Otel işletmelerinde işgörenlerin çalışma yaşam kalitesinin demografik özellikler açısından incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 34 - 48, 30.07.2020

Nilüfer Şahin Perçin Naile Yabacı

Öz

Otel işletmelerinde işgörenlerin çalışma yaşam kalitesi düzeylerinin demografik özellikler açısından değerlendirildiği bu araştırma ile işgörenlerin çalışma yaşam kalitesi düzeyleri cinsiyet, medeni durum, yaş, gelir durumu, eğitim durumu ve işletmede çalışma süresi değişkenleri açısından değerlendirilmiştir. İşgörenlerin çalışma yaşam kalitesinin demografik özellikler açısından farklılığın olup olmadığını belirlemek araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Nevşehir ilindeki 5 yıldızlı otel işletmelerindeki işgörenler araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi olasılığa dayalı olmayan örnekleme yöntemlerinden, amaca dayalı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama tekniklerinden olan anket formu kullanılmıştır. Anket formunda çalışma yaşam kalitesi ölçeğine ilişkin ifadeler ve demografik özelliklere ilişkin sorular yer almaktadır. Yapılan istatistiksel analizler sonucu elde edilen bulgular; işgörenlerin çalışma yaşam kalitesi düzeylerinde demografik özelliklere göre cinsiyet, medeni durum, eğitim, gelir ve yaş değişkeni açısından anlamlı bir farklılığın olmadığı, çalışma süresi değişkeni açısından anlamlı bir farklılığın olduğu yönündedir. Ayrıca araştırma, çalışma yaşam kalitesi ile işgörenlerin potansiyellerini ortaya çıkararak otel işletmelerinin hedeflerine tam olarak ulaşmasında etkili olması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Otel İşletmeleri, Çalışma Yaşam Kalitesi, Demografik Özellikler

Examination of hotel businesses employees’ quality of working life according to demographic features

Öz

With this research in which levels of quality of working life of the employees of hotel bussinesses were evalued in terms of demographic features, the levels of quality of working life of the employees were evalued in terms of gender, marital status, age, income state, educational status, working period in the business. The purpose of this research is to identify whether there is differency in quality of working life of the employees in terms of demographic features. The employees of a five star hotel in Nevsehir city is the population of this research. Data were obtained by using purpose based sampling method which is not one of the probabilistic sampling methods. Survey forms were used as a data collection tool. In the survey form there are questions about quality of working life and demographic features. According to findings as result of statistical analysis there is no significant difference in the levels of quality of working life of the employees in terms of demographic features, gender, educational status , income state, marital status, and age, but in terms of working period. In addition, the research is important in terms of being effective in achieving the goals of hotel businesses with quality of working life and by revealing the potential of employees.

Anahtar Kelimeler

Hotel Businesses, Quality of Work Life, Demographic Features

Kaynakça

• Acar, A. (2016). Çalışma yaşam kalitesinin tükenmişlik sendromu üzerindeki etkileri konaklama işletmelerinde bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ağaoğlu, O., K. (1992), İşgücünü verimli kullanma tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması, Verimlilik Dergisi, 1992, ss.110-121
• Akın Kösterelioğlu, M. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi ile işe yabancılaşma arasındaki ilişki. (Doktora Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Bolu.
• Almaki M., J., FitzGersld, G., ve Clark, M. (2012). Quality of work life among primary health care nurses in the Jazan region, Saudi Arabia: a cross-sectional study. Human Resources for Health, 10(30): 1-13
• Alpar, R. (2018). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenilirlik (Detay Yayıncılık, Ankara).
• Altay, M. (2018). Çalışma yaşam kalitesinin iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde iş yükü ve lider-üye etkileşiminin rolü. (Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Isparta.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: bir alan çalışması. Erciyes üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23: 35-59.
• Başaran, E. (2004). Yönetimde insan iliskileri. (Nobel Yayın Dagıtım, Ankara).
• Bayır Toplu, D. (1999). Çalışma yaşamının kalitesinin geliştirilmesi: Türkiye’deki kamu kurum arşivleri örneği. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 13(3): 223-251.
• Bayrak Kök, S. ve Özcan, B. (2012). Örgüt kültürünün oluşumunda etkili olan faktörler ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 7(2): 113-131.
• Bircan, N. (2014). Stresin hemşirelerde çalışma yaşam kalitesine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Hastane ve Sağlık yönetimleri Bilim Dalı, İstanbul.
• Bozgeyikli, H. (2016). Özel eğitim öğretmenlerinin çalışma yaşam kalitesinin demografik özellikler açısından incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları dergisi (UGEAD), 2(11): 94-110.
• Burra, M., H. ve Chirayath, S. (2013). BPO employees: The relationship between quality of work life and their demographic characteristics. ZENITH International Journal of Business Economics & Management Research, 3(7): 131-137.
• Demir, M. (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zekâ, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi. (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Demir, T. (2016). Meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, İstanbul.
• Demirbilek, S. ve Türkan, Ö.U. (2008). Çalışma yaşam kalitesinin artırılmasında personel güçlendirmenin rolü. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(1): 47-67. DOI: 10.4026/1303-2860.2008.0062.x
• Dikmetaş, E. (2004). Elektronik bilgi sistemleri ve çalışma yaşam kalitesi: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri İbn-i Sina Hastanesi çalışanlarına yönelik bir araştırma. (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elizur, D. ve Shye, S. (1990). Quality of work life an its relation to guality of life. AppliedPsychology: An International Rewiew, 39(3): 275-291. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.1990.tb01054.x
• Erdem, B. ve Kaya, İ. (2013). Çalışma yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin işgörenler tarafından algılanması: Otel çalışanları üzerinde bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35: 135-150.
• Gökçe, Y. (2016). Yöneticiye duyulan güven ile çalışma yaşam kalitesinin işten ayrılma niyetine etkisi: Afyonkarahisar’daki 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Gökkaya, H. (2019). Bireysel değerler ve örgüt kültürünün bireysel yaratıcılık üzerindeki etkileri. (Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Kocaeli.
• Greenhaus, J.H., Bedeian, A.G. ve Mossholder, K.W. (1987). Work experiences, job performance, and feelings of personal and familly well-being. Journal of Vocational Behavior, 31: 200-215. https://doi.org/10.1016/0001-8791(87)90057-1
• Grenier, G. ve Banks, A. (1987). QWL as a weapon against mismanagement. Labor Research Review, 1(10): 14-29. https://digitalcommons.ilr.cornell.edu/lrr/vol1/iss10/10
• Gupta, B. (2015). An empirical study of impact of demographic variables on quality of work life among insurance sector employees in indore division. Pacific Business Review International Volume, 8(1): 24-32.
• Gupta, B. (2016) A study of impact of demographic variables on Quality of Work Life among employees of Service sector. Pacific Business Review International Volume, 9(4): 103-112
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe-Yöntem-Analiz. (Seçkin Yayınevi, Ankara).
• Havlovic, S.J. (1991) Quality of work life and human resource outcomes. Industrial Relations, 30(3): 469-479. https://doi.org/10.1111/j.1468-232X.1991.tb00799.x
• Huang, T-C., Lawler, J. ve Lei, C-Y. (2007). The effect of quality of work life on commitment an turnover intention. Social Behavior and Personality, 35(6): 735-750. https://doi.org/10.2224/sbp.2007.35.6.735
• Igbaria, M., Parasuraman, S. ve Badawy, M.K. (1994). Work experiences, job involment, and quality of work life among information systems personnel. MIS Quarterly 18 (2): 175-201. https://doi.org/10.2307/249764
• International Labour Organization (2020). Business and working time. https://www.ilo.org/empent/areas/business-helpdesk/WCMS_DOC_ENT_HLP_TIM_EN/lang--en/index.htm Erişim Tarihi: 15.01.2020
• Jambulingam, S. ve Elamparuthi, D. (2015). Relationship between demographic variables and quality of work life, professionals in information technology chennai. Innovative Journal of Business and Management, 4(2): 42-44.
• Kaya, İ. (2012). Otel işletmelerinde çalışma yaşamı kalitesini etkileyen faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Marmaris örneği.(Doktora Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Kim, T., Karatepe, O.M., Lee, G., Lee, S., Hur, K. ve Xijing C (2017). Does hotel employees’ quality of work life madiate the effect of psychological capital on job outcomes? International journal of Hospitality Management, 29(6): 1638-1657. https://doi.org/10.1108/IJCHM-04-2016-0224
• Kompier, M., Yibema, J.F., Jansen, J. ve Taris, T. (2009). Employment contracts: Cross-sectional and longitudional relations with quality of working life, health and well-being. Journal of Occupational Health, 51: 193-2013. https://doi.org/10.1539/joh.L8150
• Koonmee, K., Singhapakdi, A., Virakul, B. ve Lee D-J. (2010). Ethics institutionalization, quality of work life, and employe job-related outcomes: A survey of human resource managers in Thailand. Journal of Busines Research, 63: 20-26. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2009.01.006
• Körelçiner, H. (2018). X ve Y kuşağı çalışma yaşam kalitesi üzerine bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi), Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kırklareli.
• Akın Kösterelioğlu, M. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi ile işe yabancılaşma arasındaki ilişki. (Doktora Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Bolu
• Küçükusta, D. (2007) Konaklama işletmelerinde iş-yaşam dengesinin çalışma yaşamı kalitesi üzerindeki etkisi. (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm işletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Lawler, E.E. (1982). Strategies for improving the quality of work life. American Psychological Association, 37(5): 486-493. https://doi.org/10.1037/0003-066X.37.5.486
• Ling, N.P., Bandar, N.F.A., Halim, F.A. ve Muda, A.L. (2017). Proactive behavior as a mediator in the relationship between quality of work life and career success. International Journal of Business and Society, 18(4): 701-709.
• Louis, K.S. (1998). Effect of teacherquality of work life in secondary schools on commitmentand sense of efficacy. School Effectivenness and School Improvement, 9(1): 1-27. https://doi.org/10.1080/0924345980090101
• Mirvis, P.H. ve Lawler, E.E. (1984). Accounting forthe quality of work life. Journal of Occupational Behavior, 5: 197-212.
• Özgül Katlav, Ö. (2016). Algılanan etkileme taktiklerinin işgören performansı üzerindeki etkisini belirlemede kontrol odağının düzenleyici rolü: Otel işletmelerinde bir uygulama. (Doktora Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Nevşehir.
• Polat, F.N. (2016). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesi ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Isparta.
• Rose, R.C., Beh, L.S., Uli, J. ve Idris K (2006) An analysis of quality of work life (QWL) on career-related variables. American Journal of Applied Sciences, 3(12): 2151-2159. DOI: 10.3844/ajassp.2006.2151.2159
• Saraji, G.N. ve Dargahi, H. (2006). Study of quality of work life (QWL). Iranian J Publ Health, 35(4): 8-14.
• Sirgy, M.J., Efraty, D., Siegel. P. ve Lee D-J. (2001) A new measure of quality of work life (QWL) based on need satisfaction an spill over theories. Social Indicators Research, 55: 214-302. https://doi.org/10.1023/A:1010986923468
• Straw, R.J. ve Heckscher, C.C. (1984). QWL: New working relationships in the communication industry. Journal of Labour Studies, 9, 261-274.
• Surveysystem (2020). Sample size calculator. https://www.surveysystem.com/sscalc.html Erişim Tarihi: 15.06.2020.
• Tınar, M.Y. ve Ulusoy, T. (2017). Çalışma koşullarının insancalaştırılmasında çalışan memnuniyeti anketinin rolü-uygulamadan bir örnek analizi. Mühendislik Bilimleri Tasarım Dergisi (ÖS: Ergonomi 2016) 22: 115-125. https://doi.org/10.21923/jesd.20416
• Tuncer, M. ve Yeşiltaş, M. (2013). Çalışma yaşam kalitesinin otel işletmesi çalışanları üzerine bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1): 57-78.
• Turan, S. (2014). Psikolojik güçlendirme ile iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi hizmet sektöründeki çalışanlar üzerine bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi), Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı, Gaziantep.
• Turunç, Ö., Tabak, A., Şeşen, H. ve Türkyılmaz, A. (2010). Çalışma yaşam kalitesinin prosedür adaleti, iş tatmini, iş stresi ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(2): 115-134. DOI: 10.4026/1303-2860.2010.146.x
• Yamurluklu, Y. (2016). Otel işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliğinin değerlendirilmesi. (İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www.csgb.gov.tr/media/5124/yeseminyamurluklu.pdf. (Erişim Tarihi: 23.11.2018).
• Yılmaz, A. (2016). Algılanan örgütsel destek ortamında is stresi ve iş yaşam kalitesinin iş performansı üzerine etkisinin araştırılması: İstanbul’da bulunan beş yıldızlı otellerde çalışan aşçılar üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yumuşak, S. (2008). İşgören verimliliğini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3): 241-251.