Duygusal Zekâ Psikolojik Beceriler İçin Önemli Mi? Sporcularda Psikolojik Beceriler ile Duygusal Zekâ Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2022

İhsan Sarı , Salim İbrahim Onbaşı , Esmanur Karakaş

https://doi.org/10.25307/jssr.979480

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı sporcuların duygusal zekâsı ile psikolojik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaçla 160 erkek (%76.2) 50 kadın (%23.8) olmak üzere toplam 210 sporcu gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Araştırmaya katılan sporcuların yaşları 21.10±2.68, spor deneyimleri 8.22±4.21 yıl ve haftalık antrenman süresi 10.56±6.06 saat olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak Ottawa Mental Yetenek Değerlendirme Ölçeği ve Sporda Duygusal Zekâ Envanteri kullanılmıştır. Analizler SPSS 22 programında, tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi (enter yöntemi) ile değerlendirilmiştir. Pearson korelasyon analizi sonuçlarına göre duygusal zekânın tüm alt boyutları ile psikolojik becerilerin hedef belirleme, özgüven, kararlılık, rahatlama, canlandırma, odaklanma, hayal gücü, zihinde canlandırma ve mücadele planı alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki olduğu bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre duyguların kullanımının hedef belirleme, rahatlama ve hayal gücünü; kendi duygularını değerlendirme ve duyguların kullanımı puanlarının canlandırma ve zihinde canlandırmayı; duyguları düzenleme ve duyguların kullanımının özgüveni, sosyal becerilerin odaklanmayı; sosyal beceriler ve duyguların kullanımının ise mücadele planını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde açıkladığı belirlenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda sporcuların psikolojik becerilerinin duygusal zekâları ile ilişkili olduğu ve duygusal zekânın sporcuların psikolojik becerisine anlamlı katkı sağlayabileceği söylenebilir. Araştırmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, sporcularda duygusal zekânın gelişimine katkı sağlayacak uygulamaların psikolojik becerileri de olumlu olarak etkileyebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zekâ, Psikolojik Beceri, Sporcu

Is Emotional Intelligence Important For Mental Skills? The Relationship Between Athletes’ Emotional Intelligence And Mental Skills

Öz

The aim of this research was to investigate the relationship between mental skills and emotional intelligence of athletes. 160 males 76.2%) and 50 females (23.8%) as a total of 210 athletes voluntarily participated in the research. Athletes’ age was 21.10±2.68, their sport experience was 8.22±4.21 years and the length of weekly total trainings was found to be 10.56±6.06 hours. The Ottawa Mental Skills Assessment Tool and Emotional Intelligence Inventory in Sport were used as the data collection tool. Analyses were conducted in SPSS 22 program by descriptive statistics, Pearson correlation analysis and regression analysis with enter method. Pearson correlation analysis showed that all the dimensions of emotional intelligence were significantly correlated with goal-setting, self-confidence, commitment, relaxation, activation, focusing, imagery, mental practice and competition planning. Regression analysis showed that use of emotions significantly contributed to goal-setting, relaxation and imagery; appraisal of own emotions and use of emotions contributed to activation and mental practice; emotional regulation and use of emotions contributed to self-confidence; social skills contributed to focusing, social skills and use of emotions contributed to competition planning. It can be concluded in line with the finding of this research that athletes’ emotional intelligence was significantly correlated with mental skills and that emotional intelligence could contribute to mental skills of athletes. It can be suggested according to the findings that necessary practices can be performed to enhance athletes’ emotional intelligence which can in turn increase their mental skills. 

Anahtar Kelimeler

Emotional Intelligence, Mental Skill, Athlete

Kaynakça

• Adiloğulları, G. E., ve Gencay, S. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin duygusal zekâ ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sports, Exercise and Training Science, 2(1), 8-21. https://doi.org/10.18826/ijsets.67612
• Adiloğulları, İ. (2011). Profesyonel futbolcularda duygusal zekâ ile örgütsel bağlılık ilişkisi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, İstanbul.
• Adiloğulları, İ., ve Görgülü, R. (2015). Sporda duygusal zekâ envanteri'nin uyarlama çalışması. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(2), 83-94. https://doi.org/10.18826/ijsets.05333
• Arribas-Galarraga, S., Saies, E., Cecchini, J. A., Arruza, J. A., & Luis-De-Cos, I. (2017). The relationship between emotional intelligence, self-determined motivation and performance in canoeists. Journal of Human Sport and Exercise, 12(3), 630-639. https://doi.org/10.14198/jhse.2017.123.07
• Arya, D., & Kumar, S. (2015). Relationship between psychological skills and badminton skills performance. International journal of physical education, sports and health, 2(1), 288-290. https://doi.org/10.22271/kheljournal
• Azimkhani, A. (2014). Genç ve yetişkin kayakçılarda zihinsel beceri, duygusal zekâa ve yarışma kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmış Doktora tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi, Spor Sağlık Bilimleri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Bali, A. (2015). Psychological factors affecting sports performance. International Journal of Physical Education, Sports and Health, 1(6), 92-95. https://doi.org/10.22271/kheljournal
• Bernet, M. (1996). Emotional intelligence: Components and correlates. Annual Meeting of the American Psychological Association, 104th, August 9-13, Toronto, Ontario, Canada.
• Cooper, R. K., ve Sawaf, A. (1997). Liderlikte duygusal zekâ, (Çev. Zelal Bedriye Ayman-Banu Sancar). Sistem.
• Cowden, R. G. (2016). Mental toughness, emotional intelligence, and coping effectiveness: An analysis of construct interrelatedness among high-performing adolescent male athletes. Perceptual and motor skills, 123(3), 737-753. https://doi.org/10.1177/0031512516666027
• Cox, R. H. (2012). Psychological skills training. In R. H. Cox (Ed.) In Sport psychology. Concepts and applications (7th Ed., pp. 297). Mcgraw-Hill.
• Crombie, D., Lombard, C., & Noakes, T. (2009). Emotional intelligence scores predict team sports performance in a national cricket competition. International Journal of Sports Science & Coaching, 4(2),209-224. https://doi.org/10.1260/174795409788549544
• Dağ, A., ve Sarı, İ. (2019). Duygusal zekâ ve sporcularda duygusal zekâ kullanımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 183-200. https://doi.org/10.15869/itobiad.459141
• Deniz, M. E., ve Yılmaz, E. (2006). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ ve stresle basa çıkma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25),17- 26.
• Durand-Bush, N., Salmela, J.H., & Green-Demers, I. (2001). The Ottawa mental skills assessment tool (OMSAT-3). Sport Psychologist, 15, 1–19. https://doi.org/10.1123/tsp.15.1.1.
• Eraslan, M. (2015). Gençlerde duygusal zekâ ve empatik eğilim düzeylerinin yaş, cinsiyet ve spor yapma değişkenlerine göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1839 – 1852.
• Erbektaş, E., Üzüm, H., Özen, G., Arslan, T., Ertan, G., ve Elveren, A. (2017). Amatör ve profesyonel sporcuların duygusal zekâlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 263-274. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.459389
• Erdoğan, N., ve Kocaekşi, S. (2015). Elit sporcuların sahip olması gereken psikolojik özellikler. Türkiye Klinikleri Journal of Sport Science, 7(2), 57-64. https://doi.org/10.5336/sportsci.2014-42993
• Erhan, S.E., Bedir, D., Güler, M.Ş., ve Ağduman, F. (2015). Sporcuların psikolojik becerilerini değerlendirme ölçeği’nin Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1)7, 59-71.
• Erhan, S.E., Güler, M., Ağduman, F., ve Gerek, Z. (2015). Ottawa mental yetenek değerlendirme ölçeği-3’ün Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 33-39.
• Gardner, H. (1983). Frames of mind. Basic Books.
• Gill, G., Lane, A. M., Thelwell, R., & Devenport, T. (2011). Relationships between emotional intelligence and psychological skills. Indian Journal of Fitness, 7, 9-16.
• Goleman, D. (2017). Duygusal zekâ neden IQ’dan önemlidir?. (Çev. Banu Seçkin Yüksel). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Kajbafnezhad, H. (2011). The relationship between mental skills and emotional intelligence in athletes girl’s student. The Social Sciences, 6(6), 408-411. https://dx.doi.org/10.3923/sscience.2011.408.411
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kırımoğlu, H., Yeniad, S., ve Çoban, E. (2014). Öğretmen adaylarının spor yapma durumlarına göre duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi (Mustafa Kemal Üniversitesi örneği). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 201-209. https://doi.org/10.21547/jss.256843
• Korkman, H., ve Deniz, M.E. (2014). Üniversite öğrencilerinin yükleme karmaşıklığı puanlarının dugusal zekâ ve akıcı zekâ çerçevesinde incelenmesi. Asian Journal of Instruction, 2(2), 27-37.
• Laborde, S., Dosseville, F., Guillén, F., & Chávez, E. (2014). Validity of the trait emotional intelligence questionnaire in sports and its links with performance satisfaction. Psychology of Sport and Exercise, 15(5), 481-490. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2014.05.001
• Lane, A. M., Thelwell, R. C., Lowther, J., & Devonport, T. J. (2009). Emotional intelligence and psychological skills use among athletes. Social behavior and personality: An International Journal, 37(2), 195-201. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.2.195
• Lane, A.M., Meyer, B.B., Devonport, T.J., Kevin, A.D., Thelwell, R., Gill, G.S., Diehl, C.D.P., Wilson, M., & Weston, N. (2009). Validation of the emotional intelligence scale for use in sport. Journal of Sport Science and Medicine, 8(2), 289-295.
• Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence. In P. Salovey, & D. Sluyter (Eds.), Emotional development and emotional intelligence: Educational implications (pp. 3-34). Basic Books, Inc.
• Martín, D. B., Guzmán, L., & Benito, T. (2018). Emotional intelligence, perception of autonomy support and relationships in sport. Cuadernos de Psicología del Deporte, 18(1), 13-19.
• Meyer, B.B., & Zizzi S. (2007). Emotional intelligence in sport: Conceptual, methodological, and applied issues. In: A.M. Lane (Ed.), Mood and human performance: Conceptual, measurement, and applied issues, pp. 131–54. Nova Science.
• Miçooğulları, B.O. (2013). 6 haftalık psikolojik beceri antrenmanı uygulamasının takım bütünlüğü, kendine güven ve kaygı düzeyleri üzerine etkisi: genç basketbol oyuncuları örneği. Yayınlanmış Doktora tezi, Ortadoğu Taknik Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, Ankara.
• Nicolas, M., Martinent, G., Millet, G., Bagneux, V. & Gaudino, M. (2019). Time courses of emotions experienced after a mountain ultra-marathon: Does emotional intelligence matter?. Journal of Sports Sciences, 37(16), 1831-1839. https://doi.org/10.1080/02640414.2019.1597827
• Nideffer, R.M., & Sagal, M. (1998). Concentration and attention control. In J.M. Williams (Ed.), Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (3rd Ed., pp.296-315). Mayfield.
• Özdayı, N., ve Uğurlu, F.M. (2015). Futbol hakemlerinin duygusal zekâ ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 31-39. https://doi.org/10.18826/ijsets.08326
• Özdenk, S. (2015). Bireysel ve takım sporuyla uğraşan sporcular ile spor yapmayan bireylerin duygusal zekâ ve liderlik özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdinç, Ö. (2014). Türkiye'deki spor örgüt yöneticileri üzerinde duygusal zekâa ve liderlik davranışları ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmış Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ponnusamy, V., Lines, R. L., Zhang, C. Q., & Gucciardi, D. F. (2018). Latent profiles of elite Malaysian athletes’ use of psychological skills and techniques and relations with mental toughness. PeerJ, 6, 1-16, Article e4778. https://doi.org/10.7717/peerj.4778
• Rubaltelli, E., Agnoli, S., & Leo, I. (2018). Emotional intelligence impact on half marathon finish times. Personality and Individual Differences; 128(9), 107-112. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.02.034
• Schutte, N.S., Malouff, J.M., Hall, L.E., Haggerty, D. J., Cooper, J.T., Golden, C.J., & Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25(2), 167-177. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00001-4
• Soflu, H. G., Esfahani, N., & Assadi, H. (2011). The Comparison of emotional intelligence and psychological skills and their relationship with experience among individual and team athletes in superior league. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30(21), 2394-2400. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.466
• Soylu, Y., Ayan, S., ve Salman, M.H. (2017). 16-21 yaş arası elit düzeydeki takımların genç futbolcularının duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, 12(17), 397-410. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11947
• Sucan, S. (2012). Ferdi ve takım sporcularının yaşam kalitesinin psikolojik performans üzerindeki etkisi. Yayınlanmış Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Taha, Z., Musa, R. M., Abdullah, M. R., Maliki, A. B. H. M., Kosni, N. A., Mat-Rasid, S. M. Adnan, A., & Juahir, H. (2018). Supervised pattern recognition of archers’ relative psychological coping skills as a component for a better archery performance. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 10(1S), 467-484. http://dx.doi.org/10.4314/jfas.v10i1s.33
• Teques, P., Duarte, D. F., & Viana, J. L. (2019). Coaches’ emotional intelligence and reactive behaviors in soccer matches: Mediating effects of coach efficacy beliefs. Frontiers in psychology, 10, 1629. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01629
• Thorndike, E. L. (1920). Intelligence and its uses. Harper’s Magazine, 140(1), 227-235.
• Tingaz, E.O. (2013). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ile bazı öğretmen adaylarının duygusal zekâ ve mutluluklarının karşılaştırılması. Yayınlanmış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Uğurlu, F.M., ve Şakar. M. (2015). Spor yapan ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ ve mutluluk düzeylerinin karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 461-469. https://doi.org/10.16992/ASOS.836
• Yazıcı, A. (2016). Profesyonel basketbol oyuncularında zihinsel dayanıklılık ve duygusal zekânın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yılmaz-Karabulutlu, E., Yılmaz, S., ve Yurttaş, A. (2011). Öğrencilerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Journal of Psychiatric Nursing, 2(2), 75-79.
• Znazen, H., Slimani, M., Miarka, B., Butovskaya, M., Siala, H., Messaoud, T., & Souissi, N. (2017). Mental skills comparison between elite sprint and endurance track and field runners according to their genetic polymorphism: a pilot study. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 57(9), 1217-1226. https://doi.org/10.23736/S0022-4707.16.06441-0