2016 Türkiye Turizm Krizi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 59, 407 - 425, 31.07.2020

Özay Yıldız Pınar Işıldar

https://doi.org/10.19168/jyasar.628389

Cited By: 4

Öz

Turizmin küresel ve dış etkenlere duyarlı oluşu, ayrıca
lüks tüketime bağlı olarak turistik talebin fiyat esnekliği sonucu, doğal afet,
salgın, ekonomik kriz, terör, politik istikrarsızlık ve savaş gibi tetikleyici
olaylar turist sayılarında ve turizm gelirlerinde öngörülemeyen büyük
dalgalanmalara neden olur. Turizm gelirinin turist ağırlayan ülke ekonomisi
için önemi doğrultusunda, kayda değer dalgalanmalar turizm krizleri olarak
değerlendirilir. Krizin ağırlığı, süresi, yayılacağı coğrafi alan; tetikleyici
olayların türü, boyutu, tekrarı ya da sürekliliği ve medya ilgisi gibi
belirleyicilere bağlıdır, ancak önceden kestirilmesi zordur. İşletme ve hedef
bölgeler, krizi sürecin doğal bir parçası olarak kabul etmek, değişime çabuk uyum
sağlayacak önlemleri almak ve pro-aktif planlamalarını geliştirmek
zorundadırlar.

 

Bu çalışmada, tetikleyici unsurların 2016
krizine etkisi kronolojik olarak analiz edilmiş, alan yazını ve benzer olaylar
ile kıyaslanmıştır. Türkiye’de 2014 yılından başlayan, komşu ülkede iç savaş,
sığınmacı sorunu, terör saldırıları, darbe girişimi, önemli turist gönderen
ülkelerle yaşanan gerilimler ve yayınlanan seyahat uyarıları gibi etkenler sonucunda,
2016 yılında Türkiye turizmi en ağır krizini yaşamıştır. Uluslararası turist
girişlerinde dörtte bir, turizm gelirinde ise üçte bir oranında kayıp yaşayan
Türkiye turizmi, dış ilişkilerin düzelmesi ve güvenliğin sağlanması ile önemli
bir toparlanmaya girerek, 2018 yılında krizi turist sayısı anlamında
atlatmıştır. Giriş yapan yakın ülke ve Türk vatandaşları krizden daha az
etkilenmiş görünmektedir. Ancak turizm geliri, uluslararası turizmden alınan
pay ve turistik işletme yatırımları gibi göstergeler bakımından kriz
atlatılamamıştır. Krize acil dönem tepkisi fiyat indirimleri, uzun dönemde
pazar baskısını artırarak turist başına gelirin daha da düşmesine neden
olmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Türkiye Turizmi, Turizm Krizi, Kriz Tetikleyici Unsurlar, Turizm Ekonomisi

Kaynakça

• Ağır, O. 2017. Türkiye’deki Suriyelilere Sağlanan Kamusal Hizmetlere Yönelik bir Değerlendirme. KAYSEM 11, (s. 111-128).
• Bakanlık. 2017. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı. 01.08.2016 tarihinde Turizm İstatistikleri: http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,72942/turizm-gelir-gider-ve-ortalama-harcama.html adresinden alındı
• BBC News Türkçe. 2015. Mısır'da düşen Rus yolcu uçağından 'kurtulan yok'. 21.09.2019 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/10/151031_misir_rus_ucak adresinden alındı
• BBC News Türkçe. 2016. Almanya'dan vatandaşlarına Türkiye seyahati uyarısı. 21.09.2019 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160112_almanya_sultanahmet_tepki adresinden alındı
• BBC News Türkçe. 2017. Arap Baharı'nda devrilen liderlere ne oldu? 21.09.2019 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42232967 adresinden alındı
• BBC News Türkçe. 2017. Hollanda'dan seyahat uyarısı, Türkiye'den iki nota. 21.09.2019 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-39253964 adresinden alındı
• BBC News Türkçe. 2018. 10 Ekim Ankara Gar saldırısı davası sürecinde neler yaşandı? 21.09.2019 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45010767 adresinden alındı
• Beirman, D. 2002. Marketing of Tourism Destinations during a Prolonged Crisis: Israel and the Middle East. Journal of Vacation Marketing, 8(2), s. 167 – 176 .
• BODER. 2016. Abd Türkiye'ye Yine Seyahat Uyarısı Yaptı, 16 İli İşaret Etti. 21.09.2019 tarihinde BODER Bodrum Otelciler Derneği: http://www.boder.org/abd-turkiye-ye-yine-seyahat-uyarisi-yapti-16-ili-isaret-etti.html adresinden alındı
• Burnett, J. J. 1998. A strategic approach to managing crises. Public Relations Review, 24(4), s. 475–488.
• Cater, C. I. 2006. Playing with risk? Participant perceptions of risk and management implications in adventure tourism. Tourism Management, 27(2), s. 317-325.
• CNN. 2016. September 11, 2001: Background and timeline of the attacks. 14.07.2017 tarihinde CNN: http://edition.cnn.com/2013/07/27/us/september-11-anniversary-fast-facts/index.html adresinden alındı
• CNN. 2017. July 7 2005 London Bombings Fast Facts. 30.06.2017 tarihinde CNN: http://edition.cnn.com/2013/11/06/world/europe/july-7-2005-london-bombings-fast-facts/index.html adresinden alındı
• CNN Türk. 2017. İsviçre’den vatandaşlarına 'Türkiye’ye seyahat' uyarısı. 21.09.2019 tarihinde CNN Türk: https://www.cnnturk.com/dunya/isvicreden-vatandaslarina-turkiyeye-seyahat-uyarisi adresinden alındı
• CNN Türk. 2018. 10 Ekim'de öldürülenler katliamın 3. yılında Ankara Garı önünde anıldı. 21.09.2019 tarihinde CNN Türk: https://www.cnnturk.com/turkiye/10-ekimde-oldurulenler-katliamin-3-yilinda-ankara-gari-onunde-anildi adresinden alındı
• Cumhuriyet. 2016. ABD'den vatandaşlarına Türkiye uyarısı. 21.09.2019 tarihinde Cumhuriyet: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/592622/ABD_den_vatandaslarina_Turkiye_uyarisi.html adresinden alındı
• Cumhuriyet. 2016. Kanada'dan Türkiye'ye seyahat uyarısı kararı. 21.09.2019 tarihinde Cumhuriyet: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya/583785/Kanada_dan_Turkiye_ye_seyahat_uyarisi_karari.html adresinden alındı
• Downs, A. 1972. Up and down with ecology – the issue attention cycle. Public Interest, 28, s. 38-50.
• DW. 2018. Almanya’dan Türkiye’ye seyahat edeceklere yeni uyarı. 21.09.2019 tarihinde DW: https://www.dw.com/tr/almanyadan-t%C3%BCrkiyeye-seyahat-edeceklere-yeni-uyar%C4%B1/a-46018322 adresinden alındı
• DW. 2018. Yedi yılda bir ülkenin çöküşü: Suriye. 21.09.2019 tarihinde dw: https://www.dw.com/tr/yedi-y%C4%B1lda-bir-%C3%BClkenin-%C3%A7%C3%B6k%C3%BC%C5%9F%C3%BC-suriye/a-42979799 adresinden alındı
• Faulkner, B. 2001. Towards a framework for tourism disaster management. Tourism Management, 22, s. 135-147.
• Göçen, S., Yirik, Ş. ve Yılmaz, Y. 2011. TÜRKİYE’DE KRİZLER VE KRİZLERİN TURİZM SEKTÖRÜNE ETKİLERİ. Suleyman Demirel University, The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 162), s. 493-509.
• Gümüş, N. T. 2015. Mülteci krizi nasıl patladı. 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/nilgun-tekfidan-gumus/multeci-krizi-nasil-patladi-30002960 adresinden alındı
• Haber Turk. 2016. 21.09.2016 tarihinde Haber Turk: https://www.haberturk.com/olay/15-temmuz adresinden alındı
• Hajibaba, H., Gretzel, U., Leisch, F. Ve Dolnicar, S. 2015. Crisis-resistant tourists. Annals of Tourism Research, 53, s. 46–60.
• Hall, C. 2002. Travel Safety, Terrorism and the Media: The Significance of the Issue-Attention Cycle. Current Issues in Tourism, 5(5 ), s. 458-466 DOI: 10.1080/13683500208667935.
• Heath, R. 1998. Crisis management for managers and executives. London: Financial Times Management.
• Henderson, J. C. 2007. Managing Tourism Crises - A volume in The Management of Hospitality and Tourism Enterprises. Oxford OX2 8DP, UK: Butterworth–Heinemann, Elsevier Inc.
• Hürriyet. 2016. 5 soruda Ankara Kızılay terör saldırısı 13.03.2016. 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/5-soruda-ankara-kizilay-teror-saldirisi-13-03-2016-40068403 adresinden alındı
• Hürriyet. 2016. Son dakika haberi: İşte hain saldırıdaki yılanın başı! Tek kol... 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-haberi-ataturk-havalimanindaki-saldiridan-aci-haberler-gelmeye-devam-ediyor-40123515 adresinden alındı
• Hürriyet. 2018. Merasim Sokak saldırısı davasında 6 sanığa ağırlaştırılmış ömür boyu hapis. 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/merasim-sokak-saldirisi-davasinda-6-saniga-agir-40952128 adresinden alındı
• İçöz, O. 2001. Turizm İşletmelerinde Pazarlama, İlkeler ve Uygulamalar (2 b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• İçöz, O. 2005. Turizm Ekonomisi (3 b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• İçöz, O., Var, T. ve İlhan, İ. 2009. Turizm Planlaması ve Politikası - Turizmde Bölgesel Planlama (2 b.). Ankara: Turhan Kitabevi.Karabulut, E. 2017. 2015/2016 Kriz Döneminde Türkiye Turizmi. Antalya: Turizmdatabank.
• Kozak, M., Crotts, J. ve Law, R. 2007. The Impact of the Perception of Risk on International Travellers. International Journal Of Tourism Research, 9, s. 233–242.
• Kozak, M., Kozak, N. K. ve Kozak, N. 2015. GENEL TURİZM - İLKELER, KAVRAMLAR (17 b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Küçükaltan, D., Tükeltürk, Ş. A. ve Çiftçi, G. 2015. OTEL İŞLETMELERİNDE KRİZ YÖNETİMİ. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Maser, B. ve Weiermair, K. 1998. Travel Decision-Making: From the Vantage Point of Perceived Risk and Information Preferences. Journal of Travel & Tourism Marketing, 7(4), s. 107-121 DOI: 10.1300/J073v07n04_06.
• Nordkvist Öman, E. 2016. Tourism in an era of migration – A case study with a focus on the impacts of a crisis, from a consumer perspective. Bachelor thesis, Linnaeus University, Sweden.
• OECD. 2018. OECD Tourism Trends and Policies 2018. Paris: OECD Publishing. 21.09.2019 tarihinde http://dx.doi.org/10.1787/tour-2018-en adresinden alındı
• Olalı, H. ve Timur, A. 1988. Turizm Ekonomisi. İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık.
• Ooi, C., Hooy, C. ve Som, A. 2013. Tourism Crises And State Level Tourism Demand In Malaysia. International Journal of Business and Society, 14(3), s. 376 – 389.
• Öksüz, B. ve Batu, M. 2017. Kriz İletişimi ve Turizm: 2016 Yılı Terör Saldırıları . Egemia, 1, s. 85-108.
• Parsons, W. 1996. Crisis management. Career Development International, 1(5), s. 26–28.
• Plog, S. C. 1974. Why Destination Areas Rise and Fall in Popularity. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 14(4), s. 55-58. https://doi.org/10.1177/001088047401400409 adresinden alındı
• Procopio, C. H. ve Procopio, S. T. 2007. Do you know what it means to miss New Orleans? Internet communication, geographic community, and social capital in crisis. Journal of Applied Communication Research, 35(1), s. 67-87.
• REFTUR. 2016. Almanya'dan Türkiye'ye Seyahat Uyarısı Güncellemesi. 21.09.2019 tarihinde REFTUR: http://www.reftur.com/page/almanyadan-turkiyeye-seyahat-uyarisi-guncellemesi adresinden alındı
• Ritchie, B. W. 2004. Chaos, crises and disasters: a strategic approach to crisis management in the tourism industry. Tourism Management, 25, s. 669–683.
• Saha, S. ve Yap, G. 2013. The Moderation Effects of Political Instability and Terrorism on Tourism Development: A Cross-Country Panel Analysis. Journal of Travel Research, 20(10), s. 1–13.
• Sarı, H. 2018. Birleşik Krallık’tan Türkiye’ye seyahat uyarısı: Suriye sınırından ve Diyarbakır’dan uzak durun. 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/birlesik-kralliktan-turkiyeye-seyahat-uyarisi-40710662 adresinden alındı
• Seabra, C., Abrantes, J. ve Kastenholz, E. 2014. The influence of terrorism risk perception on purchase involvement and safety concern of international travellers. Journal of Marketing Management, 30(9-10), s. 874-903.
• Sönmez, S. ve Graefe, A. 1996. Risk Perceptions of U.S. International Vacation Travelers. Travel and Tourism Research Association (ed.). It 5. Showtime for Tourism: New Products, Markets arid Technologies, Proceedings 27th Annual Conference, Lexington, KY Travel and Tourism Research Association, s. 192-200.
• Sönmez, S. ve Graefe, A. 1998. Influence Of Terrorism Risk On Foreign Tourism Decisions. Annals of Tourism Research, 25(1), s. 112-144.
• Sözcü. 2016. ABD’den Türkiye’ye yeni seyahat uyarısı. 21.09.2019 tarihinde Sözcü: https://www.sozcu.com.tr/2016/dunya/abdden-turkiyeye-yeni-seyahat-uyarisi-1294103/ adresinden alındı
• TCMB. 2019. Ödemeler Dengesi İstatistikleri. 23.09.2019 tarihinde TCMB: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatistikler/Odemeler+Dengesi+Istatistikleri/ adresinden alındı
• Timur, A. 2014. Turizm Ekonomisi. Ders Notları. İzmir.
• TUIK. 2017. Turizm İstatistikleri. 19.07.2016 tarihinde TUIK: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1072 adresinden alındı
• Turizm Gazetesi. 2013. Ülkelerin Türkiye'ye Seyahat Uyarıları Artıyor. 21.09.2019 tarihinde Turizm Gazetesi: https://www.turizmgazetesi.com/news.aspx?id=70449 adresinden alındı
• turizmdebusabah. 2016. 20.07.2016 tarihinde turizmdebusabah.com adresinden alındı
• Um, S. Ve Crompton, J. 1990. Attitude determinants in tourism destination choice. Annals of Tourism Research, 17(3), s. 432–448. DOI:10.1016/0160-7383(90)90008-F.
• UN & UNWTO. 2008. International Recommendations for Tourism Statistics (IRTS). 09.07.2014 tarihinde http://unstats.un.org/unsd/publication/Seriesm/SeriesM_83rev1e.pdf adresinden alındı
• UNWTO. 2011. UNWTO Tourism Highlights, 2011 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284413935 adresinden alındı
• UNWTO. 2012. UNWTO Tourism Highlights, 2012 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284414666 adresinden alındı
• UNWTO. 2013. UNWTO Tourism Highlights, 2013 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284415427 adresinden alındı
• UNWTO. 2014. UNWTO Tourism Highlights, 2014 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284416226 adresinden alındı
• UNWTO. 2015. UNWTO Tourism Highlights, 2015 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284416899 adresinden alındı
• UNWTO. 2016. UNWTO Tourism Highlights 2016 Edition. 19.07.2016 tarihinde UNWTO: http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284418145 adresinden alındı
• UNWTO. 2017. UNWTO Tourism Highlights, 2017 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www2.unwto.org/publication/unwto-tourism-highlights-2017 adresinden alındı
• UNWTO. 2018. UNWTO Tourism Highlights, 2018 Edition. doi:https://doi.org/10.18111/9789284419876
• UNWTO. 2019. International Tourism Highlights, 2019 Edition. 23.09.2019 tarihinde UNWTO: https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152 adresinden alındı
• UNWTO. 2019. International Tourism Results 2018 and Outlook 2019. UNWTO. http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/unwto_barometer_jan19_presentation_en.pdf adresinden alındı
• US Department of State. 2019. Turkey Travel Advisory. 21.09.2019 tarihinde US Department of State: https://travel.state.gov/content/travel/en/traveladvisories/traveladvisories/turkey-travel-advisory.html adresinden alındı
• Varlı, A. 2016. Almanlar rotadan Türkiye’yi çıkardı. 21.09.2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/almanlar-rotadan-turkiyeyi-cikardi-40047633 adresinden alındı
• VOA. 2018. ABD-Türkiye Hattında Seyahat Geriliminde İkinci Perde. 21.09.2019 tarihinde VOA - Amerika'nın Sesi: https://www.amerikaninsesi.com/a/abd-turkiye-hattinda-seyahat-geriliminde-ikinci-perde/4204911.html adresinden alındı
• Wahab, S., Crampon, L. ve Rothfield, L. 1976. Tourism marketing. London: Tourism International Press.
• Yeni Hayat. 2016. Terör saldırıları nedeniyle Türkiye’ye seyahat uyarısı. 21.09.2019 tarihinde Yeni Hayat: https://yenihayat.de/2016/12/11/teroer-saldirilari-nedeniyle-tuerkiyeye-seyahat-uyarisi/ adresinden alındıyolculuk. 2016. Almanya’dan vatandaşlarına ‘Türkiye’ye seyahat etmeyin’ uyarısı. 21.09.2019 tarihinde yolculuk: https://gazeteyolculuk.net/almanyadan-vatandaslarina-turkiyeye-seyahat-etmeyin-uyarisi adresinden alındı