Lojistiğin Tarihsel Gelişimi: Askeri Gereksinimden İşletme Lojistiğine ve Tedarik Zinciri Yönetimine Evrilme Süreci

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 58, 246 - 258, 30.04.2020

R. Dilek Koçak

https://doi.org/10.19168/jyasar.647095

Öz

Küreselleşen dünyada mal, hizmet ve bilginin yer değiştirmesi lojistik
kavramı ile açıklanabilir. Kavram, insanlığın var oluşundan bu yana
süregelmekle beraber, son yüzyılda bilimsel olarak irdelenebilmiştir. Lojistik
temel olarak askeri gereksinimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ekonomi
ve ticaretin gelişmesi, teknolojik buluşlar ve işletme düzeyinde etkinliklerin
gelişimine bağlı olarak, askeri nitelikli lojistik, işletme lojistiğine
dönüşmüş ve 1950’li yıllardan sonra hızlı bir gelişme göstermiştir. 1980’li ve
1990’lı yıllarda” Lojistik Yönetimi (LY)” ve “Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY)”
şeklinde farklılaşan lojistik kavramı, satın alma, üretim, depolama, envanter
yönetimi, taşıma ve müşteri ilişkileri içeren çok boyutlu bir konsepte
dönüşmüştür. Buradan yola çıkılarak lojistiğin tarihsel gelişimi irdelenecek,
lojistiğin ortaya çıkış süreci ve sözcük anlamına değinilecektir. Ardından
lojistiğin bir disiplin olarak ortaya çıkmasına yol açan askeri lojistiğin
gelişimi incelenecektir. Bu kapsamda, lojistik stratejisinin gelişimine katkı
sağlayan tarihsel olgular ve teknolojik gelişmeler ayrı bir başlık altında
analiz edilecektir. Daha sonra, askeri lojistikten işletme lojistiğine geçiş
süreci ve buna bağlı işletme lojistiğinin lojistik yönetimi ve tedarik zinciri
yönetimi şeklinde farklılaşması ve Lojistik 4.0 anlayışı ele alınacaktır. Son
olarak lojistik strateji kavramı ve olgusu tarihsel süreç ve lojistik ve
tedarik zinciri bağlamında irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

lojistik stratejisi, lojistik tarihi, askeri lojistik, iş lojistiği, tedarik zinciri yönetimi, Lojistik 4.0

Historical Development of Logistics: The Process of Evolution from Military Requirement to Business Logistics and Supply Chain Management

Öz

Kaynakça

• Acar, Z. A. (2010). Lojistik Yeteneklerin, Strateji- Performans İlişkisi Üzerindeki Rolü: Kobi’ler Üzerinde Bir Saha Araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4),1-21.
• Aşcı, B. H. (2017). Ordulardan Şirketlere Strateji, Ankara: Siyasal Yayınevi
• Azmia, I. , Hamid, N. A. , Hussin, M. N. M., and Ibtishamiah, N. (2017). Logistics and supply chain management: The importance of integration for business processes, Journal of Emerging Economies and Islamic Research 5(4),73 – 80.
• Ballou, R. H. (2007)."The evolution and future of logistics and supply chain management", European Business Review, Vol. 19 Issue 4 pp. 332- 348
• Christopher, M. (2011). Logistics and Supply Chain Management, Fourth Edition, Pearson, UK, 2011.
• Cuturela, S. C. and Manole, A. (2013). A Short Historical Perspective on The Evolution Of Logistics And İts Implications For Globalization, Revista Română De Statistică Trim. III/2013 – Supliment,188-198. http://www.revistadestatistica.ro/suplimente/2013/3_2013/srrs3_2013a23.pdf, Erişim: 29 Temmuz 2019.
• Çetin, M. ve Kök, R. (2015). Askerî Devrim Bağlamında Batı Savaş Lojistiğinin Tarihsel Gelişimi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3 (4).
• Elgün, N. M. (2011). Uluslararası Taşıma ve Ticarette Lojistik Köylerin Sağladığı Rekabet Avantajları: Bir Model Önerisi, Afyon Kocatepe Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Erkan, B. (2014). Türkiye’de Lojistik Sektörü ve Rekabet Gücü, ASSAM, 1, 45-65.
• Erdönmez, S. E.ve İncaz, S. (2016). 2018 Yılına Kadar AB Denizyolu Taşımacılığının Stratejik Hedefleri ve Önerilerinin Türkiye'ye Yansıması, Journal of Emerging Economies And Policy, 1, 112-125.
• Fiorin, F. (2019). Owning the Past, Controlling the Present: The Mosque-Cathedral of Cordoba, https://www.researchgate.net/publication/331408302_ Owning_the_Past_Controlling_the_Present_The_Mosque-Cathedral_of_Cordoba, Erişim: 2 Ağustos 2019
• Grant, D. B. (2012). Logistics Management, Pearson, UK.
• Gümüş, S. (2013). Lojistik Sektörünün Türk Ekonomisine Katkıları ve Bir Araştırma, Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 1(3), 302-324.
• Habib, M. (2018). Supply Chain Management (SCM): Theory And Evolution, www.intechopen.com, Erişim: 19 Temmuz 2018.
• Harrison, A. and Remko van H. (2008). Logistics Management and Strategy, Competing through the supply chain, Third Ed., Pearson, UK,
• Hammond M. F. (2012). Army Logistics and Its Historical Influence, https://alu.army.mil/alog/issues/JanFeb12/Logistics_Historical_Influences.html Erişim: 01.08.2019.Heskett, J.L., Glaskowsky, N.A. Jr and Ivie, R.M. (1973). Business Logistics, 2nd ed., The Ronald Press, New York, NY.
• İşbilir, Ö. (1997). XVII. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve Lojistik Meseleleri, İstanbul Üniversitesi, Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi) İstanbul.
• Kayıran, M.(1989). Tekâlif-i Milliye Emirleri ve Uygulanışı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 5(15), 639-664. http://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/Mehmet-KAYIRAN-Tek%C3%A2lif-i-Milliye-Emirleri-ve-Uygulan%C4%B1%C5%9F%C4%B1.pdf Erişim: 06 Ağustos 2019
• Keane, R. H., Herbohn, J. and Slaughter, G. (2003). Theoretical Background of Supply Chain Management And Potentıal Supply Chain of North Queensland Tımber Industry, In Forestry Symposium, St Lucia, Australia, 23-37, p. 24.
• Kurtaran, U. (2012). Osmanlı Seferlerinde Organizasyon ve Lojistik. - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7 (4), 2269-2286.
• Larson, P.D. and Halldorsson, A. (2004). Logistics versus supply chain management: An international survey, International Journal of Logistics: Research and Applications, 7:1, 17-31, DOI: 10.1080/13675560310001619240
• Larson, P. D., Richard F. P., and Árni H. (2007). "Perspectives on logistics vs. SCM: a survey of SCM professionals." Journal of Business Logistics 28(1),1-24.
• McGinnis, M. A. (1992), Military Logistics: Insights for Business Logistics, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 22 (2), 22-32. https://doi.org/10.1108/09600039210015356
• McGinnis, M. A., Kara, A. and Wolfe, L. I. (2016). An empirically derived framework of logistics management strategy. Journal of Transportation Management, 27(1), 31-44. DOI: 10.22237/jotm/1467331440
• Mckinnon, A. (2001). Integrated Logistics Strategies, Handbook of Logistics and Supply Chain Management, Edited by A.M. Brewer et al., Elsevier Science Ltd, 157-170.
• Pelletier, J. A. (2013). From Ancient to Modern Logistics: Evidence in Ancient Egypt & the Early Development of Marketing. College of Business, University of South Florida, Proceeding, 195-209,
• Robinson, A. (2015). The Evolution and History of Supply Chain Management, https://cerasis.com/2015/01/23/history-of-supply-chain-management/, Erişim: 17 Temmuz 2018.
• Sweeney, S. Edward, Grant, D.B. and John M. (2017). Strategic Adoption of Logistics And Supply Chain Management, International Journal of Operations and Production Management, 1 November. DOI: 10.1108/IJOPM-05-2016-0258ç0258, Erişim: 20 Mart 2019.
• Szymonik, A. (2014). Globazlization and logistics, https://www.researchgate.net/publication/296706132_Globalization_and_international_logistics , Erişim: 1 Ağustos 2019
• Tepic J., Tanackov L. and Stojić G. (2011). Ancıent Logistics – Historical Timeline And Etymology. Technical Gazette 18,3 (379-384), ISSN 1330-3651
• Tomasini, R.and Luk Van W. (2009). Humanitarian Logistics, Uk, Palgrave Macmillan.
• TDK (2019). http://sozluk.gov.tr/ Erişim:31 Temmuz 2019
• UTİKAD (2019). Türkiye’de E-Ticaret ve E-İhracat Gelişim Potansiyeli ve Lojistik Süreçler, https://www.utikad.org.tr/Images/DosyaYoneticisi/19022019utikadeticaretveeihracatraporu.pdf, Erişim: 31 Temmuz 2019
• Wassenhove, LN V. (2006). Blackett Memorial Lecturew Humanitarian Aid Logistics: Supply Chain Management In High Gear, Journal of The Operational Research Society, 57, 475–489.
• Wassenhove, V. L. and Kleindorfer, P. (2004). Managing Risks In Global Supply Chains. The INSEAD-Wharton Alliance On Globaliz-İng: Strategies For Building Successful Global Business. Wharton INSEAD Alliance.
• Wolff, R. A. ve Yıldız, D. (2018). Türkiye’de Lojistik Yönetimindeki Gelişmeler: Stratejik Bir Bakış Açıs, Social Sciences Research Journal, 7(3), 187-198, ISSN: 2147-5237
• Yangınlar, G. ve Bal, N. (2019). "Yalın Yönetim ve Yalın Lojistik Kavramlarının İrdelenmesi." Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 3 (1),151-161.
• Yılmaz, Ü. ve Duman, B. (2019). Lojistik 4.0 Kavramına Genel Bir Bakış: Geçmişten Bugüne Gelişim ve Değişimi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1) 186-200, DOI: 10.33905/bseusbed.465962
• https://quatr.us/greeks/cargo-ships-ancient-greece.htm Erişim: 31 Temmuz 2019
• https://www.supplychainmovement.com/buyuk-iskenderin-lojistik-yetenegi-alexander-the-greats-talent-for-logistics/ Erişim:31 Temmuz 2019
• https://www.britannica.com/topic/logistics-military/Historical-development Erişim: 23 Mayıs 2019
• https://www.ntv.com.tr/dunya/abd-cine-ek-vergiden-18-4-milyar-dolar-kazaniyor Erişim: 20 Mart 2019.
• https://www.supplychainopz.com/2013/05/logistics.html, Erişim: 20 Mart 2019.
• http://bestlogisticsguide.com/Basics/Logistics-History/Logistics History Shows The Benefit And Importance of Logistics, Erişim: 14 Temmuz 2018.