KASTAMONU İLİNDE BULUNAN KANYONLARIN TURİZM POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 203 - 222, 28.12.2020

Savaş Böyükyılmaz , Yener Oğan

Öz

Milli parklar ve kanyonlar doğa sporlarının en çok yapıldığı alanların başında gelmektedir. Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölümü illerinden olan Kastamonu ilinin dağlık ve engebeli bir arazi yapısı bulunmaktadır. Bu yapı içinde kanyon açısından zengin olan Kastamonu ilinin önemli bir turizm potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada Kastamonu ilindeki jeoturizm kaynaklarından olan kanyonların mevcut durumlarının turizm açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırmada yazılı doküman incelemesi tekniği ile alana ilişkin toplanan bilgiler içerik analizine tabi tutulmuştur. Türkiye’de 44 ilde toplam 104 kanyon bulunmaktadır. Türkiye’de en çok kanyon sırasıyla Akdeniz Bölgesi (34), Karadeniz Bölgesi (28) ve Ege Bölgesinde (17) bulunmaktadır. Sayı olarak en fazla kanyon ise Antalya (12) daha sonra Kastamonu, Karabük ve Muğla (8) illerinde bulunmaktadır. Kastamonu ilinde Çatak, Horma, Karacehennem, Şehriban, Valla, Hacıveli, Malyas ve Gömeran kanyonları olmak üzere toplam sekiz kanyon bulunmaktadır. Bu kanyonlar 12 km uzunluktan 850 metre derinliğe kadar farklı ölçülere sahiptir. Özellikle Çatak ve Horma Kanyonlarında üst yapı çalışmalarının turizmi olumlu etkilediği tespit edilmiştir. Bu bağlamda doğal turizm kaynağı olan kanyonların sahip olduğu potansiyelin turizme kazandırılması için; kurum ve kuruluşların işbirliği içerisinde kanyonların teknik raporlarını hazırlamaları ve planlı bir şekilde alt yapı, üst yapı, tanıtım, yatırım gibi faaliyetleri tamamlamaları gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kanyon, Kastamonu, Turizm, Doğa Sporları

Teşekkür

Teşekkür ederim

AN INVESTIGATION ON THE EVALUATION OF THE TOURISM POTENTIAL OF THE CANYONS IN KASTAMONU PROVINCE

Öz

National parks and canyons are among the areas where nature sports are mostly practiced. Kastamonu, one of the provinces of the Western Black Sea region of Turkey, has a mountainous and rugged terrain. In this structure, Kastamonu province, which is rich in the canyon, is thought to have important tourism potential. In this study, it was aimed to examine the current state of the canyons from the sources of geotourism in Kastamonu province from the point of view of Tourism. In the research, the information collected about the field with the written document review technique was subjected to content analysis. There are 104 canyon in 44 provinces in Turkey. The most canyons in Turkey are located in the Mediterranean region (34), The Black Sea region (28), the Aegean Region (17), respectively. The highest number of canyons are found in Antalya (12), then Kastamonu, Karabük, Muğla (8). There are a total of eight canyons in Kastamonu province, including Çatak, Horma, Ersizlerdere-Karacehennem, Şehriban, Valla, Hacıveli, Malyas and Gömeran canyons. These canyons have different dimensions from 12 km in length to 850 meters in depth. It has been found that superstructure works have a positive effect on tourism, especially in Çatak and Horma canyons. In this context, in order to gain the potential of canyons, which are the source of natural tourism, to tourism; institutions and organizations should prepare technical reports of canyons in cooperation and complete activities such as infrastructure, superstructure, promotion, investment in a planned manner.

Anahtar Kelimeler

Canyon, Kastamonu, Tourism, Outdoor Sports

Kaynakça

• Akkuş, G. ve Akkuş, Ç., (2019). Kastamonu İlçeleri Temel Turistik Arz Kaynakları Envanteri Tabiat Turizmi Alt Türleri ve Doğa Sporları, Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 46-164.
• Anadolu Ajansı, (2020). https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/dunyanin-en-derin-ikinci-kanyonu-valla-ziyaretcilerini-bekliyor/1858670 Erişim tarihi 30.09.2020
• Anadolu Kanyon Derneği (2020). http://acc.org.tr/kanyon-siniflandirma/ Erişim tarihi 02.01.2020.
• Aslan, A. ve Gül, M. (2013). T.C. Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Abana İlçe Analizi.
• Avcı, M. ve Şahin, İ. (2014). Geleneksel Kastamonu Mutfağı ve Yemek Kültürü. KSBD, Karadeniz Özel Sayısı Bahar, 6, 31-56.
• Aydoğdu, A. (2012). Kastamonu’nun Doğal Zenginliklerinin Turistik Ürün Bakış Açısıyla İrdelenmesi, Kastamonu’nun Doğal Zenginlikleri Sempozyumu, 16–17 Ekim 2012
• Azdavay Kaymakamlığı (2020). http://www.azdavay.gov.tr/catak-kanyonu-cam-terasi, Erişim tarihi 02.01.2020.
• Bahar, O. ve Kozak, M. (2012). Turizm ve Rekabet, Detay yayıncılık, Ankara.
• Belkayalı, N. ve Aydın, M., (2016). Küre Dağları Milli Parkı Su Kaynaklarının Rekreasyonel Amaçlı Kullanımı, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(10), 893-902.
• Cook, A., Hsu, C. ve Marqua, J. (2016). Turizm Konaklama ve Seyahat İşletmeciliği, (Çev: Muharrem Tuna), Nobel Yayın Ankara.
• Çatak Kanyonu Wikipedi (2020). https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87atak_Kanyonu Erişim tarihi 08.01.2020.
• Diker, O., Deniz, T. ve Çetinkaya, A. (2016) Jeoturizm Kapsamında Safranbolu’da Coğrafi Kaynakların Değerlendirilmesi ve Safranbolu Jeoturizm Potansiyelinin Belirlenmesi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 334-348.
• Egresi, I. (2016). Alternative Tourism in Turkey Role, Potential Development and Sustainability, Geo Journal Library ISBN 978-3-319-47535-6. (121).
• Gelgez.Net (2020). Şehriban (Aydos) Kanyonu, https://www.gelgez.net/kastamonunun-kanyonlari/ 11.11.2020 tarihinde erişildi.
• Gürsay, S. ve Güneş, G., (2014). Jeoturizm ve Sürdürülebilirlik: Kızılcahamam – Çamlıdere Jeoparkı Örneği, Ankara Araştırmaları Dergisi, 2(2), 203-215, Aralık/December.
• İbret, Ü. ve Cansız, E., (2016). Kanyon Turizmi ve Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi Gereken Bir Yöre: Küre Ersizlerdere-Karacehennem Kanyonu, Marmara Coğrafya Dergisi, Temmuz/(34), 107-117.
• Kalem, S., (2002). Doğal ve Kültürel Değerlerin Korunabilmesi İçin Turizm Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem Yaklaşımı ve Kastamonu Kıyı Bölgesi ve Yakın Çevresinde Uygulanması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kandemir, R., ve Köroğlu, F. (2018) Jeoturizm: sürdürülebilir turizme Doğu Karadeniz Bölgesi’nden örnekler. DOKAP Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu.
• Kastamonu Çevre Durum Raporu (2018). Kastamonu İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, T.C. Kastamonu Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Kastamonu.
• Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2020a). https://kastamonu.ktb.gov.tr/TR-63806/tarihce.html 26 01.2020 tarihinde erişildi.
• Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2020b). https://kastamonu.ktb.gov.tr/Eklenti/50398,kultur-brosurler11-11pdf.pdf?0
• Kastamonu Küre Dağları Milli Parkı, (2020). https://www.kdmp.gov.tr/kure-daglari-milli- parki#group-1 11.11.2020 Tarihinde erişildi.
• Kastamonu Valiliği, (2020). http://www.kastamonu.gov.tr/cografi-yapisi Erişim Tarihi 03.03.2020. Erişim tarihi 25.01.2020.
• Kaypak, Ş. (2012). Ekolojik Turizm ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 14(22), 11-29.
• Kazancı, N. (2009) Milli Parklarda Jeolojik Miras – 7 Küre Dağları Milli Parkı ve Çevresi Jeositleri (Kastamonu-Bartın), (TÜBİTAK Çaydag-106Y043) Ankara.
• Kiper, T. ve Arslan, M. (2007). Anadolu’da Doğa Turizmi Kapsamında Doğa Yürüyüşü Güzergahlarının Belirlemesinde Örnek Bir Çalışma, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2), 165-174.
• Koçan, N. (2012). Ekoturizm ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara) Jeopark ve Jeoturizm Projesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, İlkbahar, 3(2), 69-82.
• Köroğlu, Ö. ve Karaman, S. (2014). Doğaya Dayalı Turizm Faaliyetlerinin Gelişiminde Toplum Temelli Doğal Kaynak Yönetiminin Önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(26), 95-106.
• Kültür Portalı (2020) https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kastamonu/gezilecekyer/horma-kanyonu 24.01.2020 tarihinde erişildi.
• Küre Dağları Milli Parkı (2020). https://www.kdmp.gov.tr/kdmp-hakkinda/tur-guzergahlari Erişim Tarihi 06.01.2020.
• NTV (2020a). Valla Kanyonu, https://www.ntv.com.tr/seyahat/dunyanin-en-derin-ikinci-kanyonu-olan-valla-kanyonuna-rehbersiz-girmek yasak,1aLJnVmWA0eCBteo7YOPbQ, Erişim tarihi 25.01.2020.
• NTV (2020b). Ersizlerdere Kanyonu https://www.ntv.com.tr/seyahat/kastamonudaki-ersizlerdere-kanyonu-tabiat-parki-ilan-edildi,cSZggI4TpEqM4liE3vJ4HQ 11.11.2020 tarihinde erişildi.
• Ören, V. ve Şahin, T. (2014). Alternatif Turizm Kapsamında Uşak-Ulubey Kanyonu’nun Swot Analizi, Uluslararası Hakemli Beşerî ve Akademik Bilimler Dergisi, 3(7), 1-14.
• Özdemir, M., ve Kızılırmak, I., (2019) Jeolojik Miras Alanlarının Jeoturizm Açısından İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63), 947-956.
• Öztürk, S. (2005). Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı’nın Rekreasyonel Kaynak Değerlerinin İrdelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A(2), 138-148.
• Öztürk, A. ve Serttaş, S. (2018). Karadeniz Bölgesi Meyveciliğinin Mevcut Durumu ve Potansiyeli, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(4), 11-20,
• Pan Derneği (2020) http://pandernegi.org/tarihce/ Erişim tarihi 02.01.2020
• Pınarbaşı Belediyesi (2020) http://www.pinarbasibelediyesi.com//etkinlik/turkiye-3-kanyon-doga-sporlari-festivali.html. Erişim tarihi 07.01.2020.
• Pınarbaşı Kaymakamlığı (2020). http://www.pinarbasi.gov.tr/horma-kanyonu, 11.11.2020 tarihinde erişildi.
• Sulhan, Ö., Çetin, M. ve Şevik, H., (2017). Abana’da Uzun Vadeli Peyzaj Aktivitelerinin Değerlendirilmesi, I. Uluslararası Abana Sempozyumu – Geçmişten Günümüze Kastamonu / Kent-Kültür-Kimlik.
• Tanrısever, C., Karaçor, B. ve Dağıstanlı, T. (2017). Geomorphologıc Features And Tourısm Potentıal of The Valla Canyon Kastamonu/Turkey. 1st International Sustainable Tourism Congress / November 23-25, 2017 / Kastamonu-Turkey.
• Torun, E. (2013). Kırsal Turizmin Bölge İnsanına Katkıları, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 15(24), 31-37.
• Türk Dil Kurumu, (2019). https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi 02.12.2019
• Türker, N. (2013). Batı Karadeniz Bölümü Ekoturizm Kaynaklarının Değerlendirilmesi ve Bir Ekoturizm Rotası Önerisi, International Journal of Social Science, 6(4), 1093-1128, April.
• Türkiye Kanyon Haritası (2020). https://www.kad.org.tr/turkiye-kanyon-haritasi Erişim Tarihi 05.01.2020.
• UNWTO (2020). Turizm kavramı, https://www.unwto.org/glossary-tourism-terms, 27.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• WikipediKaracehennem(2020).https://tr.wikipedia.org/wiki/Karacehennem_Bo%C4%9Faz%C4%B1Erişim Tarihi:03.01.2020.
• Wikipedia Kanyon, (2020). https://en.wikipedia.org/wiki/Canyon Erişim tarihi 08.01.2020.
• Wikipedia Valla (2020). https://tr.wikipedia.org/wiki/Valla_Kanyonu Erişim tarihi 25.01.2020
• Wikipedia, Çatak. (2020). https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87atak_Kanyonu Erişim tarihi 02.01.2020
• Yeni, E., Kuru, F., Gülnar, Ö., Uyanık, Y., Duman, F., Erol, S. ve Demirci, T. (2013). Kastamonu Master Planı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Müdürlüğü Parklar Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğü.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Genişletilmiş 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, B., Ulama, Ş. ve Koç, D. E. (2019). Kastamonu İlinin Doğa Turizmi Potansiyelinin Alternatif Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi, Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 251-274.