Otel işletmelerinde işgörenlerin örgütsel adalet ve nepotizm algılarının yaşam tatminine etkisi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 123 - 136, 31.12.2022

Bilal Nadir Alkan , İbrahim Giritlioğlu

Öz

Bu çalışmada otel işletmelerinde işgörenlerin örgütsel adalet ve nepotizm durumlarının yaşam tatminine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini Hatay ilinde bulunan 3-4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde görev yapan işgörenler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında belirlenen otel işletmelerindeki işgörenlere 400 adet anket uygulanmıştır. Toplanan veriler ilgili yöntemlerle analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre örgütsel adaletin yaşam tatminine pozitif yönlü anlamlı etkisi olduğu tespit edilirken, nepotizmin ise yaşam tatmini üzerinde negatif yönlü ve anlamlı bir etkisi olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet, Yaşam Tatmini, Otel işletmeleri, Nepotizm, Hatay

The effect of organizational justice and nepotism perceptions of employees on life satisfaction in hotel businesses

Öz

In this study, it is aimed to determine the effect of organizational justice and nepotism status of employees in hotel businesses on life satisfaction. The universe of the study consists of employees working in 3-4 and 5-star hotels in Hatay. 400 questionnaires were applied to the employees in the hotel enterprises determined within the scope of the research. The collected data were analyzed by relevant methods. According to the results of the analysis, it was determined that organizational justice had a positive and significant effect on life satisfaction, while nepotism had a negative and significant effect on life satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Organizational Justice, Nepotism, Life Satisfaction, Hotel Businesses, Hatay

Kaynakça

• Abdalla, H. F., Maghrabi, A. S., & Raggad, B. G. (1998). Assessing the perceptions of human resource managers toward nepotism: A cross-cultural study. International Journal of Manpower, 19(8), 554-570.
• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Manisa. 11(1), 180-204.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. & Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü, Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 105-135.
• Akyıldız, M. (2013). Ciddi ve kayıtsız katılımcıların kişilik özellikleri ile boş zaman tatmini ve yaşam tatmini arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Araslı, H., Arıcı, H. E., & Araslı, F. (2016). Nepotizmin iş tatmini üzerine etkisinde prosedürel adaletin aracı rolü: K.K.T.C. otelcilik sektörü üzerine bir araştırma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Muğla, 5 (2), 1-20.
• Arslan, İ., & Çınar, O. (2010). Bir aile şirketinin kurumsallaşması: Yeniden yapılandırma ve varislerin yönetime hazırlanması süreci. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1),89-97.
• Arslaner, E., Erol, G., & Boylu, Y. (2014), Konaklama işletmelerinde nepotizm ve örgütsel adalet algısı üzerine bir araştırma. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Muğla, 32 (1), 62-67.
• Arslantaş, C. (2005). Algılanan adaletin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik görgül bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 3(4), 264-281.
• Asunakutlu, T., & Avcı, U. (2010), Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Aşan, Ö., & Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yasam tatmini ilişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), Isparta, 203-216.
• Aysan, F., & Bozkurt, N. (2004). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir ili örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, 17 Baskı, Ankara.
• Cropanzano, R. & Ambrose, M. L. (2001). Procedural and distributive justice are more similar than you think: a monistic perspective and a research agenda. Greenberg J. ve Cropanzano R. (Ed). Advances in Organizational Justice , Stanford University Press, 119-151.
• Cropanzano, R., Bowen D. E. & Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
• Çöp, S. (2008). Türkiye ve Polonya'da turizm sektörü çalışanlarının örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarına ilişkin bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Eğitim Anabilim Dalı, Ankara.
• Diener, E. F., Emmons, R. A., Larsen,R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Jornal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; Örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Düz, S. (2012). Konaklama işletmelerinde nepotizm ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Gazzoli, G., Hancer, M. & Park, Y. (2010). The role and effect of job satisfaction and empowerment on customers’ perception of service quality: A study in the restaurant industry. Journal of Hospitality & Tourism Research, 34(1), 56-77.
• Greenberg, J., & Baron, RA. (2000). Behavior in organizations. New Jersey: Upper Saddle River, Prenticehall.
• Hatay İl Kültür Turizm Müdürlüğü (2017), Turizm işletme Belgeli Oteller, http://www.hataykulturturizm.gov.tr/TR,60930/bilgiedinme.html (Erişim Tarihi: 25.08.2017) adresinden alınmıştır.
• İyiişleroğlu, S. C. (2006). Aile şirketleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile şirketlerinde nepotizm uygulamasının tespitine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Izgar, H. (2012). İş Doyumu. Izgar, H. (Editör). Endüstri ve örgüt psikolojisi, (3. Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi, 97-126.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Keklik, B., & Coşkun Us, N. (2013). Örgütsel adalet algılamalarının iş tatminine etkisi: Hastane çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,18(2), s.143-161.
• Melin, R., Fugl-Meyer, K., S. & Fugl-Meyer, A., R. (2003). Lıfe satısfactıon in 18- to 64-year-old swedes: in relatıon to educatıon, employment sıtuatıon, health and physıcal actıvıty. Taylor & Francis, J Rehabil Med, 35(1), 85-90.
• Niehoff, B. P. & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527-556.
• Öcal, Ö. (2008). İş-aile çatışması, iş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisini belirlemeye yönelik tekstil işletmesi çalışanlarında bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlarla İstatiksel Veri Analizi. Eskişehir, Kaan Kitapevi Yayınları.
• Özdevecioğlu M,. & Aktaş A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-aile çatışmasının rolü, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayseri, 28, 1-20.
• Özdevecioğlu M., & Çakmak Doruk N. (2009). Organizasyonlarda İş-aile ve aile-iş çatışmalarının çalışanların iş ve yaşam tatminleri üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, Kayseri, 69-99.
• Özer, M., & Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu, Turkish Journal of Geriatrics, 6(2), 72-74.
• Özer, P. S., & Urtekin, G. E. (2007). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayseri, 28(1), 107-125.
• Pfeffer, J., & Langton, N. (1993). The effects of wage dispersion on satisfaction, productivity, and working collaboratively: evidence from college and university faculty. Administrative Science Quarterly, 38(3), 382-407.
• Shkoler, O., & Tziner, A. (2017). The mediating and moderating role of burnout and emotional intelligence in the relationship between organizational justice and work misbehavior. Revista de Psicología del Trabajoy de las Organizaciones, 33(2), 157-164.
• Solmaz, G. (2014). Örgütlerde Kayırmacılığın Örgütsel Adalet Algılaması Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Şeker, B. D., & Zırhlıoğlu, G. (2009). Van Emniyet Müdürlüğü kadrosunda çalışan polislerin tükenmişlik iş doyumu ve yaşam doyumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 11 (4), 1-26.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3) 97‐120.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2017). Nepotizm Tanımı. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=NEPOT%C4%B0ZM, (Erişim Tarihi: 21.04.2017).
• Tietjen, M., A. & Myers, R., M. (1998). Motivation and job satisfaction. Management Decision,(36) 4, pp.226-231.
• Yavuz, B. & Akın, A. (2016). Nepotizm ile örgütsel adalet arasındaki ilişkiyi tespit etmeye yönelik bir araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4),1270-1281.
• Zhao, R.X., Qu H., & Ghiselli, R. (2011). Examining the relationship of work–family conflict to job and life satisfaction: A case of hotel sales managers. International Journal of Hospitality Management, 30(1), 46-54.