AKILCILIĞIN AKILDIŞILIĞI: MC DONALDLAŞTIRMA BAĞLAMINDA MODERN ÖRGÜTLERİ ANLAMAK

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 23, 3769 - 3781, 01.06.2011

Jülide Kesken Ersan Karadeniz A. Ersan Karadeniz

Öz

Anahtar Kelimeler

-

AKILCILIĞIN AKILDIŞILIĞI: MC DONALDLAŞTIRMA BAĞLAMINDA MODERN ÖRGÜTLERİ ANLAMAK

Öz

Modern örgütler, akılcılık, biçimsellik ve verimlilik gibi bürokratik prensiplerden ödün vermeme eğilimindedir. Bu yapılar içerisinde insanlar, çeşitli sosyalizasyon ve kültürlenme süreçlerinden geçerek örgütsel hedeflere hizmet ederler. Bu yapılar, belli düzeyde etkinlik ve verimlilik sağlamak ve kimi işlevleri karşılamakla beraber, çok geniş çaplı sorunlara da sebep olmaktadır. Çalışmamızda, Ritzer’in “Toplumun McDonaldlaştırılması” tezinden yola çıkılarak modern örgütlere yönelik eleştirel perspektifin izahı yapılmaya çalışılmıştır. Bu çalışma, örgütsel ve toplumsal birer varlık olan insanların günlük yaşantı içerisindeki eylemlerinin biçimsel yapı ve uzamlarla nasıl ilişkilendiği; bu durumun bireyler, topluluklar ve genel toplum üzerinde ne etkiler bıraktığının anlaşılması açısından önem arz etmekte ve bu konuda yazına katkı yapmayı hedeflemektedir

Anahtar Kelimeler

Akılcılık, Verimlilik, Bürokrasi, Standartlaşma, Esnekleşme, Toplumun McDonaldlaştırılması

Kaynakça

• AYTAÇ, Ömer (2005a), “Modern Bürokratik Kurumlar ve Baskı Düzenleri Üzerine”, Fırat Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 15, 249-278. AYTAÇ, Ömer (2005b), “Modern Kurumların Doğası Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:38, Sayı: 2, 1-23.
• BAHAR, H. İbrahim (2005), Sosyoloji, Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Yayınları , http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 03.08.2010).
• BAUMAN, Z. (2007), Modernite ve Holocaust, İstanbul: Versus Kitap Yayınları.
• BERMAN, Marshall (1999), Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, (Çev: Peker, B., Altuğ, Ü.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• BOEL, Niels (2001), “Eduardo Galeano: the open veins of McWorld - Interview with Uruguayan Author – Interview”,
• UNESCO Courier, Jan, http://findarticles.com, (Erişim Tarihi: 18.10.2010).
• BOJE, David M. (2001), Tamara Manifesto, Tamara: Journal of Critical Postmodern Organization Science, http://findarticles.com, (Erişim Tarihi: 13.09.2010).
• BOJE, David M. (2003), Theatres of Capitalism, Ph.D. November 13, 2001; Revision May 2, 2003, http://business.nmsu.edu/~dboje/theatrics/theatrics.htm, (Erişim Tarihi: 18.10.2010).
• BOZKURT, Veysel (1999), “Gözetim Toplumu ve İnternet”, Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler
• Fakültesi, http://www.sonbaski.com/gozetim.htm, (Erişim Tarihi: 15.11.2009). ÇEVİKÇE, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/195319.asp#BODY, (Erişim Tarihi: 03.01.2011). “Birincil Sorun Gelir Dağılımı”, Ntvmsnbc, 01.2010,
• DEVRİM, Hakkı ve Toprak, Binnaz (2010), “Kapalıçarşı Park'a Karşı”, Radikal Gazetesi, 16.11.2010, http://www.radikal.com.tr, (Erişim Tarihi: 16.11.2010).
• DİRLİK, Arif (2005), Postkolonyal Aura: Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Eleştirisi, İstanbul: Boğaziçi
• Üniversitesi Yayınevi. DOWİE, M. (1977), "Pinto Madness", Mother Jones, September/October, http://www.sociology101.net, (Erişim Tarihi: 28.09.2010). EĞİLMEZ, http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=108086, (Erişim Tarihi: 03.01.2011). (2004), “Dünyanın Gelir Dağılımı”, Radikal Gazetesi, 03.2004,
• FOUCAULT, Michel (2006), Hapishanenin Doğuşu, (Çev. Kılıçbay, M. A.), Ankara: İmge Kitabevi.
• HARVEY, D. (2004), The Condition of Postmodernity: An Inqury into the Origins of Cultural Change, Wiley
• Blackwell, http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 12.10.2010). JOSEPH, http://www.imdb.com/title/tt1332128/. Yönetmen), (2008), Zeitgeist: Addendum (Film), GMP,
• KALBERG, S. (1980), “Max Weber's Types of Rationality: Cornerstones for the Analysis of Rationalization
• Processes in History”, The American Journal of Sociology, Vol: 85, No: 5, 1145-1179.
• KUMAR, Krishan (1999), Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları,
• Ankara: Dost Yayınları. KUZULOĞLU, M. Serdar (2009), “Fastfood Denilen Şeye Dair”, http://mserdark.com/genel/fast-food-denilen- seye-dair, (Erişim Tarihi: 14.11.2010).
• LEIDNER, R. (1993), Fast Food, Fast Talk: Service Work And The Routinization Of Everyday Life, University of
• California Press, http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 03.06.2008).
• MARSHALL, Gordon (2005), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: Akınhay, Osman; Kömürcü, Derya); Bilim ve Sanat Yayınları; Ankara. MİESZKOWSKİ, http://www.salon.com/technology/feature/2001/02/08/schlosser_interview, (Erişim Tarihi: 28.10.2010) (2001), “Would You Like Ground Spinal Cord With That?”,
• MİLLS, Wright (1974), İktidar Seçkinleri, (Çev: Oskay, Ünsal), Ankara: Bilgi Yayınları.
• MOUZELİS, N. P. (2001), Örgüt ve Bürokrasi, (Çev: Alın, H. Bahadır), Konya: Çizgi Kitabevi.
• ÖLMEZ, A. Erkin (2004), “Organizational Rationality in Public, Private and Multinational Firms in Turkey”,
• Information Knowledge Systems Management 4, 107–118. POLATLI, makaleleri/dunyada-yoksulluk-ve-kalkinma.htm, (Erişim Tarihi: 07.01.2011). “Dünyada Yoksulluk ve Kalkınma”, http://www.makaleler.com/bilim
• REITER, E. (1996), Making Fast Food, McGill Queens’s University Press, http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 23.09.2008).
• RITZER, George. (1998), Toplumun McDonaldlaştırılması, (Çev. Kaya, Ş. S.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• RITZER, George (2000), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, (Çev. Kaya, Ş. S.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SCHLOSSER, Eric (2001), Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal, Houghton Mifflin Harcourt,
• New York, http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 09.09.2010).
• SCHLOSSER, Eric (Yapımcı); Linklater, Richard (Yönetmen), (2006), Fast Food Nation (Film), Recorded Picture
• Company , Participant Productions, Fuzzy Bunny Films (I), BBC Films, http://www.imdb.com/title/tt0460792/.
• STEIJN, A.J. ve Witte, M.C. de (1995), “McDonaldization: An American Menace to the Dutch Labor Market? Research Report”,
• /themeA/1995/95A41/, (Erişim Tarihi: 11.10.2010). http://som.eldoc.ub.rug.nl/reports/1995
• SWINGEWOOD, Alan (1998), Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev: Osman Akınhay), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• TAYLOR, Frederick W. (2003), Bilimsel Yönetimin İlkeleri, (Çev: Akın, H.Bahadır), Konya: Çizgi Kitabevi.
• VASSAF, Gündüz (1992), Cehenneme Övgü: Gündelik Hayatta Totalitarizm, (Çev: Madra, Ömer ve Gencosman, Zehra), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• VASSAF, Gündüz (2006), Cennetin Dibi: Modern Zamanlarda Eğlencelik Hayat, İstanbul: İletişim Yayınları.
• WEBER, Max (2003), Sosyoloji Yazıları, İstanbul: İletişim Yayınları.
• WEBSTER, F. ve Robins, K. (1986), Information Technology: A Luddite Analysis, Norwood, NJ: Ablex Publishing
• Corporation, http://books.google.com.tr, (Erişim Tarihi: 11.12.2010).
• WILLIS, Susan (1993), Gündelik Hayat Kılavuzu, (Çev: Bora, Aksu ve Emre, Asuman), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. İNTERNET KAYNAKLARI http://en.wikipedia.org/wiki/McDonald's http://www.mcdonalds.com.tr/McDonaldsInternational.asp?mainId=0&subId=0