Konaklama İşletmelerinde Enerji Maliyet Planlamasının Optimizasyonu: Elektrik Giderleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 77, 112 - 132, 31.01.2025

Taner Eken , İbrahim Aksu

https://doi.org/10.19168/jyasar.1525613

Öz

Konaklama işletmelerinde en önemli maliyet unsurlarından biri hiç şüphesiz enerji maliyetleridir. Misafirlerine sürekli bir konfor alanı sunmak zorunda kalan konaklama işletmeleri ciddi bir enerji tüketimi ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu durum, işletme yöneticilerinin enerji tüketimlerini kontrol altında tutmaları ve bunların planlanması ile ilgili kritik karar almaları gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu kararları alan yöneticilere maliyet bilgisi, yönetim muhasebesi aracılığıyla sağlanabilecektir. Böylece konaklama işletmeleri, katlanması gereken enerji maliyetlerini doğru tahmin ederek, müşterilerin konforundan ödün vermeden sağlayabileceği enerji tasarruf alanlarını düşünerek bunlarla ilgili planlamalar yapacaktır. İşletmenin geleceğe ilişkin atacağı adımlarda önemli bir etken olan planlama için gerçeğe en yakın öngörülerde bulunulması gerekmektedir. Uygulamada bunun sağlanması için gerçekçi bir denklem modelinin önerilmesi önem arz etmektedir. Bu bakımdan çalışmada Parçacık Sürü Optimizasyonu kullanılmıştır. Parçacık Sürü Optimizasyonu, literatürde yakın zamanda geliştirilmiş bir optimizasyon yöntemi olması ve gerçeğe en yakın sonuçlar vermesi nedeniyle tercih edilmiştir. Çalışmanın temel amacını, konaklama işletmelerinin elektrik giderlerinin tüketim değerlerinin gerçeğe yakın tahmin edilmesi ve gelecek yıllardaki elektrik tüketim değerleri ve giderlerinin hesaplanması oluşturmaktadır. Bu bakımdan çalışmada iki değişkenli ve beş parametreli bir denklem modeli önerilmiştir. Denklem modeline ait parametrelerinin tahmininde 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ait veriler kullanılmıştır. Bu yıllardaki veriler kullanılarak elde edilen elektrik tüketim değerlerine ait ortalama hata değeri %14,53 olarak hesaplanmıştır. 2020 yılı verileri, bu yılın pandemi yılı olması ve hesaplamada yanılmalara sebebiyet vereceği gerekçesiyle, dikkate alınmamıştır. Daha sonra 2022 yılına ait tüketim değerleri tahmin edilmiş ve elektrik tüketim değerlerine ait ortalama hata değeri % 9,32 olarak hesaplanarak önceki yıllara göre daha iyi bir hata oranına ulaşılmıştır. Böylelikle önerilen optimizasyonun gerçekçi sonuçlar verdiği ispatlanarak, 2023 yılı için öngörülen tüketim değerleri hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konaklama İşletmesi , Enerji Maliyeti , Maliyet Planlaması , Parçacık Sürü Optimizasyonu

Etik Beyan

“Konaklama İşletmelerinde Enerji Maliyet Planlamasının Optimizasyonu: Elektrik Giderleri Üzerine Bir Araştırma ” başlıklı çalışma niteliği gereği etik kurul onay belgesi alınmaksızın sürdürülebilecek bir çalışmadır. Bu nedenle aday metni derginize yüklerken herhangi bir etik kurul onay belgesi ibrazında bulunmayacağım.

Kaynakça

• Aktob ( Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği). (2014), 2023’e doğru Türkiye’de turizmin 100 yılı, turizm sektörünün yapısı, büyüklüğü ve ekonomiye katkısı, turizm ve konaklama sektörünün sosyo – ekonomik etkileri, 1 – 95.
• Alexander, S., (2002), “Green Hotels: Opportunities and Resources for Success”, Zero Waste Alliance, Edited by Carter Kennedy. https://docplayer.net/14204743-Green-hotels-opportunities-and-resources-for-success.html, adresinden 13 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ali, Y., Mustafa, M., Al-Mashaqbah, S., Mashal, K., & Mohsen, M. (2008), Potential of energy savings in the hotel sector in Jordan. International Journal of Energy Conversion and Management. 49, 3391-3397.
• Amirkhani, S., Bahadori-Jahromi, A., Mylona, A., Godfrey, P., ve Cook, D. (2019), Impact of low-e window films on energy consumption and CO2 emissions of an existing UK hotel building, Sustainability, 11(16), 1-24.
• Arıkan, E., Kahyaoğlu, M. (2020). Otel işletmelerinde enerji yönetimi. Ercan Karaçar (Ed.), Turizm alanında güncel konular ve araştırmalar. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Aydın, Ç., Aydın, C. (2016). Konaklama sektöründe enerji kullanımı ve sıfır enerjili binalar kavramı, 8. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Konferansı.
• Bohdanowicz, P., Churie – Kallhauge, A. & Martinac, I., (2001), Energy – efficiency and consevartion in hotels – towards sustainable tourism. 4. International Symposium on Asia Pasific Architecture.
• Büyükmirza, H.K., (2017). Maliyet ve yönetim muhasebesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Canbay, N., (2011). “Turizm Sektöründe Yükselen Trend: Yeşil Oteller”, https://www.yesilbinadergisi.com/yayin/703/turizm-sektorunde-yukselen-trend-yesil-oteller_21183.html, adresinden 13 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cunha, F. O., ve Oliveira, A. C. (2020). Benchmarking for realistic nZEB hotel buildings. Journal of Building Engineering. 30, 1-13.
• Çelikdemir, S., Özdemir, M.T.(2023). Türkiye karasal rüzgar enerji santrallerin maliyet analizi: Adilcevaz bölgesi vaka çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 25(75), 539-550.
• Çelikdemir, S., Özdemir, M.T.(2022). A new approach in the cost estimation of a hydroelectric power plants in Türkiye based on geographical features. International Journal of Energy Research, 46 (14), 20858-20872.
• Çetiner, E., (2009). Otel işletmeleri yönetim muhasebesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ekoyapı.,(2014).Konaklama İşletmelerinde Yeşil Enerji Uygulamaları, https://www.ekoyapidergisi.org/konaklama-isletmelerinde-yesil-enerji-uygulamalari, adresinden 9 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Graci, S., (2002). The greening of accommodation: a study of voluntary enviromental initiatives in the hotel industry. Toronto: University of Toronto.
• Hes., (2011), Analysis on Energy Use by European Hotels: Online Survey and Desk Research, Hotel Energy Solutions Project Publications. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284414970, adresinden 9 Ekim 2023 tarihinde, erişilmiştir.
• Nocera, F., Giuffrida, S., Trovato, M. R., ve Gagliano, A. (2019). Energy and new economic approach for nearly zero energy hotels, Entropy, 21(7), 639-654.
• Önüt, Semih., Soner, S. (2006). Energy efficiency assessment for the antalya region hotels in Turkey: International Journal of Energy and Buildings. 38, 964-971.
• Öztürk, H.K., Öztürk, H.M. ve Dombaycı, Ö.A. (2018). Turizm sektöründe enerji tüketimi ve enerji tasarruf olanakları. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 17-28.
• Punithal, S. and Mohd Rasdi, R. (2013). Corporate social responsibility: adoption of green marketing by hotel industry. Asian Social Science, 9(17):79-93.
• Salem, R., Jahromi, A.B., Mylona, A., Godfrey, P., ve Cook, D. (2020). Energy performance and cost analysis fort he nZEB retrofit of a typical UK hotel, Journal of Building Engineering, 31, 1-12.
• Suamir, I. N., Ardita, I. N., Wirajati, I. G. A. B., (2018). Waste heat recovery from central ac system for hot water supply; a case study for hotel building application in Indonesia. Advanced Science Letters, 23(12), 12206–12210.
• Turob (Türkiye Otelciler Birliği), (2013). Yeşil otel olma şartları, http://www.turob.com/haber.aspx?id=16774 adresinden 16 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Tüik, (2022), https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Egitim,-Kultur,-Spor-ve-Turizm-105, adresinden 19 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Unwto, (2022), UNWTO Tourism Higlights 2022 Edition, Madrid: World Tourism Organiztaion. Ünlüel, S. (2019). https://medium.com/@senaunluel/otellerde-enerji-y%C3%B6netimi-3863576b92f1, adresinden 10 Ekim 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yazgan, S. Ö., ve Koçak Soylu, S., (2022), Otellerde enerji verimliliğini iyileştirmeye yönelik çeşitli yaklaşımların tasarruf ornalarına etkisinin karşılaştırılması: Antalya örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 10(4), 1375-1388.
• Yükçü, S., (2014). Herkes için yönetim muhasebesi. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.