Sporcu Öğrenci Kariyer Farkındalığı Envanteri: Faktör Yapısı ve Demografik Farklılıklar

Yıl 2022, , 237 - 251, 31.12.2022

Elif Bozyiğit , Sonnur Küçük Kılıç , Erman Öncü , Bülent Gürbüz

https://doi.org/10.25307/jssr.1083533

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmada, “Sporcu Öğrenci Kariyer Farkındalığı Envanteri”ni (SÖKFE) Türkçeye uyarlayarak psikometrik özelliklerini incelemek ve bazı demografik değişkenlerle kariyer farkındalığı arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmaya, Türkiye’de farklı üniversitelerde öğrenim gören 285 sporcu-öğrenci katılmıştır. Sandstedt vd., (2004) tarafından geliştirilen SÖKFE, 30 madde ve 5 faktörden oluşmaktadır. İstatistiksel analizlerde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, Pearson korelasyon analizi yapılmış ve Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Bazı bağımsız değişkenlere göre envanterden elde edilen puanlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde de Pearson korelasyon analizi ve t testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Türkçeye uyarlanan envanter 15 madde ve 4 faktörden oluşmuştur. Geçerlik çalışması kapsamında yapılan korelasyon analizi sonuçları T-SÖKFE faktörleri arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler olduğunu, güvenirlik katsayısı değerlerinin de envanterin güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir. Diğer değişkenlerle yapılan analizlerde milli sporcu-öğrencilerin kariyer gelişim engel algılarının daha yüksek olduğu, yaş ve sporculuk yaşı büyüdükçe kariyer gelişim öz-yeterliğinin arttığı araştırmada ulaşılan diğer sonuçlardır. Görece kısa bir ölçme aracı olan T-SÖKFE, eğitim yaşantıları boyunca sporcu-öğrencilerin kariyer farkındalıklarının nasıl değiştiğinin belirlenmesi gibi konularda araştırmacılara olanak sağlayacaktır. Araştırmadan elde edilen bulgular, Türk üniversitelerinde öğrenim gören sporcu-öğrencilerin kariyer farkındalıklarının değerlendirilmesi için T-SÖKFE’nin uygulanabilirliğine başlangıç desteği sağlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sporcu öğrenci, Kariyer gelişimi, Ölçek uyarlama, Geçerlik, Güvenirlik

The Student-Athlete Career Situation Inventory: The Factor Structure and Demographic Differences

Öz

In this study, it was aimed to adapt the “Student-Athlete Career Situation Inventory” (SACSI) into Turkish, to examine its psychometric properties and to reveal the relationships between some demographic variables and career situation. The sample consisted of 285 college-age student-athletes from different universities in Turkey. The SACSI (Sandstedt et al., 2004) consists of 30 items with 5 factors. In statistical analyses, exploratory and confirmatory factor analyzes, Pearson correlation analysis were performed, and Cronbach Alpha internal consistency coefficients were calculated. Pearson correlation analysis and t-test were used to determine the relationships between the scores obtained from the inventory according to some independent variables. The findings demonstrated that this inventory yielded 15 items and 4 factors in the Turkish version. The results of the correlation analysis carried out within the scope of the validity study showed that there were positive and significant correlations between the T-SACSI factors, and the reliability coefficient values of the inventory showed that it was a reliable measurement tool. Other results of the study are that the national student-athletes had higher perceptions of career development barriers, and career development self-efficacy increases as age and sports age get older. The T-SACSI is a relatively short measurement tool that allows researchers to determine how the career development situation of athletes-students changed during the educational lives. The results obtained from the research provide initial support for the applicability of T-SACSI for the assessment of career situations of student-athletes studying at Turkish universities. 

Anahtar Kelimeler

Student-athlete, Career development, Scale adaptation, Validity, Reliability

Kaynakça

• Adams, T. W. (2018). The development of a career transition intervention programme for student athletes. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Johannesburg, Faculty of Humanities, Psychology Department, South Africa.
• Alfermann, D., & Stambulova, N. (2007). Career transitions and career termination. In G. Tenenbaum & R.C. Eklund (Eds.), Handbook of sport psychology (3rd ed., pp.712-736). Wiley.
• Algadheeb, N. A. (2015). Professional/Career orientation, awareness, and their relationship to locus of control. Journal of College Teaching & Learning (TLC), 12(1), 13-38. https://doi.org/10.19030/tlc.v12i1.9067
• Baillie, P. H. F. (1993). Understanding retirement from sports: Therapeutic ideas for helping athletes in transition. The Counseling Psychologist, 21, 399–410. https://doi.org/10.1177/0011000093213004
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice Hall.
• Birol, H. (2013). Pozitif kariyer (1. baskı). Akit Kitap.
• Blann, F. W. (1985). Intercollegiate athletic competition and students’ educational and career plans. Journal of College Student Personnel, 26, 115–116.
• Bozyiğit, E., ve Gökbaraz, N. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde kariyer stresinin belirleyicileri. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 181-200. https://doi.org/10.18009/jcer.679874
• Brown, S. D., Lent, R. W., Telander, K., & Tramayne, S. (2011). Social cognitive career theory, conscientiousness, and work performance: A meta-analytic path analysis. Journal of Vocational Behavior, 79(1), 81-90. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2010.11.009
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Publications.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
• Cambridge Dictionary. (2022, Şubat 22). Career. İçinde Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/career
• Carter, C. D. (1997). Doing quantative psychological research: from design to report. Psychology Pres Ltd.
• Cox, R. H., Sadberry, S., McGuire, R. T., & McBride, A. (2009). Predicting student athlete career situation awareness from college experiences. Journal of Clinical Sports Psychology, 3, 156-181. https://doi.org/10.1123/jcsp.3.2.156
• Çapri, B., ve Kan, A. (2006). Öğretmen kişilerarası öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 48-61.
• Ertekin, A. B. (2020). Spor eğitimi alanında öğrenim gören öğrencilerin girişimcilik düzeyleri ile kariyer farkındalıkları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 14-27.
• Geraniosova, K., & Ronkainen, N. (2015). The experience of dual career through Slovak athletes’ eyes. Physical Culture and Sport. Studies and Research, 66(1), 53-64. https://doi.org/10.1515/pcssr-2015-0005
• Hambleton, R. K., & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology, 1(1), 1-30.
• Healy, C. C., Mitchell, J. M., & Mourton, D. L. (1987). Age and grade differences in career development among community college students. The Review of Higher Education, 10(3), 247-258. https://doi.org/10.1353/rhe.1987.0021
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Karadağ, D., ve Aşçı, F. H. (2021). Sporcular için çift kariyer yetkinliği ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 284-291. https://doi.org/10.5336/sportsci.2020-79861
• Karakaya, Y. E., Karataş, Ö., Özdenk, Ç., & Karataş, F. (2013). Üniversiteli sporcu öğrencilerin kariyer değeri algıları. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 86-94.
• Kline, R. B. (2016). Yapısal eşitlik modellemesinin ilkeleri ve uygulaması. 4. Baskıdan çeviri, Ed: Sedat Şen, Çev: İbrahim Yıldırım vd. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lavallee, D. (2006). Career awareness, career planning, and career transition needs among sports coaches. Journal of Career Development, 33(1), 66-79. https://doi.org/10.1177/0894845306289550
• Lavallee, D., & Wylleman, P. (Eds.). (2000). Career transitions in sport: International perspectives. Fitness Information Technology. UNKNO.
• Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79-122.
• Leung S. A. (2008). The big five career theories. In J. A. Athanasou & R. Van Esbroeck (Eds) International handbook of career guidance. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6230-8_6
• Morris, R., Cartigny, E., Ryba, T. V., Wylleman, P., Henriksen, K., Torregrossa, M., Lindahl, K., & Cecić Erpič, S. (2021). A taxonomy of dual career development environments in European countries. European Sport Management Quarterly, 21(1), 134-151. https://doi.org/10.1080/16184742.2020.1725778
• O'Neil, L., Amorose, A. J., & Pierce, S. (2021). Student-athletes’ dual commitment to school and sport: Compatible or conflicting?. Psychology of Sport and Exercise, 52, 1-11. Article 101799 https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2020.101799
• Pala, A. (2016). Öğrencilerin kariyer değer algıları: Spor bilimleri Fakültesi örneği. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1897-1905. https://doi.org/10.14687/ijhs.v13i1.3707
• Petitpas, A., Danish, S., McKelvain, R., & Murphy, S. (1992). A career assistance program for elite athletes. Journal of Counseling and Development, 70(3), 383-386. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1992.tb01620.x
• Remer, R., Tongate, R. A., & Watson, J. (1978). Athletes: Counseling for the overprivileged minority. The Personnel and Guidance Journal, 56, 622–629.
• Salmela, J. H. (1994). Phases and transitions across sports career. In D. Hackfort (Ed.), Psycho-social issues and interventions in elite sport (pp. 11-28). Lang.
• Sandstedt, S. D., Cox, R. H., Martens, M. P., Ward, D. G., Webber, S. N., & Ivey, S. (2004). Development of the student-athlete career situation inventory (SACSI). Journal of Career Development, 31(2), 79-93. https://doi.org/10.1007/s10871-004-0566-5 Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. Erlbaum.
• Semiz, K. (2018). Okul ve spor bir arada gider mi? Üniversite sporcu-öğrencilerinin ihtiyaç analizi. Beden Eğitimi ve Spor Araştırmaları Dergisi, 10(2), 123-133. https://doi.org/10.30655/besad.2018.10
• Sonnenfeld, J., & Kotter, J. P. (1982). The maturation of career theory. Human Relations, 35(1), 19–46. https://doi.org/10.1177/001872678203500103 Sowa, C. J., & Gressard, C. F. (1983). Athletic participation: Its relationship to student development. Journal of College Student Personnel, 24, 236–239.
• Şahin, N. H., ve Yeniçeri, Z. (2015). Farkındalık üzerine üç araç: psikolojik farkındalık, bütünleyici kendilik farkındalığı ve Toronto bilgece farkındalık ölçekleri. Türk Psikoloji Dergisi, 30(76), 48-64.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (1. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Türk Dil Kurumu. (2022a, Şubat 22). Kariyer. İçinde Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Türk Dil Kurumu. (2022b, Şubat 22). Kariyer. İçinde Bilim ve Sanat Terimleri sözlüğü. 2022, https://sozluk.gov.tr/
• Werner, O., & Campbell, D. T. (1970). Translating, working through interpreters, and problems of decentering. In R. Narroll & R. Cohen (Eds.), A handbook of method in cultural anthropology. Columbia University Press.
• Yaşar, O. M. (2019). Spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin kariyer farkındalıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Yıldız, K., & Dirik, D. (2016). An analysis of young adults’ career adapt-abilities from the perspective of various socio-demographic variables. Gymnasium Scientific Journal of Education, Sports, and Health, 2(17), 191-206. https://doi.org/10.29081/gsjesh.2016.17.2.14