Dijital dönüşümde proje yönetim sistemine yönelik bir araştırma: Bulanık AHP ve bulanık MAIRCA yaklaşımı

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 157 - 172, 18.07.2024

Emine Elif Nebati

https://doi.org/10.56554/jtom.1359074

Öz

Firmalar, projeler için süre ve iş dağılımı gibi konularda planlamaya yardımcı, projedeki hedefleri takip ve kontrol etmeyi kolaylaştırıcı proje yönetimi sistemlerini kullanmaktadır. Proje yönetimi, tüm sektörler için kritik öneme sahip bir konudur. Son yıllarda, dijital dönüşüm tüm iş alanlarında olduğu gibi proje yönetiminde de değişikliklere yol açmıştır. Teknolojinin hızlı gelişimi ile, Geleneksel proje yönetimlerine alternatif olarak, yeni proje yönetim sistemleri tercih edilmeye başlanmıştır. Firmalar, uygun proje yönetim sistemleri seçimi ile verimliliklerini arttırmak, rekabette söz sahibi olmak istemektedir. Bu çalışmanın temel amacı dijital dönüşümün proje yöneticileri için getirdiği yenilikleri göz önünde bulundurarak, proje yönetimi süreçlerinde dijital dönüşüm için ihtiyaç duyulan faktörler üzerinde önceliklendirme yapmak, bir işletme için uygun proje yönetim sistemi seçimi yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda, araştırma analizleri çerçevesinde Bulanık AHP ve Bulanık MAIRCA tercih edilmiştir. Çalışmanın özgünlüğü, önerilen metodolojinin bu alanda kısıtlı örneği bulunmasıdır. Böylelikle, sektördeki karar vericilere yardımcı olacağı umulmaktadır. Ayrıca, önerilen Bulanık MAIRCA yaklaşımı ile yazına katkı sağlanacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

BioRAM©, Olasılık, Şiddet, Çok Kriterli Karar Verme

Etik Beyan

Çalışma herhangi bir etik kurul izni gerektirmemektedir.

ulti-criteria decision-making approach in biological risk assessment methodology with bioRAM© program

Öz

The Multi-Criteria Decision Making approach in risk assessment with the
BioRAM © methodology enables comparison of the relative risks posed by
biological agents and analysis in the laboratory environment. The
questionnaire used in this method is based on the principle of calculating the
weights of probability and severity criteria with expert opinions using Saaty's
semantic pairwise comparison scale. The model, which assigns values
between 0 and 1 to the sub-variables of the criteria, is used as a standard scale
in biological risk assessment. In the study, biological risk assessment of the
process "Detecting Coagulase positive Staphylococcus aureus in raw milk
samples" was carried out with the BioRAM© 2022 program. According to
the program that calculates the criterion weights with 2-dimensional
graphics, the risk level through inhalation, contact, and digestion is
calculated as high risk according to the biochemical properties of the
biological agent. When applying microbiological analysis procedures, it was
calculated as high risk through contact and ingestion, medium risk through
percutaneous injury, and medium risk through inhalation. It poses a high risk
to the public through inhalation, ingestion and contact. The risk level through
percutaneous injury is calculated as medium risk. After biosafety and risk
reduction measures were taken, the risk level of the analysis was calculated
as medium risk through ingestion, contact, and inhalation. However, despite
the precautions, the risk level posed by the analysis to society is high through
contact, ingestion, and inhalation. Although good precautions were taken,
the risk level could not be brought to an acceptable level. At the end of the
study, it was recommended to increase Personal Protective Equipment
measures to bring the risk level to an acceptable level during the
manipulations of this microorganism. In addition, it has been suggested to
use molecular techniques that reduce material volume and aerosol risk
instead of traditional microbiological analyses in the manipulation of this
microorganism.

Anahtar Kelimeler

BioRAM©, Probability, Severity, Multi-Criteria Decision Making

Kaynakça

• Akar, G. S. ve Çakır, E. (2016). Lojistik Sektöründe Bütünleştirilmiş Bulanık AHP-MOORA Yaklaşımı ile Personel Seçimi. Journal of Management and EconomicsResearch, 14(2),185-199. https://dergipark.org.tr/en/pub/yead/issue/21832/234733
• Alma, B., Coşkun, E. ve Uğur, N.G. (2016). Comparison of Traditional Project Management Techniques and Critical Chain Project Management for Management Of Information Technology and Information System Projects. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 2(2), 202-212. https://dergipark.org.tr/en/pub/ybs/issue/27323/287652.
• Ayadi, H., Hamani, N., Kermad, L. ve Benaissa, M. (2021). Novel Fuzzy Composite Indicators for Locating a Logistics Platform Under Sustainability Perspectives. Sustainability, 13(7), 3891. https://doi.org/10.3390/su13073891.
• Aydıner, A. S., Esen, M. F. ve Özlü, E. (2020). Türkiye’de Çevik Yazılım Geliştirme Süreçlerinde Scrum Yöntemini Uygulayan İşletmelerin Başarı Faktörleri. Bilişim Teknolojileri Dergisi. 13(4), 463-477. https://doi.org/10.17671/gazibtd.598346.
• Bali, Ö. ve Gencer, C. (2005). “AHP, Bulanık AHP ve Bulanık Mantıkla Kara Harp Okuluna Öğretim Elemanı Seçimi.” Journal of Defense Sciences, 4(1), 24-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/khosbd/issue/19238/204413.
• Başak, D. (2020). IT Yazılım Sektöründe Agile Scrum Proje Yönetimi Uygulaması. Uluslararası Bir Proje Örneği. Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/592226/yokAcikBilim_10323301.pdf?seque nce=-1.
• Borandağ, E. ve Yücalar, F. (2020). Artırılmış Gerçeklik ile Scrum Task Board Uygulaması. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-12. https://doi.org/10.33461/uybisbbd.652366.
• Boral, S., Howard, I., Chaturvedi, S. K., McKee, K. ve Naikan, V.N.A. (2020). An İntegrated Approach for Fuzzy Failure Modes and Effects Analysis Using Fuzzy AHP and Fuzzy MAIRCA. Engineering Failure Analysis, 108, 104195. https://doi.org/10.1016/j.engfailanal.2019.104195.
• Chang, D. Y. (1996). Applications of the Extent Analysis Method on Fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95, 649-655. https://doi.org/10.1016/0377-2217(95)00300-2.
• Coşkun, O. ve Ekmekçi, İ. (2012). Bir inşaat Projesinin Evreleri ile Zaman ve Maliyet Analizinin Proje Yönetim Teknikleri Vasıtasıyla İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen BilimleriDergisi, 10(20),39-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21360/229122.
• Çalık, A. (2021). Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Yeşil Tedarik Zincirindeki Risklerin Karşılaştırılması.Journal of Turkish Operations Management,5(2),822-838. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1635196.
• Çalışkan, D., Yavuz, A., Doğan, B. ve Çalış, B. (2021). Türkiye'de Çevik ve Klasik Yazılım Geliştirme Metodolojilerine Dair Kapsamlı Bir Değerlendirme. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(1), 149- 159. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.688978. Çubukcu, A. (2020). Use of Agıle and Open Innovatıon Approaches In Executıng The Projects: A Fıeld Study On Project Managers. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 8(3), 692-702. https://doi.org/10.21923/jesd.706449.
• Elibol, M. ve Erol, Ç.S. (2017). Scrum metodu Kullanılarak Bir Mobil Uygulama Geliştirme Sürecinin Gerçekleştirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(2), 169-176. https://doi.org/10.17671/gazibtd.309299.
• Erdem, O. A. ve Younis, A. (2014). Yazılım Projelerinin Geliştirme Sürecinde Yönetim. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 7(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gazibtd/issue/6630/87998.
• Eren, T., Hamurcu, M. ve Dinç, S. (2018). Kentsel Ulaşım İçin Alternatif Tramvay Araçlarının Çok Kriterli Seçimi. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 4(2), 124-135. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gmbd/issue/38877/428117.
• Eren N.L (2022).Proje Yönetiminde Dijital Dönüşüm Süreçleri İçin Bir Bulanık ÇKKV Modeli Önerisi. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. https://avesis.hacettepe.edu.tr/yonetilen-tez/ad56bd71-0e15-4327- b92e-f7eb52163286/proje-yonetiminde-dijital-donusum-surecleri-icin-bir-bulanik-ckkv-modeli-onerisi
• Gencer, C. ve Kayacan, A. (2017). Yazılım Proje Yönetimi: Şelale Modeli ve Çevik Yöntemlerin Karşılaştırılması. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(3), 335-352. https://doi.org/10.17671/gazibtd.331054.
• Gul, M., Mete, S., Serin, F. ve Celik, E. (2021). Fine–Kinney-Based Fuzzy Multi-Criteria Occupational Risk Assessment. Cham, Switzerland: Springer. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-52148-6
• Gul, M. ve Ak, M. F. (2020). Assessment of occupational Risks From Human Health And Environmental Perspectives: A New Integrated Approach and Its Application Using Fuzzy BWM and Fuzzy MAIRCA. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 34(8), 1231-1262. http://hdl.handle.net/20.500.12566/880.
• Ismail, M. F. B. ve Mansor, Z. (2018). Agile Project Management: Review, Challenges And Open Issues. Advanced Science Letters, 24(7), 5216-5219. https://doi.org/10.1166/asl.2018.11705.
• Kaçtıoğlu, S., Keskinkılıç, M. ve Kahveci, F. (2019). Yazılım Kalitesi Faktörü Olarak Yazılım Güvenliğinin Öğrenci Bilgi Sisteminde RIPS ile Testi ve ARAS ile Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1261-1278. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/49762/595161.
• Kadenic, M. D., Koumaditis, K. ve Junker-Jensen, L. (2023). Mastering Scrum with a Focus on Team Maturity and Key Components of Scrum. Information and SoftwareTechnology, 153,107079. https://doi.org/10.1016/j.infsof.2022.107079.
• Kahraman, C., Cebeci, U. ve Ruan, D. (2004). Multi-Attribute Comparison of Catering Service Companies Using Fuzzy AHP: The Case of Turkey. International Journal Of Production Economics, 87(2), 171-184. https://doi.org/10.1016/S0925-5273(03)00099-9.
• Karakiş, E. (2019). Bulanık AHP ve Bulanık TOPSIS ile Bütünleşik Karar Destek Modeli Önerisi: Özel Okullarda Öğretmen Seçimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (53), 112-137. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.414655.
• Marnada, P., Raharjo, T., Hardian, B. ve Prasetyo, A. (2022). Agile Project Management Challenge in Handling Scope and Change: A Systematic Literature Review. Procedia Computer Science, 197, 290-300. https://doi.org/10.1016/j.procs.2021.12.143.
• Majumdar, A., Sinha, S. K., Shaw, M., & Mathiyazhagan, K. (2020). Analysing the vulnerability of green clothing supply chains in South and Southeast Asia using fuzzy analytic hierarchy process. International Journal of Production Research, 1–20. https://doi.org/10.1080/00207543.2019.1708988.
• Ömürbek, N., Makas, Y. ve Ömürbek, V. (2015). AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Kurumsal Proje Yönetim Yazılımı Seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 59-83. https://dergipark.org.tr/en/pub/sbe/issue/23146/247242.
• Özcan, B. ve Büçgün, R. (2021). Project Management Application in a Bluetooth Product Firm. AURUM Journal of Engineering Systems and Architecture, 5 (2), 165-179. https://doi.org/10.53600/ajesa.747192.
• Sanchez, F., Monticolo, D., Bonjour, E. ve Micaëlli, J. P. (2018). Use of Bayesian Network Characteristics to Link Project Management Maturity and Risk of Project Overcost. International Conference on Signal-Image Technology & Internet-Based Systems (SITIS), (420-426). https://doi.org/10.48550/arXiv.2009.09828
• Schwaber, K., & Sutherland, J. (2017). The Scrum Guide™. Scrum.Org. https://scrumguides.org/docs/scrumguide/v2017/2017-Scrum-Guide-US.pdf
• Şahin, Ö., & Ayvaz, B. (2020). Otomotiv sanayiinde tedarikçi performans değerlendirmesi için bir model önerisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 19(37), 81-100. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 1274387
• Seçme, N. Y. ve Özdemir, A. İ. (2008). Bulanık Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile Çok Kriterli Stratejik Tedarikçi Seçimi: Türkiye örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,22(2),175-191. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2694/35467.
• Peker, T.M. (2022). İş süreçlerinin dijital dönüşümünde proje seçimi ve önceliklendirmesi için bir model önerisi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=qn5bHTboF0XuwATSvA3t6Q&no=uFWtqTLCH49- _nFsQGvjfg
• Tayyar, N. (2012). Pet Şişe Tedarikçisi Seçiminde Bulanik AHP ve Bulanık TOPSIS Yaklaşımı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3),351-371. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20820/222830.
• Tiryaki, A. M. (2021). Yaygın Kullanılan Çevik Yöntemlerin Küçük Ölçekli Bir Uygulamanın Geliştirilmesi Sürecinde Değerlendirilmesi Üzerine Bir Çalışma. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (24), 385-391. https://doi.org/10.31590/ejosat.902178.
• Wang, X., Chan, H. K., & Diaz-Rainey, I. (2012). A two-stage fuzzy-AHP model for risk assessment of implementing green initiatives in the fashion supply chain. International Journal of Production Economics, 135(2), 595–606. https://doi.org/10.1016/J.IJPE.2011.03.021.
• Wysocki, R. K. (2014). Effective Project Management: Traditional, Agile, Extreme. Wiley. https://www.wiley.com/en-us/Effective+Project+Management:+Traditional,+Agile,+Extreme,+7th+Edition-p- 9781118729168
• Yücalar, F. ve Borandağ, E. (2019). Yazılım Projelerinde Kalitenin Arttırılması: TMMi. AURUM Journal of Engineering Systems and Architecture, 3(2), 143-152. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajesa/issue/52409/517250.
• Yıldızbaşı, A. ve Çalık A. (2021). Üretim Sektöründeki KOBİ’lerin Teknoloji Olgunluk Düzeylerinin Bulanık MAIRCA Metodu ile Değerlendirilmesi. B. Erdebilli ve M. Kabak içinde, Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri: MS Excel ve Software Çözümlü Uygulamalar (s. 442-453). Nobel Yayıncılık. https://www.nobelyayin.com/bulanik-cok-kriterli-karar-verme-yontemleri-ms-excel-ve-software-cozumluuygulamalar- 17607.html