Türkiye’de Aile Yapısının Dönüşümü: Sorunlar ve Beklentiler

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 123 - 136, 30.03.2022

Müslüm Engin

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de aile kurumunun son yıllarda yaşadığı dönüşümler ve bunun ilerleyen zamanlarda nasıl şekillenebileceğine ilişkin genel eğilimleri görünür kılmak amaçlanmaktadır. Makale, literatürde yer alan çalışmaları ele alan bir derleme çalışmasıdır. Küreselleşme, modernleşme, bireyselleşme ve kültürleşme gibi süreçler, aile yapılarını dönüştüren başat etkenler arasında yer almaktadır. Özellikle modernleşmenin aile yapısı üzerindeki en büyük etkisi, ailenin geniş yapısını daraltması, ihtiyaçlarını çoğaltması ve aile içi ilişkileri farklılaştırmasıdır. Aile içindeki sistemsel uyumun bozulması ile birlikte, birey öncelikli bir çözülmenin önü açılmıştır. Aile içinde birliktelik azalmış, çocuk eğitimi, yetiştirilmesi ve bakımı güçleşmiş, bireyler arası romantik aşk ve sevgi anlayışı zayıflamış, evlenme ve aile kurma giderek zorlaşmıştır. Bu durumun bir sonucu olarak, aile içi şiddet ve boşanmalar artmaktadır. Aile ilişkilerinin çözülmesinden ve aile yapısının dönüşmesinden kaynaklanan olumsuzluklar, mutlu bir toplum için mutlu ailelerin önemini ön plana çıkarmaktadır. Türkiye’de son on yılda, aile kurumunu tehdit eden sorunlar çeşitlenmiş, aile ve aile bireyleriyle sistemli bir şekilde ilgilenecek uzmanlık alanlarının ortaya çıkmasını zorunlu kılmıştır. Aile yapısının değişim süreçlerini takip etmek, bu süreçte yaşanan her türlü olumlu-olumsuz durumları gözlemlemek ve daha sağlıklı bir aile yapısını güçlendirmek için; aileyi, kadını ve çocukları ilgilendiren kapsamlı projeksiyonların hazırlanması ve hayata geçirilmesi zorunlu hale gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ailenin Yapısal Dönüşümü, Aile İçi İlişkiler, Mutlu Evlilik, Kadına Şiddet, Boşanma

Transformation of Family Structure in Turkey: Problems and Expectations

Öz

In this study, it is aimed to show the transformations experienced by the Family Institution in Turkey in recent years and how this can be shaped in the future. The study is a compilation study that deals with the studies in the literature. Modernization is the large family structure on the family structure, narrowing and multiplying the broad structure of the family and differentiating within the family. With the deterioration of the systemic harmony within the family, the way for a primary dissolution was opened. Unity within the family has decreased, child education, raising and care has become more difficult, the understanding of romantic love and affection between individuals has weakened, and marriage and establishing a family have become increasingly difficult. As a result of this situation, domestic violence and divorces are increasing. The disintegration of family relations and the transformation of family structure highlight the importance of happy families for a happy society. Turkey in recent years, the family institution differentiated threatening problems, family members and the emergence of a systematic way to deal expertise has made it mandatory. To follow the change processes of the family structure, to observe all kinds of positive and negative situations and to observe a healthy family structure; The preparation and implementation of projections that concern the family, vision and children should be made compulsory.

Anahtar Kelimeler

Structural Transformation of the Family, Domestic Relations, Happy Marriage, Violence Against Women, Divorce

Kaynakça

• ASHB, (2020). Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2020 Faaliyet Raporu: https://www.aile.gov.tr/media/73627/2020-faaliyet-raporu.pdf
• Canatan, K. (2018). Aile Hakkında Kuramsal Perspektifler, Aile Sosyolojisi (7. Baskı) içinde, Ed: K. Canatan ve E. Yıldırım, İstanbul: Açılım Kitap, 31-50.
• Cavapozzi, D., Fiore, S., & Pasini, G. (2020). Divorce and well-being. Disentangling the role of stres and socioeconomic status. The Journal of the Economics of Ageing, 16, 100212. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212828X19300994?casa_token=sTdeo6lLPRQAAAAA:cs1lg1mK KKeTzIv1pywyydLJlh8KK2LXyGhwROTfrN6p7JLGu120_ddndoHtWqXHlKPztjO.
• Cohen, G. J., Weitzman, C. C., & Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. (2016). Helping children and families deal with divorce and separation. Pediatrics, 138(6).
• Çobanoğlu, A. (2020). Türk Aile Yapısında ve Kültüründe Yakın Gelecekte Önem Kazanacağı Öngörülen Değişimler. Journal of Social Sciences and Humanities, 4 (2), 68-80.
• Coşkun, İ. (1989). Modernleşme Kuramı Üzerine. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(1), 289-314.
• Duran, R. ve Duran, C. (2021). İstismarın Çocuk Üzerindeki Psiko-sosyal Etkileri ve Çocuk İstismarı ile Madde Kullanma İlişkisinin Değerlendirilmesi. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 5(2), 39-53.
• Durğun, A. (2016). Aile İçi Problemler ve Çözüm Önerileri. Mehir Aile Dergisi, 3(1), 83-95.
• Epik, M. T., Çiçek, Ö. ve Altay, S. (2017). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Tarihsel Süreçte Ailenin Değişen/Değişmeyen Rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35-58.
• Eyce, Berrin. (2004). Tarihten Günümüze Türk Aile Yapısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(4), 223-244.
• Güloğlu, M. F. (2019). Aileyi Yeniden Tanımlamak: Değişimler ve Süreklilikler. Toplumsal Değişim, 1, 47–78.
• Kavas, S. & Thornton, A. (2013). Adjustment and Hybridity in Turkish Family Change: Perspectives From Developmental İdealism. Journal of Family History, 38(2), 223-241.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2009). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TKAA2008-AnaRapor.pdf
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2021 Raporu (İnternet Kaynağı), http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3003/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2021-yillik-veri-raporu (Erişim Tarihi: 27.03.2022).
• Karagöz, L. (2015). Türkiye’de Aile Politikalarında Bütünlük İhtiyacı. İlmi Etüdler Derneği Politika Notu.
• Koç, İ. (2018).Türkiye’de Aile Yapısının Değişimi Sürecinde Tek Ebeveynli Ailelerin Oluşumu, Belirleyicileri ve Refah Durumu, Türkiye Aile Yapısı İleri İstatistik Analizi içinde, Araştırma ve Politika Serisi-65, Ankara: 36-84.
• Lamanna, M. A.,& Riedmann, A. (2009). Marriages & Families: Making Choices in a Diverse Society: Making Choices in a Diverse Society. Cengage Learning. Canada, Thomson Higher Education.
• Nichols, M. P. (2014). The Essentials of Family Therapy. Sixth Edition, New Jersey, Pearson.
• Olson, D., DeFrain, J., & Skogrand, L. (2010). Marriages and Families: Intimacy, Diversity, and Strengths. McGrawHill.
• Türkiye Aile Yapısı Araştırma [TAYA]. (2016). T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Türkiye Aile Yapısı Araştırması. Ankara: TDV Matbaacılık. TBMM. (2011), İstanbul Sözleşmesi. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss81.pdf
• TÇKŞR, (2017). Türkiye’de Çocuğa Karşı Şiddet Raporu. (Haz. Işıl Erdemli). Ankara: Bilkent Üniversitesi. http://www.cocugasiddetionluyoruz.net/storage/app/uploads/public/5cd/854/ace/5cd854acef9ac406674473.pdf.
• TÜİK, (2021a). Haber Bülteni-37210. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (Erişim Tarihi: 17.12.2021).
• TÜİK, (2021b). Haber Bülteni-37211. (Erişim Tarihi: 17.12.2021).
• TÜİK, (2021c). Haber Bülteni-37227. (Erişim Tarihi: 27.03.2022).
• TÜİK, (2019a). Haber Bülteni-33705. http://tuik.gov.tr/OncekiHBArama.do (Erişim Tarihi: 15.06.2020).
• TÜİK, (2019b). Temel İstatistikler, Hayati İstatistikler,Evlenme Boşanma Sayısı.http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim Tarihi: 14.06.2020).
• TÜİK, (2019c). Haber Bülteni-33708. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33708 (Erişim Tarihi: 14.06.2020).
• TÜİK, (2017). Haber Bülteni-21869. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21869 (Erişim Tarihi: 14.06.2020).
• Uluğtekin Bulu, M. G. (2019). Aile, Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi içinde, Ed: F. A. K. Turhanoğlu, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 87-120.
• Ünal, V. (2013). Geleneksel Geniş Aileden Çekirdek Aileye Geçiş Sürecinde Boşanma Sorunu ve Din. Journal of International Social Research, 6(26).
• Yavuz, S., Güllüpınar, F. (2019). Türkiye’de Çocuğun Ekonomik Değerini Etkileyen Faktörler: 2016 Aile Yapısı Araştırması Analizi Üzerinden Sosyolojik Bir Değerlendirme. İstanbul University Journal of Sociology, 39(2), 379-409.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, E. (2018). Toplumsal Değişme Sürecinde Aile, Aile Sosyolojisi (7. Baskı) içinde, Ed: K. Canatan ve E. Yıldırım, İstanbul: Açılım Kitap, 121-138.
• Zencirkıran, M. (2019). Türkiye’de Aile, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı içinde, Ed: M. Zencirkıran, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 151-178.