OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN SON DÖNEMİNDE BÜROKRATİK ELİTİN MODERNLEŞME ÇABALARI VE MİSYONERLİK FAALİYETLERİ

Yıl 2014, Cilt: 9 Sayı: 33, 5674 - 5691, 01.06.2014

F. Orkunt Canyas

Öz

The bureaucratic elite of the Ottoman Empire initiated a modernization process during the 19th century in order to prevent the decline of the Empire. However, the Protestant missionary schools that were established as part of the modernization process played a significant role for strengthening ethnic nationalism in general and Armenian nationalism in particular. As a reaction to the rise of ethnic nationalism, the bureaucratic elite tried to create a homogeneous nation thorugh eliminating ethnic nationalisms. This idea of creating a homogeneous nation has been the basic philosophy of the early Republican era.

Anahtar Kelimeler

Otoman Empire, nationalism, missionary activities, non-Muslim minorities

OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN SON DÖNEMİNDE BÜROKRATİK ELİTİN MODERNLEŞME ÇABALARI VE MİSYONERLİK FAALİYETLERİ

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünü önlemek amacıyla yönetici sınıf olan bürokratik elit 19. yüzyılda ciddi bir modernleşme süreci başlatmıştır. Fakat modernleşme sürecine paralel olarak kurulan Protestan misyoner okulları genelde etnik milliyetçiliğin özelde Ermeni milliyetçiliğinin yayılmasında önemli bir rol oynadı. Buna tepki olarak son dönem Osmanlı bürokratik elit etnik milliyetçilikleri bertaraf edip homojen bir millet yaratmaya çalıştılar. Bu homojen millet yaratma fikri erken Cumhuriyet dönemini politikalarının temel felsefesi olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, milliyetçilik, misyonerlik faaliyetleri, gayrimüslim azınlıklar

Kaynakça

• Ahmad, F. (2005). Modern Türkiye’nin Oluşumu, (4. Basım).İstanbul:Kaynak Yayınları.
• Ahmad, F.(2007). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, (2. Basım). (Çev.Sedat Cem Karadereli), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akşin, S. (1987). Jön Türkler ve İttihat Terakki. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Anderson, B. (1983).Imagined Communities: Reflections of the Origins and spread of Nationalism. London: Verso Editions and New Left Books.
• Aydemir, Ş. S.(2011). Makedonya'dan Ortaasya'ya:Enver Paşa: İstanbul: Remzi Kitabevi.(Cilt 1).
• Berkes, N.(1978). Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Doğu-Batı Yayınları.
• Connor, W. (1984). Eco or ethno nationalism? Ethnic and Racial Studies, 7(3): 342-359.
• Eryılmaz, B. (1996). Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, İstanbul:Risale Yayınları.
• Faroqhi, S. (1994). Osmanlı’da Kent ve Kentliler. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Gellner, E. (1983). Nations and Nationalism. Ithaca ve New York: Cornell University Press.
• Georgeon,F.(1996). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura (1876-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gordon, L. J. (1932).American Relations with Turkey. 1830-1930: An Economic İnterpretation, Philadelphia : University of Pennsylvania Press.
• Güngör, E. (1999). Türkiye’de Misyoner Faaliyetleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Heper, M. (2006). Türkiye Siyaset Sözlüğü: Siyaset, Toplum ve Kültür. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Hobsbawn, E.(1990). Nations and Nationalism since 1780. Cambridge: Cambridge University Press.
• Karpat, K.(1972). The Transformation of Ottoman State, 1789-1908.International Journal of Middle East Studies, 3 (3): 243-281.
• Keyder, Ç. (2003). Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği. İrvin C. Shick ve E. Ahmet Tonak (Ed.), Geçis Sürecinde Türkiye, İstanbul: Belge Yayınları.
• Keyder,Ç. (2004) Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kıray, E. (1993). Osmanlı’da Ekonomik Yapı ve Dış Borçlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kieser, H. L. (2005).Iskalanmış Barış: Doğu Vilayetlerinde Misyonerlik, Etnik Kimlik ve Devlet 18391938, (Çev. Atilla Dirim), İstanbul:İletişim Yayınları.
• Kinross, P. (1964).Atatürk:The Rebirth of a Nation. London:Weindenfeid and Nicholson.
• Kocabaşoğlu, U. (2000). Anadolu’daki Amerika: Kendi Belgeleriyle 19. Yüzyılda Osmanlı İmaparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları. (3. Baskı), Ankara: İmge Kitabevi.
• Kohn, H.(1967). The Idea of Nationalism. New York: Collier-Macmillan.
• Küçükömer, İ. (1994).Düzenin Yabancılaşması.İstanbul:Bağlam Yayınları.
• Mardin, Ş.(1962). Türkiye’de İktisadi Düşüncenin Gelişmesi 1838-1918. Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Mardin, Ş.(1992). Tanzimattan sonra Aşırı Batılılaşma.Mümtaz'er Türköne, Tuncay Önder (Ed.), Türk Modernleşmesi, Makaleler 4. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Nalbandian, L.(1963).The Armenian Revolutionary Movement, Berkeley: University of California Press. Petrosyan, Y. A. (1974). Sovyet GözüyleJöntürkler. (Çev. Mazlum Beyhan ve Ayşe Hacıhasanoğlu), Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Poulton,Hugh. (1997).Top Hat, Grey Wolf and Crescent: Turkish Nationalism and the Turkish Republic. Londra: Hurst & Company.
• Rüstemhanlı, T. (2009). Ermeni Mezalimi, Türk Müslüman Soykırımı.İstanbul:Karakutu Yayınları.
• Smith, A. D. (1999). Myths and Memories of the Nation. Oxford: Oxfor University Press.
• Smith, A. D. (2002).Küreselleşme Çağında Milliyetçilik. (Çev. Derya Kömürcü).İstanbul: Everest Yayınları.
• Tezel, Y. S. (1994).Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi(1923-1950). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Timur, T. (2003).Osmanlı Mirası. İrvin C. Shick ve E. Ahmet Tonak (Ed.),Geçis Sürecinde Türkiye, İstanbul: Belge Yayınları.
• Uzun,T. (2006). Osmanlı Devletinde Toplumsal Yapı ve ayrılıkçı Ermeni hareketinin Doğuşu. İdris Bal ve Mustafa Çufali (Ed.), Dünden Bugüne Türk Ermeni İlişkileri, Ankara: Lalezar Kitabevi.
• Warren, B.(1980). Imperialism: Pioneer of Capitalism.London: Verso.
• Yerasimos, S. (2001). 18 ve 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda Azınlıkların Rolü ve Genel Evrim, 1856-1923.Ersal Yavi (Ed.), Emperyalizm Kıskacında Türkler, Ermeniler, Kürtler, (4. Basım). İzmir: Yazıcı Yayınevi.
• Zürcher, E. (2005). Turkey: A Modern History. (3. Baskı), London: I. B. Tauris.