İHL MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİNİN KUR’AN-I KERİM DERSLERİNDE ÖĞRENCİLERİN DERSE KATILIMINI SAĞLAMA YOLLARI

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 891 - 925, 30.12.2019

Tuncay Karateke Şuayip Özdemir

Öz

Bu araştırma, İmam-Hatip Lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin Kur’an-ı Kerim
derslerinde öğrencilerin derse katılımını sağlama yollarını belirlemeyi amaçlayan,
nitel yöntemin durum deseninin kullanıldığı bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla seçilen 23
İmam-Hatip Lisesi meslek dersi öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir.
Araştırma sonucunda öğretmenlerin öğrencileri derse katma yolları konusundaki
görüşlerinin dersin içeriğine göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin öğrencilerin derse katılımını sağlama yollarından ön plana çıkanlar; okuma
seviyesi iyi olan öğrenciden başlayarak rastlantısal olarak derse katma, çalışan/gönüllü öğrencilere öncelik vererek derse katma, toplu olarak derse katma, rastlantısal
olarak derse katma şeklindedir. Öğretmenlerin, ezber metinlerini yüzünden okuma derslerinde, okuma seviyesi iyi olan öğrencilerden başlayarak rastlantısal derse
katma; ezber metinlerini dinleme derslerinde, “çalışan/gönüllü öğrencilere öncelik
vererek derse katma”; yüzünden okuma derslerinde, “okuma seviyesi iyi olan öğrencilerden başlayarak rastlantısal derse katma ve “rastlantısal olarak derse katma”;
elif-ba derslerinde “öğrencileri toplu olarak derse katma” yollarını daha fazla kullandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İmam-Hatip Lisesi, Kur'an-ı Kerim Dersi, İmam Hatip Lisesi Meslek Dersi Öğretmeni, Derse Katılım

THE WAYS OF HAVING STUDENTS PARTICIPATE IN CLASS BY VOCATIONAL TEACHERS DURING THE QURAN LESSONS IN IMAM HATIP HIGH SCHOOLS

Öz

This study is a research aims to determine methods of providing students class attendance by vocational teachers in the Holy Quran classes in Imam Hatip High
Schools, using the situational pattern of qualitative methods. The sampling group
of the research consists of 23 Imam-Hatip High School vocational teachers selected
through criterion sampling method from among purposive sampling methods. The
data were collected through semi-structured interviews and analyzed with content
analysis technique. As a result of the research, it was determined that the opinions
of the teachers about the ways of encouraging the students to attend the lesson differed according to the content of the lesson. It was determined that the views of
the teachers on the ways of adding students to the lesson differed according to the
content of the lesson. Some of the methods used by the teachers in order to have
the students participate in lessons are as follows: Randomly providing the attendance starting from the students whose reading level is of the best, providing the
attendance by giving priority to the students who study/are voluntary, providing the
collective attendance by students to the lesson, randomly providing the attendance
by students to the lesson. It was determined that the teachers used randomly providing the attendance starting from the students whose reading level is of the best in
reading lessons of memorized texts of Quran; “providing the attendance by giving
priority to the students who study/are voluntary in listening lessons of memorised
text of Quran; randomly providing the attendance starting from the students whose
reading level is of the best and randomly providing the attendance by students to the
lesson in Quran reading lessons; providing the collective attendance by students to
the lesson in alif-ba lessons way more.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Imam Hatip High School, Quran Lesson, Imam Hatip High School Vocational Class Teacher, Attendance to Lesson

Kaynakça

• Akyürek, Süleyman. Din Öğretimi Model Strateji Yöntem ve Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları, 2009.
• Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık, 2012.
• Başaran, İbrahim Ethem. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Sevinç Matbaası,1985.
• Bloom, Benjamin S. İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. Çev. Durmuş Ali Özçelik. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2000.
• Büyüköztürt, Şener-Kılıç Çakmak, Ebru- Akgün, Özcan Erkan, Karadeniz, Şirin-Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
• Creswell, John W. Research Design Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. London: Sage Pub., 2009.
• Çetin, Abdurrahman. Kur'an Okuma Esasları. 22. Baskı. Bursa: Emin Yayınları, 2014.
• Çollak, Fatih. “İmam-Hatip Liseleri Kur'an-ı Kerim Dersi Müfredatı ve Öğretim Teknikleri Üzerine Düşünceler”. İmam-Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim. Yayına Hazırlayan Mahmut Zengin.125-136. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2005.
• Çollak, Fatih. “Kur'an-ı Kerim Öğretim Teknikleri”. Etkili Din Öğretimi. Ed. Şaban Karaköse. 325-328. İstanbul: Türkiye İlahiyat Tedrisatına Yardım Eden Dernekler Federasyonu, 2009.
• Daşkın, Abdurrahman. İmam-Hatip Liselerinde Kur'an'ı Kerim Derslerinde İzlenen Yöntemler. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2007.
• Demirbolat, Ayşe. “Sınıf Ortamı ve Grup Etkileşimi”. Sınıf Yönetimi. ed. Leyla Küçükahmet. 81-107. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2011.
• Ekici, Tülay. Müzik Öğretmeni Yetiştirmede Bireysel Ses Eğitimi Dersine Yönelik Bir Program Geliştirme Çalışması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Fidan, Nurettin. Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
• Glesne, Corrine. Nitel Araştırmaya Giriş, Çev. Ed. Ali Ersoy-Pelin Yalçınoğlu. Ankara: Anı Yayyınları, 2013.
• Gündüz, Yüksel. “Eğitim Programı ve Plan Etkinlikleri”. Sınıf Yönetimi. Ed. Y. İnandı. 123-139. Adana: Karahan Kitabevi, 2011.
• İşman, Aytekin – Eskicumalı, Ahmet. Eğitimde Planlama ve Değerlendirme. İstanbul: Değişim Yayınları,2003.
• Kantar, Harun. İmam-Hatip Liselerinde Kur'an-ı Kerim Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme (Sivas Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2008.
• Karaçam, İsmail. “Kur'an Öğretimi Metodunun Ana Çizgileri”. Din Öğretimi Dergisi 30 (1991): 93-107.
• Kılıç, Mustafa. “İmam-Hatip Ortaokul ve Liselerinde Kur’an Eğitimi Üzerine Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 (2014):69-106.
• Kuş, Elif. Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2009.
• Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. Selahattin Turan (Ankara: Nobel Yayınları, 2013.
• Merriam, Sharan B. Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 1998.
• Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim, 05 Eylül 2012,. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/27790_0.html.
• Neuman, W. Lawrence. Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Niecel Yaklaşımlar. Çev. Sedef Özge. Ankara: Yayın Odası Yayınları, 2013.
• Özdemir, Murat. “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1, (2010): 333-343.
• Patton, Michael Quinn. Qualitative Research & Evaluation Methods. Thousand Oaks: Sage Pub., 2002.
• Sönmez, Veysel. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2011.
• Sönmez, Veysel. Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2009.
• Topcuk, Ali. İmam-Hatip Liselerindeki Kur'an-ı Kerim Öğretiminin Verimliliği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1995.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011.
• Yılmaz, Hasan - Sünbül, Ali M. Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Konya: Çizgi Kitabevi, 2007. Yılmaz, Nazif. “İmam-Hatip Liselerinde Kur'an-ı Kerim Öğretimi İçin Öneriler”. İmam-Hatip Liselerinde Meslek Dersleri Öğretimi Nasıl Olmalı?. 19-35. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi Yayınları, 2006.
• Yin, Robert K. Case Study Research Designand Methods. California: ThousandOaks, 2009.
• Yin, Robert K. Qualitative Research from Start to Finish. London: Guilford Pub., 2011.