TANZİMAT VE MEŞRUTİYET DÖNEMİ OYUN ÖNSÖZLERİNDE TİYATRO    DÜŞÜNCESİ

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 21, 3480 - 3498, 01.06.2011

Çiğdem Kılıç

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TANZİMAT VE MEŞRUTİYET DÖNEMİ OYUN ÖNSÖZLERİNDE TİYATRO DÜŞÜNCESİ

Öz

Bu makale ile Türk Tiyatro bilgisinin oluşumunda Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde yazılmış olan oyun önsözlerinin incelenmesi yoluyuyla elde edilmiş olan bilgiler ortaya konmaktadır. 1859-1923 yıllarına ait oyun önsözlerinin çeviriyazısı ve incelemeleri sonucu yapılan saptamalar, çözümleyerek ilk tiyatro kaynaklarının, bir anlamda Türk tiyatro kuram bilgisini oluşturan bu temel yapı taşlarının bugüne dek çizdiği yol ve etkileri ve tiyatro düşüncesini oluşturan görüşler saptanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Türk Tiyatrosu, Oyun Yazarlığı, Önsöz, Tanzimat, Meşrutiyet

Kaynakça

• Abdülhak Hâmid Tarhan. (1874), Sabr u Sebât, Mekteb-i Sanayi Matbaası.
• Abdülhak Hâmid Tarhan. (1878), Nesteren.
• Abdülhak Hâmid Tarhan. (1292), Duhter-i Hindû, İstanbul: Tasvir-i Efkâr Matbaası.
• Ahmet Midhat Efendi. (1291), Ahz-ı Sâr Yâhûd Avrupa’nın Eski Medeniyeti, İstanbul.
• Ahmet Midhat Efendi. (1998), Bütün Oyunları, Hzl.: İnci Enginün, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• AKI, Niyazi. (1974), XIX. Yüzyıl Türk Tiyatrosunda Devrin Hayat ve İnsanı, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Arif. Kazâ ve Kader, (1270), İstanbul.
• BAĞCI, Rıza. (1977), Bizim Edebiyatımız –Nesiller, Şahsiyetler, Eserler-, İzmir: Kaynak Yayınları.
• DEMİREL, Fatmagül. (2007), II. Abdülhamid Döneminde Sansür, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Ebüzziya Tevfîk. (1288), Ecel-i Kazâ.
• FUAT, Mehmet. (1984), Tiyatro Tarihi, İstanbul: Varlık Yayınları.
• İpşiroğlu, Zehra. (1988), Tiyatroda Devrim, İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Kanun-ı Aşk (Yazarı Bilinmiyor). (1883), İstanbul: Matbaa-i Ebuziyya.
• KAPLAN, Mehmet. (1987), Edebiyat Üzerine Araştırmalar II, İstanbul, Dergâh Yayınları,
• KAPLAN, Mehmet. (1995), Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, İstanbul:Dergâh Yayınları.
• Mehmed Burhaneddin. Fehim Paşa, 1328.
• Murad Efendi. (2007), Türkiye Manzaraları, Çev.: Alev Sunata Kırım, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Mehmed Hilmi. (1294), Gürûh-ı İnsân Nâkısdır Her Ân, Dersaadet.
• Mehmed Rıfat. Görenek, 1873.
• MORAN, Berna. (1983), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, İstanbul: İletişim Yayınları.
• NUTKU, Özdemir. (1983), Dram Sanatı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• NUTKU, Özdemir. (1995), Oyunculuk Tarihi Başlangıcından XIX. Yüzyıla, İstanbul: YKY.
• NUTKU, Özdemir. (1999), “Türk Tiyatrosu’nun Kurumsal Gelişimi”, Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Tiyatrosu,
• İstanbul: MitosBOYUT Yayınları. ÖNERTOY, Olcay. (1980), Edebiyatımızda Eleştiri, Ankara: D.T.C.F. Yayınları.
• ÖNERTOY, Olcay. (1981), Tanzimat Döneminde Edebiyat Anlayışı, Konya: Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Recaizede Mahmud Ekrem. (l290), Atala Yâhûd Amerikan Vahşileri, İstanbul. Recâizâde Mahmut Ekrem. (1916), Çok Bilen Çok Yanılır.
• SEVİNÇLİ, Efdal. (1987), Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Sinemadan Tiyatroya Muhsin Ertuğrul, İstanbul: Broy Yayınları.
• SEVİNÇLİ, Efdal. (1990), Hüseyin Rahmi Gürpınar, İstanbul: Arba Yayınları.
• SEVİNÇLİ, Efdal. (1991), Namık Kemal ve Tiyatro, İzmir: D.E.Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• SEVİNÇLİ, Efdal. (1994), “Türk Tiyatrosu’nda Oyun Eleştirisinin Tarihi Üstüne Notlar”, Eleştirmen Gözüyle
• Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu Eleştiri Seçkisi -1- 1923-1960, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• SEVİNÇLİ, Efdal. “Tiyatro Tarihimizde Tiyatro Sözcüğünden Oyun Eleştirisine Dramaturgik Bilgiler”, Kocaeli Üniversitesi / Güzel Sanatlar Fakültesi Tiyatro Bölümü / Ulusal Oyun Yazarlığı Sempozyumu, 27-28 Şubat 2009,
• (Bildiri kitabında yayınlanacak olan bildiri). TANPINAR, Ahmet Hamdi. (1992), Edebiyat Üzerine Makaleler, Hzl.: Zeynep Kerman, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• YÜKSEL, Ayşegül. (1999), “Cumhuriyet Dönemi Türk Oyun Yazarlığı, Türk Tiyatrosu’nun Kurumsal Gelişimi”,
• Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Tiyatrosu, İstnabul: MitosBOYUT Yayınları. WELLEK, Rene. (1993), Edebiyat Teorisi, Çev.: Ömer Faruk Huyugüzel, İzmir: Akademi Kitabevi.