TÜRKİYE DEMOKRASİSİNİN AKSAK AYAĞI: MUHALEFET

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 31, 0 - , 01.06.2013

GÖKHAN TUNCEL SELAHADDİN Bakan

Öz

The adoption of Western thought, institutions and rules have a long history in process of Turkish modernisation and westernisation. Imitating represantative democracies of the West has also been a long process in the history of Turkey. However, economic, social and cultural reasons, which led to the creation of represatative democracies in the West, did not exist in Turkey at that time. Thus, Turkish democracy remained imitative, imaginary and tutelary for a long time. The democratic rules and institutions could not be stabilised and negatively affected. Opposition and opposite thoughts that accepted as indespansible elements of representative democracies have also been affected from those negative effects. There always has been a negative behaviour against opposition and opposite thoughts. This article analyses the position of opposition in modernising Turkish democracy. The reasons for inefficiency of opposition and unjustified opposition to the opposition by the government.

Anahtar Kelimeler

Opposition, representative democracy, parliament, political party, public bureaucracy

TÜRKİYE DEMOKRASİSİNİN AKSAK AYAĞI: MUHALEFET

Öz

Batılılaşma ve modernleşme süreci çerçevesinde gelişmiş Batılı ülkelerdeki düşünce, kurum ve kuralların Türkiye’ye uyarlanması girişiminin uzun bir geçmişi bulunmaktadır. Modern dönemde temsili demokrasi düşüncesi kapsamında gelişen kurum ve kuralların Türkiye’ye uyarlanması uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Ancak, Batıda bu düşünceyi ortaya çıkaran, bu kurum ve kuralların gelişimini sağlayan ekonomik, sosyal ve kültürel alandaki gelişmelerin Türkiye’de yaşanmamış olması temsili demokrasinin asli kurumları ve kurallarının istikrarlı bir şekilde gelişimini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu olumsuzluktan temsili demokrasinin asli unsuru kabul edilen muhalefet düşüncesi ve muhalif oluşumlar da nasibini almıştır. Türkiye’de modern demokrasi bağlamında ele alınan muhalefet olgusuna olumsuz bir yaklaşım ve muhalefet etkisizliği söz konusudur. Bu araştırmada Türkiye’deki muhalefet kaynakları ve bu kaynaklardan beslenen muhalefet kurumları belirlenmeye çalışılmakta ve daha sonra da ülkede var olan muhalefet karşıtlığı ve etkisizliğinin nedenleri düşünsel ve yapısal açıdan ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhalefet, temsili demokrasi, parlamento, siyasi parti ve kamu bürokrasisi.

Kaynakça

• Ahmad, F. (2007) Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945- 1980), İstanbul, Hil Yayınları.
• Ağaoğlu, A.(1995), “Türk Aydını ve Ben Kimim Sorusu”, (Der. S. Şen), Türk Aydını ve Kimlik
• Sorunu , İstanbul, Bağlam Yayınları. Akça G., Himmet H. (2007), “Tanzimat’tan Cumhuriyete Siyasal ve Hukuksal Yapının
• Modernleşmesi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21:235-270. Alkan, T. (1977), Gelişen Ülkelerde Aydınlar ve Siyaset, Ankara, ODTÜ Yayınları.
• Altıntaş, H. (2003), “Türk Siyasal Sisteminde Siyasal Partiler ve Kentleşmenin Kutuplaşma Sürecine
• Etkileri”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 5: 1- 31. Ardoğan, R. (2004), “Teorik Temeller Ve Tarihsel Gerilimler Arasında İslam Kültüründe Siyasal
• Muhalefet”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2):171- 189. Avsar, A. (1998), Bir Partinin Kapanmasında Basının Rolü: Serbest Cumhuriyet Fırkası, İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Barker R. (1971), Studies in Opposition, Macmillan St. Martins’s Press.
• Belsey, A. ve Ruth C. (1998), Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, (Çev, N. Türkoğlu), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Bourdieu, P. (1989) “The Corporatism of The Universal: The Role of Intellectuals in The Modern World”, Telos, 81: 99-110.
• Brahm H. (1972) “Der Niedergang Der Opposition İn Der Kpdsu”, İn: Heinz Brahm (Hrsg.),Opposition in Der Sowjetunion, Düsseldorf.
• Buğra, A. (1997), Devlet ve İş Adamları, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bulut, S. (2009), Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı ( 1957-1960 ): Siyasi Baskılar ve Tahkikat
• Komisyonu, Gazi Akademik Bakış,2(4):125-145. Coşar S. ve F.G.Onbaşı (2008), “Women’s Movement in Turkey at A Crossroads: From Women’s Rights Advocacy to Feminism”, South European Society and Politics, 13(3):325–344.
• Çağlar A. Ve Arslan, A. (2000), “Cumhuriyet’ten Günümüze Türk Siyasi Liderleri: Atatürk’ten
• Demirel’e Üst Siyasi Elitler”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2 ):499- 514. Çamuroğlu, R. (2005), Değişen Koşullarda Alevilik, İstanbul, Doğan Kitap.
• Çetin, H. (2003), “İktidar ve Meşruiyet”, Siyaset (Ed. Mümtaz’er Türköne), Ankara: Lotus Yayınları, 35
• Dağı, İ. (2012a), Postmodern Otoriterlik, 14.12.2012 Tarihli Zaman Gazetesi.
• Dağı, İ.(2012b), “Muhalefet Artık Mümkün Mü?”, 18.12.2012 Tarihli Zaman Gazetesi. Duverger, M.
• (2004), Siyaset Sosyolojisi, (Çev. Şirin Tekeli), İstanbul, Varlık Yayınları. Erdoğan, M.(2000), Demokrasi, Laiklik, Resmi İdeoloji, Ankara, Liberte Yayınları.
• Ergene, B. A. (2001), “On Ottoman Justice: Interpretations in Conflict (1600 – 1800)”, Islamic Law And Society, 8(1): 52-87.
• Eroğlul, C.(1990), Demokrat Parti ve İdeolojisi, Ankara, İmge Kitapevi.
• Eroğul, C. (1999), Devlet Yönetimine Katılma Hakkı, Ankara, İmge Kitapevi.
• Ertuğ, H. R. (1959). Türkiye’de Basın ve Yayın Mevzuatının Doğuşu ve Gelişimi, Ankara, Ajans Türk
• Matbaası. Gök, S. (2009), “Tek Parti İktidarında Basın Muhalefeti: Millet Dergisi Örneği, Atatürk
• Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 41:351- 384. Göktolga, O. (2012), Postmodernite ve Siyasal Kimlikler, İstanbul, Bilsam Yayınları.
• Hakyemez, Y. Ş. (2000), Militan Demokrasi Anlayışı ve 1982 Anayasası, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Halidi, M. A. (1980), Kavâidu Nizâmi’l-Hukm Fi’l-İslâm, Kuveyt.
• Heper, M. (2011), Türkiye’nin Siyasal Hayatı, İstanbul, Doğan Kitap.
• Heywood, A. (2007), Siyaset, (Çev. B. Kalkan vd.), Ankara, Adres Yayınları.
• Huntington, S. P. (1995), “Demokrasinin Üçüncü Dalgası”, Dıamond, L. Ve M.F. Plattner, Demokrasinin Küresel Yükselişi, Ankara, Yetkin Yayınları.
• İnalcık, H. (1996), Osmanlı İmparatorluğu, Toplum Ve Ekonomi, İstanbul, Eren Yayıncılık.
• Jeltyakov, A. D. (1979), Türkiye’nin Sosyo-Politik Ve Kültürel Hayatında Basın (1729 – 1908), Ankara, Hürriyet Matbaası.
• Kahraman H. B. (2002), “Modern Türk Siyasetinin Rousseaucu Kısıtlamaları Üstüne Rousseau- Kant
• Bağlamında Bir Değerlendirme”, Toplum ve Bilim, 93:55- 83. Kalaycıoğlu, E. (1997), “Sivil Toplum ve Neopatrimonyal Siyaset”, Küreselleşme, Sivil Toplum ve İslam, Ankara, (Ed. A. Y. Sarıbay), Vadi Yayıncılık, 111- 135.
• Kara, İ. (1994), İslamcıların Siyasal Görüşleri, İstanbul, İz Yayınları.
• Karadağ, A. (2006), “Sürdürülebilir Demokrasi”, C. Ü. İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1):75- 101
• Karpat, K. (1965) İdeology İn Turkey After The Revolution 1960: Nationalism And Socialism, İstanbul, Sosyal Yayınları.
• Karpat, K. (2010), Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul, Timaş Yayınları.
• Keyman, F. (2012), 28 Şubat ve Sol, 22.04.2012 Tarihli Radikal Gazetesi.
• Kışlalı, A. T. (2000), Siyasal Sistemler, Siyasal Çatışma ve Uzlaşma, Ankara, İmge Kitabevi.
• Koloğlu, O. (2006), Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul, Pozitif Yayınları.
• Kolukırık, S. (2008), “Türk Modernleşme Sürecinde Merkezin Dönüşümü: Yerelden Küresele Yeni
• Kimlik Arayışları”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18:133-146. Köker, L. (2008), Demokrasi, Eleştiri Ve Türkiye, Ankara, Dipnot Yayınları.
• Landau, J. M. (1979) Türkiye’ de Sağ ve Sol Akımlar, (Çev. E. Baykal), Ankara, Turhan Kitabevi.
• Linz, J. J. (1990), “The Perils of Presidentalism”, Journal of Democracy, Winter 1990: 51- 69.
• Lıpset S. M. (1986), Siyasal İnsan, (Çev. M. Tunçay), Ankara, Teori Yayınları.
• Lipson, L. (2005), Siyasetin Temel Sorunları, (Çev. F. Yavuz) İstanbul, İş Bankası Yayınları.
• Mardin, Ş. (1991), Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Mardin, Şerif (1992), “Türkiye’de Muhalefet ve Kontrol”, Türk Modernlesmesi, Makaleler 4 (Der: M. Türköne- T. Önder), İstanbul, İletişim Yayınları, (113- 145)
• Mardin Ş.(1995), Din Ve İdeoloji, İstanbul, İnsan Yayınları.
• Mayo, H. (1964), Demokratik Teoriye Giriş, (Çev. E. Kongar), Ankara, Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları.
• Meriç, C. (2008), Umrandan Uygarlığa, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Mustafa, N. A. (2001), İslam Düşüncesinde Muhalefet, (Çev. V. Akyüz), İstanbul, Ayışığı Kitapları.
• Ortaylı, İ. (2005), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul, Alkım Yayınları
• Özbudun, E. (1979) Siyasal Partiler, Ankara, AÜHF Yayınları.
• Özbudun, E. (2006), “From Political Islam to Consevative Democracy: The Case of the Justice and Development Party in Turkey” South European Society and Politics, 11(3-4): 543- 557.
• Öztürk, S. (2005), “Muhalif Bir Gazete: Mücadele (1931)”, Selçuk Üniversitesi İletişim Dergisi, 3:1521
• Poggi, G. (1978), The Development of The Modern State, A Sociological İntroduction, London, Hutchinson.
• Przeworski, A. (1991), Democracy and Market, Cambridge, Cambridge University Press.
• Samim, A. (1987) The Left İn Turkey in Transition, New Perspectives, Oxford, Oxford University Press.
• Sarıbay A. Y. (1985), Türkiye’de Modernleşme Din ve Parti Politikası – Milli Selamet Partisi
• Örnek Olayı, Alan Yayınları. Sarıbay, A. Y. (1998), “Türkiye’de Demokrasi ve Sivil Toplum, Küreselleşme Sivil Toplum ve İslam”, (Der. A. Y. Sarıbay ve F.Keyman) İstanbul, Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Sartori, G. (1996), Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, (Çev.T. Karamustafaoğlu ve M. Turhan), Ankara, Yetkin Basımevi.
• Taşdemir, E. (2005), “1980 Sonrası Türk Basını, Türk Siyasi Hayatı ve Basın- Siyaset İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi İletişim Dergisi, 3(4):173- 180.
• Toruk, İ. (2007), “Türkiye’deki Medyanın Sahiplik Yapısındaki Değişimler” Bir Sorun Olarak Gazetecilik, (Der. B. Arık ve M. Şeker), Konya, Tablet Yayınları.
• Tunç, H. (1997), Parlamento İçi Muhalefet, Konya, Günay Ofset Matbaacılık.
• Tunçay, M. (1991), Arif Oruç’un Yarın’ı (1933), İstanbul. İletişim Yayınları. Turgut, N. (1984), Siyasal Muhalefet, Ankara, Birey ve Toplum Yayınları.
• Türköne, M. (2009), Darbe Peşinde Koşan Bir Nesil 68 Kuşağı, İstanbul, Nesil Yayınları.
• Uzun, T. (2004), “Birinci TBMM'de Siyasal Yapı ve Muhalefet”, Akademik Araştırmalar Dergisi,21: 1- 8 Von B. K. ve R. V. Daniels (1979), Muhalefet, (Ç.M. Turhan), Ankara Üniversitesi Hukuk
• Fakültesi Dergisi, 36(1-4): 187-226. Yavuz, H. (2005), Modernleşen Müslümanlar: Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve Ak Parti, İstanbul, Kitap Yayınevi.
• Yayla, A. (2005). “Özal, Özal Reformları ve Liberalizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce
• Liberalizm, Cilt: 7, İstanbul, İletişim Yayınları. Yazıcı, S. (1997), Türkiye’de Askeri Müdahalelerin Anayasal Etkileri, Ankara, Yetkin Yayınları. Yetim, F. (2006), Ulus ve Zafer Gazetelerinin Karşılaştırmalı İncelemesi (1957- 1960), A. Ü. S.B.E. Tarih (TürkiyeCumhuriyeti Tarihi) Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi