Kırgızistan’daki Yetimhanelerde Yetişen Çocukların Psikolojik Ve Duygusal Problemlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 305 - 329, 27.12.2024

Mehmet Arif Özerbaş , Irıskül İsakunova , Suna Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı Kırgızistan’daki yetimhanelerde yetişen çocukların psikolojik ve duygusal problemlerinin incelenmesidir. Araştırmanın amacına yönelik verileri elde etmek için karma araştırma yöntemi (mixed method research) kullanılmıştır. Nicel verileri toplamak için, çocukların genel ruh sağlığını belirlemek için, Derogatis ve arkadaşları tarafından geliştiren SCL-90 olarak bilinen Ruhsal Belirti Tarama Listesi ile toplanmıştır. Araştırmada toplam 150 katılımcıdan elde edilen veriler kapsamında oluşturulmuştur. Nitel verileri toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Örneklem grubu içerisinden rastgele seçilen 20 çocuk ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak, uzman görüşlerine dayanarak oluşturulan 10 araştırma sorusu kullanılmıştır. Araştırmada, cinsiyet, yaş ve uyruğu değişkenleri ile psikolojik ve duygusal problemleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Araştırmanın nitel verilerine göre, korunmaya yetimhanede yetişen çocukların arkadaşları ile iletişimde sorun yaşamadıkları saptanmıştır. Çocukların çoğunda yalnızlık hissi ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yetimhane, Çocuk psikolojisi, Duygusal problem, Psikolojik problem

Etik Beyan

Etik formu yüklenmiştir

Destekleyen Kurum

YOK

Teşekkür

İyi çalışmalar dileriz

Kaynakça

• Aituhur, S. (1991). Konya çocuk yuvasındaki 0-12 yaş çocuklarının gelişim özellikleri ve ana yoksunluğunun çocuk gelişimine etkileri açısından koruyucu aile bakımı ve aile çocuklarının kurum bakımı ile karşılaştırmalı incelenmesi (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Selçuk Üniversitesi, Ankara.
• Arnaz, Z. (1993). Koruyucu aile bakımındaki çocuğun gelişim özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 1(2-3), 81-86.
• Baltaş, Z. (2010). Verimli iş hayatının sırrı: Stres (4. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baltaş, Z., & Baltaş, A. (2000). Stres ve başaçıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bakırcıoğlu, R. (1976). Ruh sağlığı ve rehberlik. Çark Matbaası.
• Başar, F. (1992). Ankara Kalaba Çocuk Islahevi’nde kalan 15-18 yaş grubu ergenlerin suça yönelmelerinde ailenin etkisi üzerine karşılaştırmalı bir araştırma (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Başar, F. (1996). Üvey ebeveyne sahip olan ve olmayan 10-11 yaş grubundaki çocukların saldırganlık eğilimleri ve kendilerini algılama biçimlerinin incelenmesi (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Beck, A. T., & Dozois, D. J. A. (2011). Cognitive therapy: Current status and future directions. Annual Review of Medicine, 62, 397-409. https://doi.org/10.1146/annurev-med-052209-100032
• Bektaş, M., & Karagöz, Ş. (2017). Stresle başaçıkma tarzlarının yalnızlığa etkisi: Meslek yüksekokulu öğrencileri üzerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21), 342-355. https://doi.org/10.20875/makusobed.316905
• Berk, L. E. (2021). Child development. Pearson Education.
• Bowlby, J. (1951). Maternal care and mental health. World Health Organization Monograph Series.
• Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Volume I. Attachment. Hogarth Press.
• Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic Books.
• Braham, B. J. (1998). Stres yönetimi. Ateş altında sakin kalabilmek (V. G. Diker, Çev.). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Brown, T., & Smith, L. (2019). Child neglect and psychological development: Strategies for intervention. Sage Publications.
• Caspi, A., Roberts, B. W., & Shiner, R. L. (2005). Personality development: Stability and change. Annual Review of Psychology, 56, 453-584. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.55.090902.141913
• Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve davranışı: Psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Derogatis, L. R., Richers, K., & Rock, A. F. (1976). The SCL-90 and MMPI: A step in validation of a new self-report. British Journal of Psychiatry, 128, 280-289. https://doi.org/10.1192/bjp.128.3.280
• Dönmezer, İ. (2001). Ailede iletişim ve etkileşim. Sistem Yayıncılık.
• Gunnar, M. R., & Quevedo, K. M. (2007). The neurobiology of stress and developmental psychopathology. Development and Psychopathology, 19(3), 883-890. https://doi.org/10.1017/S0954579407000436
• İnan, A. N. (1969). Çocuğun korunması. Korunmaya Muhtaç Çocuklar Sempozyumu, İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul, 42-51.
• Johnson, P., & Walker, T. (2018). The impact of childhood deprivation on adult development. Springer. Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Kılıç, M. (1987). Değişik psikolojik arazlara sahip olan ve olmayan öğrencilerin sorunları (Doktora tezi, basılmamış). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kök, M. (2000). Yetiştirme Yurdundaki Öğrencilerin Psikolojik Belirti Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 78-84.
• Kuiper, N. A. (1979). Depression and casual attributions for success and failure. Journal of Personality and Social Psychology, 36(2), 236-246. https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.2.236
• Parker, G. (1983). Parental overprotection: A risk factor in psychosexual development. Grune & Stratton.
• Peterson, D. R., & Ark, M. (1961). Child behavior problems and parented attitude. Child Development, 32(2), 151-162. https://doi.org/10.1111/cdev.1961.32.issue-2
• Petrov, A., & Ivanova, M. (2015). Institutional care and child development: A global perspective. Oxford University Press.
• Ptacek, J. T., Smith, R. E., & Zanas, J. (1992). Gender, appraisal, and coping: A longitudinal analysis. Journal of Personality, 60(4), 747-770. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1992.tb00272.x
• Rizley, C. R. (1987). Depression and distortion in the attribution of causality. Journal of Abnormal Psychology, 87(1), 32-39. https://doi.org/10.1037/0021-843X.87.1.32
• Robins, R. W., Tracy, J. L., Trzesniewski, K., Potter, J., & Gosling, S. D. (2001). Personality correlates of self-esteem. Journal of Research in Personality, 35(4), 463-482. https://doi.org/10.1006/jrpe.2001.2324
• Sachs, J. L. (2017). Psychological effects of institutionalization in children. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 26(2), 231-245. https://doi.org/10.1016/j.chc.2016.11.008
• Savcı, M., & Aysan, F. (2014). Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 44-56.
• Smith, J., & Jones, R. (2020). Childhood trauma and developmental psychology. Cambridge University Press. Soysal, A. (2009). İş yaşamında stres. Çimento İşveren Dergisi, Mayıs 2009, 17-40.
• Steinberg, L. (2014). Adolescence. McGraw-Hill Education.
• Stinnet, N., Walters, J., & Kaye, E. (1984). Relationships in marriage and the family. Macmillan Publishing Company.
• Sutton, S. E., Cowen, E. L., Cream, H. F., & Wyman, P. A. (1999). Pathways to aggression in young, highly stressed urban children. Child Study Journal, 29(1), 49-67.
• Şahin, H. S. (1990). Samsun çocuk yuvası örneğinde korunmaya muhtaç çocukların davranış sorunları ve sosyal hizmetin müdahale yaklaşımları (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Torun, F. (1986). Çocuk yuvalarında kalan 9-10 yaşlarındaki korunmaya muhtaç çocukların aile bireylerini ve aile ilişkilerini algılamaları (Bilim uzmanlığı tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tufan, B. (1987). Öğrencilerin benlik saygısı üzerine bir inceleme. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi, Ankara.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.
• Waldron, J. C., Scarpa, A., & Kim-Spoon, J. (2018). Religiosity and interpersonal problems explain individual differences in self-esteem among young adults with child maltreatment experiences. Child Abuse & Neglect, 80, 277-284. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.03.006
• Yıldırım, Z. (1985). İstanbul bölgesi 0-3 yaş grubundaki çocuklarda anne yoksunluğunun çocuğun büyüme-gelişimi üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Yörükoğlu, A. (1993). Çocuk ruh sağlığı. Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti.