the National Struggle, could be published regularly every month despite the war conditions. In the content of the magazine, the activities carried out by Hilâl-i Ahmer Society that month, the subjects of interest of the Hilâl-i Ahmer Society, the sections informing the public and many other subjects were included. Many news published in the magazine were also reflected in the newspapers of the period. In this study, the history of Hilâl-i Ahmer Magazine, its physical structure, content and its resource value in terms of the History of the Republic of Türkiye will be examined.

Anahtar Kelimeler

Hilâl-i Ahmer Magazine, Hilâl-i Ahmer Society, Turkish Red Crescent Magazine

Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Araştırmaları Açısından Hilâl-i Ahmer Mecmuası

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmalarında süreli yayınlar önemli bir yere sahiptir. Özellikle dönemine tanıklık eden, kurumsal ve birinci elden kaynak olarak değerlendirilebilecek içeriğe sahip süreli yayınların kaynak değeri daha yüksektir. Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmalarında önemli bir kaynak da Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin resmî yayın organı olan Osmanlı/Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası’dır. Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, 1868 yılında kurulmuştur. Cemiyetin kuruluş amacı savaş sırasında ordulardaki hasta ve yaralı askerlerin tedavileriyle ilgilenmek ve savaşan tarafların sağlık heyetlerine yardımcı olmaktır. Bir yandan faaliyetlerini sürdüren Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, diğer yandan da çalışmaları hakkında halkı bilgilendirmek istemiştir. Bu sayede halkın desteğini de almak istemiştir. Ayrıca halkı aydınlatıcı yazılar yayınlayarak daha fazla kişiye yardımcı olmak istemiştir. Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmalarında önemli bir kaynak olan Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmuası’nı yayınlamıştır. Hilâl-i Ahmer Mecmuası, verdiği bilgiler açısından Türkiye Cumhuriyeti Tarihine adeta ışık tutmaktadır. İlk sayısı 15 Eylül 1921’de yayınlanan Hilâl-i Ahmer Mecmuası, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin faaliyetlerini kamuoyuna duyurmak amacıyla yayın hayatına başlamıştır. Millî Mücadele Dönemi’nde yayın hayatına başlayan Hilâl-i Ahmer Mecmuası, savaş koşullarına rağmen her ay düzenli olarak yayınlanmaya devam etmiştir. Mecmuada Hilâl-i Ahmer’in o ay gerçekleştirdiği faaliyetler, Hilâl-i Ahmer’in ilgi alanına giren konular, halkı bilgilendirici meseleler ve daha birçok konu yayınlanmıştır. Mecmuada yayınlanan birçok içerik, dönemin gazetelerinde de haber olarak yer almıştır. Bu çalışmada Hilâl-i Ahmer Mecmuası’nın tarihçesi, fiziki yapısı, içeriği ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi açısından kaynak değeri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hilâl-i Ahmer Mecmuası, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Kızılay Dergisi

Kaynakça

• Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açış konuşmaları. (1987). Ankara: TBMM Yayınları.
• Çapa, M. (2010). Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925). Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları. http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu https://dijital-kutuphane.mkutup.gov.tr
• Karal Akgün, S. ve Uluğtekin, M. (2001). Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a. II, Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
• Okutan, M. (1998). Osmanlı-Türkiye Hilâl-i Ahmer dergilerinin analitik incelemesi (1921-1928). (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp)
• Osmanlı Hilâl-i Ahmer mecmuası (OHAM). 1-14. 15 Eylül 1921-15 Kasım 1922. İstanbul: Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Yayınları.
• Tekinsoy Y.E. (2016). “Balkan Savaşları’nda propaganda unsuru olarak kadın ve kadın fotoğrafları”, Geçmişten günümüze şehir ve kadın, C. II, Canik Belediyesi Yayınları, Samsun 2016, ss. 1005-1020.
• Topçu, İ. ve İzgöer, A. Z. (2020). Hilâl-i Ahmer mecmuaları. C. 1-10. İstanbul: Türk Kızılayı.
• Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmuası (THAM). 15-87. 15 Kasım 1922-15 Kasım 1928. Ankara: Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Yayınları.
• Ulus gazetesi. 29 Nisan 1935.
• Yalçın, S. (2023). Türkiye Cumhuriyeti tarihinin kaynakları. Ankara: Berikan Yayınevi.