Kazakistan Almatı Şehrinin Gastronomi Turizm Potansiyelinin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 80 - 106, 02.07.2024

Ümit Sormaz Mustafa Akturfan Bilal Top

Öz

Bir bölgenin yerel ürünlerinin tanıtılması, pazarlanması ve gastronomik imajının oluşabilmesi gibi faktörler gastronomi turizmi açısından oldukça önemlidir. Bu bağlamda gerçekleştirilen araştırma Almatı şehrinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesini kapsamaktadır. Almatı şehrinin sahip olduğu özellikler de göz önüne alınarak bölgenin gastronomi turizminin mevcut durumunun SWOT analiz ile ortaya çıkarılması ve ortaya çıkarılan mevcut durumun geliştirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik önerilerde bulunulması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılan araştırmada; Almatı il merkezinde faaliyet gösteren turizm işletmelerinin yönetici ya da işletmeci görevinde çalışan iş görenlerinden araştırmaya katılmaya gönüllü 32 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi tekniği kapsamında SWOT analizi değerlendirilmesine tabi tutulmuştur. SWOT analizi sonucu elde edilen bulgular konu ile alakalı güçlü ve zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular Almatı’nın “tarihi geçmişi, coğrafi konumu, doğal yapısı, sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı ile turizm” gibi unsurlar güçlü yönler ve fırsatlar olarak karşımıza çıkarken, “tarihi geçmiş, coğrafi konumu, sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı, yerel yönetimler ve turizm” gibi unsurlar da zayıf yönler ve tehditler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda Almatı şehrinin zengin bir mutfak kültürüne sahip olması bölgenin gastronomi destinasyonu olarak değerlendirilebileceğine işaret etmektedir. Bu gastronomik unsurların sonraki kuşaklara aktarılması için coğrafi işaret vb. sistemlerle korunması, turistlere yerel kültür içerisinde yer alan mutfak kültürünün tanıtımının yapılması ve turistlerin memnuniyetini arttıracak standartların belirlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Almatı, Turizm, Gastronomi Turizmi, SWOT analizi

Etik Beyan

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan (Karar No:20.02.2024/04/85) kararı ile etik kurul onayı alınmıştır.

Evaluation of Gastronomy Tourism Potential of Kazakhstan Almaty City with SWOT Analysis

Öz

Factors such as promoting and marketing local products of a region and creating its gastronomic image are very important for gastronomy tourism. The research carried out in this context includes the evaluation of the gastronomy tourism potential of Almaty city with SWOT analysis. Taking into account the characteristics of the city of Almaty, it is aimed to reveal the current situation of gastronomy tourism in the region through SWOT analysis and to make suggestions for developing and improving the current situation. In the research using interview technique, one of the qualitative research methods; The sample of the study consisted of 32 employees who volunteered to participate in the research, working as managers or operators of tourism enterprises operating in the city center of Almaty. The data obtained in the research were subjected to SWOT analysis evaluation within the scope of content analysis technique. The findings obtained as a result of the SWOT analysis revealed the strengths, weaknesses, opportunities and threats related to the subject. The findings obtained reveal that Almaty's "historical past, geographical location, natural structure, socio-economic and cultural structure and tourism" are the strengths and opportunities, while "historical past, geographical location, socio-economic and cultural structure, local Elements such as "governments and tourism" also appear as weaknesses and threats. In this context, the fact that the city of Almaty has a rich culinary culture indicates that the region can be considered as a gastronomy destination. Geographical indications etc. are used to transfer these gastronomic elements to the next generations. It is recommended to protect the cuisine with systems, to promote the culinary culture within the local culture to tourists, and to determine standards that will increase the satisfaction of tourists.

Anahtar Kelimeler

Almaty, Tourism, Gastronomy tourism, SWOT analysis

Kaynakça

• Akbal, B.N. (2023). İstanbul ili küçük ölçekli balıkçılığının SWOT analizi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akdağ, G. (2015). Trakya bağ rotasını takip eden yerli turistlerin şarap turizmi deneyimleri. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(4), 3-11.
• Akgöl, Y. (2012). Gastronomi turizmi ve Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin gastronomi deneyimlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Akhmetov, A. (2007). Almatı’nın kongre turizm arz potansiyeli ve şehrin kongre destinasyonu seçim faktörleri açısından değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Akturfan, M., Çınar, Z., ve Özata, E. (2022). Karaman ilinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. GastroMedia Journal, 1(1), 19-29.
• Altınel, H. (2009). Gastronomide menü yönetimi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ayaz, N. ve Gökmen, F. (2020). Turist tipolojileri ve bilgi arama davranışı üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2): 1060-1076.
• Azizova, S. (2020). Almatı bölgesinin (Kazakistan) turizm coğrafyası (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Bozbay, A. (2023). Uşak tekstil sektörü GZFT (SWOT) analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın.
• Bozkurt, İ., Yıldırım, E. ve Dağ, T. (2019). Mardin ilinin gastronomi turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi: SWOT analizi örneği: 20. Ulusal- 4. Uluslararası Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. İçinde O. Emir (Edt.), 20. Ulusal- 4. Uluslararası Turizm Kongresi (ss. 339-346). Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Basımevi, Turizm Fakültesi yayınları; no. 14.
• Bucak, T. ve Aracı, Ü. E. (2013). Türkiye’de gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(30), 203-216.
• Canbolat, C. (2023). Kazakistan Mutfak Kültürü. A. Ademoğlu (Edt.) Türk Dünyası Mutfak Kültürü içinde (ss. 67-75). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Canbolat, E. ve Çakıroğlu, F. P. (2020). Gastronomi turizmi ve coğrafi işaretleme: Samsun mutfağına yönelik bir değerlendirme (Gastronomy Tourism and
• Geographical Indication: An Evaluation of Samsun Cuisine). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(2), 937-957.
• Chaigasem, T., & Tunming, P. (2019). A local cuisine tourism approach to authenticity and a sense of place for Postmodern gastronomy in I-SAN Thailand. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 8(4), 1-14.
• Çekal, N., Doğan, E. ve Aktürk, H. (2022). Türkiye’de gastronomi müzeleri ve özellikleri. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 5(11), 1655–1673. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1122
• Çetin, H. (2021). Kazak Türklerinin törensel günlerdeki yemekleri ve bu bağlamda gerçekleştirilen ritüeller. Milli Folklor, 17(131), 219-229.
• Deveci, B., Türkmen, S. ve Avcıkurt, C. (2013). Kırsal turizm ile gastronomi turizmi ilişkisi: Bigadiç örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), 29-34.
• Emekli, G. (2006). Coğrafya, kültür ve turizm: kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15(1-2), 51-59.
• Erol, Y. (2019). Stratejik yönetimde SWOT analizi ve bir işletmede uygulanması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Goranczewski, B., & Puciato, D. (2010). SWOT analysis in the formulation of tourism development strategies for destinations. Turyzm/Tourism, 20(2), 45-53.
• Gökdeniz, A., Erdem, B., Dinç, Y. ve Çelik, S. U. (2015). Gastronomi turizmi: Ayvalık’ta yerli turistler üzerinde görgül bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3(1), 14-29.
• Güler, S. (2010). Türk mutfak kültürü ve yeme içme alışkanlıkları. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(26), 24-30.
• Güllü, K. (2018). Bir turizm destinasyonu olarak Develi’nin turizm potansiyelini belirlemeye yönelik bir SWOT analizi. Business & Management Studies: An International Journal (BMIJ), 6(4), 862–877. https://doi.org/10.15295/bmij.v6i4.402.
• Güngör, S. ve Arslan, M. (2004). Turizm ve rekreasyon stratejileri için SWOT analizi, görsel kalite değerlendirmesi, turizm tesislerinin beğenilirliği ve turizm tesisleri durum analizi uygulaması: Beyşehir ilçesi örneği. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 18(33), 68-72.
• Indira, F., Juliana, J., Hubner, I., & Sitorus, N. B. (2022). Development of Gastronomic Tourism Potential In Pontianak West Kalimantan. Journal of Information Systems and Management (JISMA), 1(5), 28-42.
• Kamilçelebi, H. (2012). Türkiye’de sigorta sektörünün SWOT analizi ve bir araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(1), 45-54.
• Kanbur, E. ve Karakavuz, H. (2017). Stratejik yönetim kapsamında küresel havayolu iş birliklerinin SWOT analizi. Journal of Aviation, 1(2), 74-86.
• Karahan, G. (2019). Gastronomi turizminin yerel halk üzerindeki algısı ve sürdürülebilirliği: Giresun ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karataş, M., Aksu, B. F. ve Deniz, G. (2023). Unesco yaratıcı şehri Gaziantep’in gastronomi turizmi cazibe unsurları. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 3(1), 105-125.
• Kaya, İ. (2010). Konaklama işletmeciliğinde stratejik yönetim süreci: Kavramsal bir yaklaşım. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18): 27-35.
• Kızıldemir, Ö., Öztürk, E. ve Sarıışık, M. (2014). Türk mutfak kültürünün tarihsel gelişiminde yaşanan değişimler. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 191-210.
• Koçer, İ. (2007). İşletme ve organizasyonlarda stratejik yönetim yaklaşımları. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Küçükkömürler, S., Şirvan, N. B. ve Sezgin, A. C. (2018). Dünyada ve Türkiye’de gastronomi turizmi. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 78-85.
• Londoño, M. D. P. L. (2011). Gastronomy tourism: An opportunity for local development in Catalonia? A stakeholder analysis. 51st Congress of the European Regional Science Association: "New Challenges for European Regions and Urban Areas in a Globalised World", 30 August- 3 September 2011, Barcelona, Spain.
• Lulcheva, I. (2020). Analysis of the State of Culinary Tourism in Bulgaria. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 20(1), 309-314.
• Mason, M. (2010). Sample size and Saturation in PhD Studies Using Qualitative Interviews, Forum: Qualitative Social Research, 11(3): 1-19.
• Medeuov, N. (2013). Turizme Dayalı Bölgesel Kalkınma Modeli: Kazakistan Örneği. Akdeniz Üniversitesi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Pırnar, İ., Kurtural, S. ve Eriş, E. D. (2019). SWOT-TOWS Analysis of Urla Destination’s Alternative Tourism Development. International Journal of Contemporary Tourism Research, 3(2), 235-244.
• Puyt, R. W., Lie, F. B., & Wilderom, C. P. (2023). The origins of SWOT analysis. Long Range Planning, 56(3), 102304.
• Putra, M. K. (2019). Gastronomy tourism: local food and sustainable tourism experience—case study Cirebon. In Proceedings of the 1st NHI Tourism Forum—Enhancing Innovation in Gastronomic for Millennials; SCITEPRESS—Science and Technology Publications: Bandung, Indonesia (pp. 19-29).
• Sandybayev, A. (2019). Innovative gastronomic tourism as a new trend. Evidence from Kazakhstan. International Journal of Research in Tourism and Hospitality, 5(1), 1-7.
• Sarıışık, M. ve Özbay, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 264- 278.
• Sarıışık, M. ve Tagmanov, U. (2020). Gastronomi Özellikleri Acısından Türk ve Kazak Kültürü: Benzerlikler ve Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2): 1387-1401.
• Sormaz, Ü., Kıdıraliyev, N., Turdubekova, S., Turganbayeva, N., Isakova, D., & Samatova, G. (2023). Sürdürülebilir turizm kapsamında Bişkek şehrinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 3(2), 137-154.
• Tagmanov, U. ve Ulema, Ş. (2023). Kazak mutfak kültürü ve gelişimi (Culture and Development of Kazakh Cuisine). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(2), 1104-1125. Tekin, H. H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(13), 101-116.
• Teoli, D., Sanvictores, T. & An, J. (2023). SWOT Analysis. In: StatPearls. StatPearls Publishing, Treasure Island (FL). PMID: 30725987.
• Teyin, G., Sormaz, Ü., Nizamlıoğlu, H. F. ve Onur, N. (2021). Şile ilçesinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(4), 3018-3035. Thirachaya, C., & Patipat, T. (2019). A local cuisine tourism approach to authenticity and a sense of place for Postmodern gastronomy in I-SAN Thailand. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, Volume 8 (4), 1-14.
• Tomescu, A. M., & Botezat, E. A. (2014). Culinary tourism in Romania-professional points of view. In Faculty of Tourism and Hospitality Management in Opatija. Biennial International Congress. Tourism & Hospitality Industry (p. 677). University of Rijeka, Faculty of Tourism & Hospitality Management.
• Türk, O. (2021). Muş İlinin Gastronomi Turizmi Potansiyeli ve SWOT Analizi. Journal of International Social Research, 14(77), 1203-1213.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2024). Turizm, Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 21.03.2024.
• Uspanova, B. (2017). Kazakistan’ın turizm potansiyeli ve geliştirilebilir turizm çeşidi olarak kültür turizminin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• URL-1. (2024). Erişim Adresi: https://matritca.kz/old/news/99087-aza-taamdaryny-zndk-tarihy-alyptasu- keze-bar.html Erişim Tarihi: 22.03.2024.
• URL-2. (2024). Erişim Adresi: https://www.eurostaryurtdisiegitim.net/almati/ Erişim Tarihi:20.03.2024
• URL-3. (2024). Erişim Adresi: https://www.enuygun.com/ucak-bileti/almati-da-ne-yenir-ne-icilir/ Erişim Tarihi:23.03.2024
• URL-4. (2024). Erişim Adresi: https://blog.biletbayi.com/almatida-ne-yenir-ne-icilir.html/ Erişim Tarihi:23.03.2024
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılgın, A. (2022). Atletizm SWOT analizi Kilis örneği. F. Güven (Ed.), Rekreasyon ve Spor içinde (ss.5-19) Efe Akademi Yayınları.
• Wang, H., Li, C., & Zheng, Y. (2015). Space expression of industry status using GIS and SWOT analysis: Take the planning area in Lu’an as an example. Wuhan University Journal of Natural Sciences, 20(5), 445-454. https://doi.org/10.1007/s11859-015-1117-6.
• Zhang, X. (2012). Research on the development strategies of rural tourism in Suzhou based on SWOT analysis. Energy Procedia, 16, 1295-1299.
• Zencir, B. (2022). Afyonkarahisar ili gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Mesleki Eğitim ve Uygulama Dergisi, 1(2), 13-36.
• Zengin, B., Uyar, H. ve Erkol, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine kavramsal bir inceleme. Ulusal Turizm Kongresi, 1, 16.