CHARACTERISTICS OF UNIVERSAL AND NECESSARY PRINCIPLES WHICH FIND THEIR MEANING IN GOD ACCORDING TO VICTOR COUSIN

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 903 - 927, 31.12.2020

Muharrem Şahiner

https://doi.org/10.46353/k7auifd.802699

Öz

The subject of universals, which has never fallen from the agenda as an important problem of epistemology in the history of philosophy, questions the possibility of a unchanging knowledge of the universe that is in unchanging motion and change. Victor Cousin puts forward his thoughts by carrying out this discussion through the existence and position of universal and necessary principles. In the first part of our study, we focused on the existence of universal and necessary principles and their importance in both the regulation of thoughts and the scientific method by investigating their position in the mind. Knowledge of unchanging principles is necessary to get rid of incoherent masses of information and to build our knowledge of the universe on unchanging truths. Cousin says that when the mind starts to think about any phenomenon, it does so in the context of the principles of why, time, space and purpose. Thus, we confirm the existence of a number of principles such as causality in the mind. While investigating the source of these principles, Cousin opposes Hume's definition of causality as a habit acquired from the phenomena we constantly observe, although he sees causality as a principle independent of the fact, and states that objective entities or empirical method can never be the reason for us to acquire universal and necessary principles. Because in order for experiments and observations to be meaningful, we must first accept a cause-effect relationship that the information reaching our minds is due to the senses. In addition to causality, the principles of time and space are other principles that have the characteristic of necessity. Cousin said that the source of universal and necessary principles cannot be the object, nor the mind itself. For example, the mind can neither form nor change a mathematical axiom as it wishes. Cousin, analyzing the establishment of the necessary principles in thought, describes the elements that make up the abstract existence of human beings as voluntary activity, reason and sensation. Voluntary activity means freedom in the human being, sensation refers to the images of the external world, and mind refers to the place where the necessary principles are located. Thanks to consciousness, we observe and become aware of the processes that take place in our inner world as mind, sensation and voluntary activity. Stating that all activities observed by consciousness correspond to reality, Cousin states that thought is an action that he tries to make sense by breaking them into pieces. Cousin uses an introspection method that he calls mental psychology, not a hypothetical or experimental method, while investigating the necessary principles. We devoted the second title of our study to researching the simple forms of universal and necessary principles. In reaching the knowledge of the necessary principles, we can follow a path from the concrete to the abstract, starting from objective entities, for example, the sum of two apples and two other apples is four, or we can follow an abstract path where we see the impossibility of this when we try to deny that the sum of two and two is four. However, simple forms of necessary principles must be found before they can be combined with thought. Cousin argues that before thought, but simultaneously with thought, the mind senses the simple form of the necessary principle and realizes its intellectual operations through this intuition. Reality reached through intuition turns into a necessary principle that can be rationalized only after being considered. Rationalization can take place in the form of abstracting these principles from objective entities. Observing a single phenomenon is sufficient for principles such as time, space and causality. Cousin objects to the argument of Maine de Biran that the word "cause" in the principle that every phenomenon requires a reason comes before the principle that decides as an idea, by saying that the idea or concepts occur after the knowledge of the principle, on the contrary, any principle does not derive from the idea. Kant, on the other hand, evaluates the necessary principles as a product of pure reason and defines them as synthetic apriori knowledge independent of experiment. Cousin argues that this approach subjectivates the necessary principles and objects by saying that if the necessary principles are only going to serve to organize sensations, having these principles in the mind does not mean any real value because this reality belongs only to us. This understanding places the discourse of "principles are in the mind because they are real" against Kant's understanding of "principles are real because they are in the mind". The third part of our study discuss Cousin's research on the position of universal and necessary principles.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Victor Cousin, Universal and Necessary Principles, Universals, God

VİCTOR COUSIN’E GÖRE ANLAMINI TANRI’DA BULAN EVRENSEL VE ZORUNLU İLKELERİN ÖZELLİKLERİ

Öz

Felsefe tarihinde epistemolojinin önemli bir problemi olarak gündemden hiç düşmeyen tümeller konusu, sürekli hareket ve değişim içerisinde olan evrene dair değişmez bir bilginin imkânını sorgulamaktadır. Victor Cousin söz konusu bu tartışmayı evrensel ve zorunlu ilkelerin varlığı ve konumu üzerinden yürüterek düşüncelerini ortaya koymaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde evrensel ve zorunlu ilkelerin varlığı ve zihindeki konumunu araştırarak hem düşünceleri düzenlemedeki hem de bilimsel yöntemdeki önemi üzerinde durduk. Sabit ilkelerin bilgisine sahip olmak tutarsız bilgi yığınlarından kurtulmak ve evrene dair bilgilerimizi değişmez hakikatler üzerine inşa etmek için gereklidir. Cousin, herhangi bir olguya dair zihin düşünmeye başladığında bunu neden, zaman, mekân ve gaye ilkeleri bağlamında yaptığını söylemektedir. Böylece nedensellik gibi bir takım ilkelerin varlığını zihinde onaylamış olmaktayız. Bu ilkelerin kaynağını araştırırken Cousin, Hume’un nedenselliği olgudan bağımsız bir ilke olarak görmesine karşın sürekli gözlemlediğimiz olgulardan edinilen bir alışkanlık olarak tanımlamasına karşı çıkarak, nesnel varlıkların veya ampirik yöntemin asla evrensel ve zorunlu ilkeleri edinmemizin sebebi olamayacağını ifade etmektedir. Çünkü deney ve gözlemin anlamlı olabilmesi için zihnimize ulaşan bilgilerin duyular sayesinde olduğuna dair bir neden sonuç ilişkisini öncesinde kabul etmemiz gerekmektedir. Nedenselliğin yanı sıra zaman ve mekân ilkeleri de zorunluluk vasfını taşıyan diğer ilkelerdir. Cousin, evrensel ve zorunlu ilkelerin kaynağının nesne olamayacağı gibi zihnin kendisinin de olamayacağını söylemiştir. Zira örneğin matematiksel bir aksiyomu zihin ne dilediği gibi oluşturabilmekte ne de onu değiştirebilmektedir. Zorunlu ilkelerin düşünceye yerleşmesini analiz eden Cousin, insanın soyut varlığını oluşturan unsurları iradi etkinlik, akıl ve duyum olarak tarif etmektedir. İradi etkinlik insandaki özgürlük anlamına gelirken, duyum dış dünyaya dair imgelere, akıl ise zorunlu ilkelerin yerleştiği mekâna işaret etmektedir. Akıl, duyum ve iradi etkinlik olarak iç dünyamızda gerçekleşen işlemleri bilinç sayesinde gözlemlemekte ve haberdar olmaktayız. Bilincin gözlemlediği tüm etkinliklerin gerçekliğe tekabül ettiğini ifade eden Cousin, düşüncenin ise onları parçalarına ayırarak anlamlandırmaya çalıştığı eylem olduğunu ifade etmektedir. Cousin, zorunlu ilkeleri araştırırken hipotetik veya deneysel bir yöntemle değil akılsal psikoloji dediği bir içe bakış yöntemini kullanmaktadır. Çalışmamızın ikinci başlığını evrensel ve zorunlu ilkelerin yalın formlarını araştırmaya hasrettik. Zorunlu ilkelerin bilgisine ulaşmada nesnel varlıklardan hareket ederek örneğin iki elma ile başka iki elmanın toplamının dört etmesi gibi somuttan soyuta doğru bir yol izleyebileceğimiz gibi, zihinde iki ile ikinin toplamının dört ettiğini inkâr etmeye çalıştığımızda bunun imkânsızlığını gördüğümüz soyut bir yol da takip edebiliriz. Ancak zorunlu ilkelerin yalın formları düşünceyle birleşmeden önce bulunmalıdır. Cousin, düşünceden önce ama düşünceyle eş zamanlı olarak zorunlu ilkenin yalın halini zihnin sezdiğini ve düşünsel işlemlerini bu sezgi sayesinde gerçekleştirdiğini savunmaktadır. Sezgi yoluyla ulaşılan gerçeklik ancak üzerinde düşünüldükten sonra akledilebilir zorunlu bir ilkeye dönüşmektedir. Üzerine düşünme ise nesnel varlıklardan söz konusu ilkeleri soyutlama şeklinde gerçekleşebilir. Zaman, mekân ve nedensellik gibi ilkeler için tek bir olgunun gözlemlenmesi yeterli olmaktadır. Cousin, Maine de Biran’ın her olgu bir nedeni gerektirir şeklindeki ilkede geçen “neden” kelimesinin bir ide olarak hüküm bildiren ilkeden önce geldiğini savunmasına, ide veya kavramlar ilkenin bilgisinden sonra meydana gelmekte, buna mukabil herhangi bir ilke ideden türememektedir diyerek itiraz etmektedir. Kant ise zorunlu ilkeleri, saf aklın bir ürünü olarak değerlendirmekte ve deneyden bağımsız sentetik apriori bilgi şeklinde tanımlamaktadır. Cousin, bu yaklaşımın zorunlu ilkeleri öznelleştirdiğini ifade ederek, şayet zorunlu ilkeler sadece duyumları organize etmeye yarayacaksa zihinde bu ilkelere sahip olmanın gerçek bir değer ifade etmediğini çünkü bu gerçekliğin sadece bize ait olduğunu söyleyerek itiraz etmektedir. Bu anlayış, Kant’ın, zihinde bulunduğu için ilkeler gerçektir anlayışının karşısına gerçek oldukları için zihinde bulunmaktadırlar söylemini yerleştirmektedir. Çalışmamızın üçüncü bölümü Cousin’in evrensel ve zorunlu ilkelerin konumunu araştırmasını ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, victor Cousin, Evrensel ve zorunlu ilkeler, Tümeller, Tanrı

Kaynakça

• Aquinas, Thomas. Somme Théologique. 4. Bs. Paris: Louis Vives Libraire, 1880.
• Aristoteles. Metafizik. Trc. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 2010.
• Aulard, Alphonse. Étude sur la Philosophie Contemporaine: M. Victor Cousin. Nantes: İmprimerie de Vincent Forest, 1859.
• Cousin, Victor. Cours de l’Histoire de la Philosophie Moderne. Paris: Librairie Philosophique De Ladrange, 1846.
• Cousin, Victor. Du Vrai du Beau et du Bien. Paris: Librarie Académique, 1872.
• Cousin, Victor. İntroduction a L’Histoire de la Philosophie. 7. Bs. Paris: Librairie Académique, 1872.
• Cousin, Victor. Nouveaux Fragments Philosophiques. Bruxelles: Société Belge de Librarie, 1841.
• Cousin, Victor. Philosophie de Kant. 3. Bs. Paris: Librairie Nouvelle, 1857.
• Cousin, Victor. Philosophie de Locke. 4. Bs. Paris: Libraires Editeurs, 1861.
• Cousin, Victor. Philosophie Écossaise. 3. Bs. Paris: Librarie Nouvelle, 1857.
• Cousin, Victor. Premiers Essais de Philosophie. 3. Bs. Paris: Librairie Nouvelle, 1855.
• Hume, David. İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme: Trc. Ergün Baylan. Ankara: BilgeSu, 2009.
• İbn Sînâ. İşaretler ve Tembihler (el-İşârât ve’t-tenbîhât). Trc. Ali Durusoy - Muhittin Macit - Ekrem Demirli. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2008.
• İbn Sînâ. “Var Olma Bilinci Her Şeyden Önce Gelir”. İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri. Trc. Mahmut Kaya. 3. Bs. İstanbul: Klasik Yayınları, 2005.
• Janet, Paul. Victor Cousin et Son Oeuvre. 3. Bs. Paris: Ancienne Librairie, 1893.
• Kant, Immanuel. Arı Usun Eleştirisi. Trc. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları, 1993.
• Locke, John. İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme. Trc. Meral Delikara Topçu. 2. Bs, 2 Cilt. Ankara, 2000.
• Locke, John. Tabiat Kanunu Üzerine Denemeler. Trc. İsmail Çetin. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
• Narcy, Michel. “Le Platon Libéral de Victor Cousin”. Revue Française d’Histoire des Idées Politiques. 37 (2013): 35-57.
• Platon. Devlet. Trc. Hüseyin Demirhan. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 2002.
• Platon. “La République”. Oeuvres de Platon. Trc. Victor Cousin. 10. Paris: Rey et Gravier Libraires, 1834.
• Platon. Timaios. Trc. Erol Güney - Lütfi Ay. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1989.
• Platon. “Timée”. Oeuvres de Platon. Trc. Victor Cousin. 12: 95-244. Paris: Rey et Gravier Libraires, 1839.
• Simon, Jules. Victor Cousin. Paris: Librairie Hachette, 1887.
• St. Augustin. Cité de Dieu. Trc. L. Moreau. Paris: Librairie Garnier Frère, t.y.
• St. Augustin. Les Confessions. Trc. M. Saint Victore. Paris: Charpentier, 1815.
• St. Augustin. “Quatre-Vingt-Trois Questions”. Oeuvres Complète de Saint Augustin. Ed. M. Raulx. Trc. L’Abbé Devoille. 5: 428-489. Bar-le-Duc : L. Guérin, 1867.