AN EVALUATION OF THE YOUTUBE CHANNEL CONTENTS OF NGOS CARRYING OUT NON-FORMAL RELIGIOUS EDUCATION ACTIVITIES IN THE CONTEXT OF CIVIL RELIGIOUS EDUCATION

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 29, 30.06.2023

Yunus Tüken , Tuncay Karateke

https://doi.org/10.46353/k7auifd.1260867

Cited By: 1

Öz

With the introduction of the internet into our lives since the end of the 20th century, a rapid digitalization era has been entered in communication. This rapid digitalization has led to changes and innovations in all areas of life. Many states have taken their share from these changes and innovations. This is also the case for Turkey. This innovation and change mobility has not been limited to states only. There have also been great changes and movements in non-governmental organizations that act independently from states/governments. The public sphere in which people interact with each other and with states in order to act on behalf of their interests is expressed as civil society. Non-governmental organizations, on the other hand, are defined as organizations that act in line with the interests of societies, that individuals participate on a voluntary basis, that are independent of political power, and that are established in accordance with laws that include different groups. One of the most important features of non-profit, voluntary non-governmental organizations that cooperate with the state when necessary but are not bureaucratic is that they act for the solution of social problems. Education is one of the fields in which nongovernmental organizations that provide social support take an active role in order to find solutions to the problems of societies and to contribute directly to the development of societies. 5% of associations and 32% of foundations in Turkey operate in the field of education. These organizations continue their educational activities through various tools such as courses and media, and through various institutions. Educational activities carried out by non-governmental organizations are defined as non-educational activities. Religion is one of the fields that non-governmental organizations that carry out both supportive activities in formal education and directly non-formal education activities take as the subject of education. This religious education, which especially comes to the fore in the dimension of non-formal education, can be defined as civil religious education. Along with the developing technology and the changing world, there have been changes in the institutions where nonformal education is made. Institutions, where non-formal religious education took place, were not limited to institutions such as mosques and Qur’an courses. Media and social media, which are today’s communication and interaction networks, have also been added to the areas where non-formal religious education activities take place. Along with digitalization, digital channels such as Youtube, Facebook and Twitter were established and religious education activities were started to be carried out by both individuals and organizations in these channels. Along with digitalization, one of the institutions that carry out religious education activities in these channels is non-governmental organizations. Religious education activities are carried out by some non-governmental organizations on many platforms, especially Youtube. Youtube stands out as a platform that is used by 94.5% of social media users in our country and has users from all age groups. Religious education activities are also carried out by non-governmental organizations through the contents published on the Youtube platform. It is also important by which organizations this civil religious education, whose activities are evaluated within the scope of non-formal religious education activities on Youtube. In this research, it is aimed to examine the religious education activities carried out by non-governmental organizations on Youtube. In this direction, the non-governmental organizations channels with the most subscribers on Youtube and the examination of the most watched content on these channels constitute the subject of this research. In this study, which was car ried out in the case study design, one of the qualitative research designs, data were collected with the criterion sampling technique, which is defined as examining the cases that meet the predetermined criteria, one of the purposeful sampling methods. The collected data was subjected to content analysis. As a result of the research, it has been seen that the most followed Youtube channels of non-governmental organizations in Turkey are Sözler Köşkü, Hayalhanem, Fussilet Quran Center, Social Texture Foundation and Siyer TV. In the study, the data obtained from the popular contents of these channels were coded in accordance with the content analysis. In addition, it has been determined that the themes covered in the popular contents of these channels are Qiraa, Family, Faith, Fiqh, Worship, Prophets and Values and evaluations have been made on the themes.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Non-Governmental Organizations, Social Media, Youtube, Non-Formal Education

SİVİL DİN EĞİTİMİ BAĞLAMINDA YAYGIN DİN EĞİTİMİ FAALİYETLERİ GERÇEKLEŞTİREN STK’LARIN YOUTUBE KANAL İÇERİKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

İnternetin 20. yüzyılın sonlarından itibaren hayatımıza girmesiyle birlikte iletişimde hızlı bir dijitalleşme dönemine girilmiştir. Bu hızlı dijitalleşme hayatın her alanında değişimlere ve yeniliklere yol açmıştır. Birçok devlet bu değişim ve yeniliklerden nasibini almıştır. Bu durum Türkiye için de geçerlidir. Bu yenilik ve değişim hareketliliği sadece devletlerle sınırlı kalmamıştır. Devletlerden/hükümetlerden bağımsız hareket eden sivil toplum kuruluşlarında da büyük değişim ve hareketlilikler yaşanmıştır. İnsanların kendi çıkarları adına hareket etmek üzere birbirleriyle ve devletlerle etkileşim içinde olduğu kamusal alan sivil toplum olarak ifade edilmektedir. Sivil toplum kuruluşları ise toplumların çıkarları doğrultusunda hareket eden, bireylerin gönüllü olarak katıldığı, siyasi iktidardan bağımsız, farklı grupları kapsayan yasalarla kurulmuş örgütler olarak tanımlanmaktadır. Kar amacı gütmeyen, gerektiğinde devletle işbirliği yapan ancak bürokratik olmayan gönüllülük esasına göre hareket eden sivil toplum kuruluşlarının en önemli özelliklerinden biri toplumsal sorunların çözümüne yönelik hareket etmeleridir. Amaçları sosyal destek sağlamak, toplumların gelişmesine katkı sağlamak ve toplumsal sorunlara çözüm bumak olarak belirtilen sivil toplum kuruluşları farklı alnalarda faaliyet göstermektedirler. Sivil toplum kuruluşlarının sorunlarına çözüm bulmak ve bu yolla toplumların gelişimine doğrudan katkı sağlamak için aktif rol aldığı alanlardan biri de eğitimdir. Türkiye’de bulunan derneklerin %5’i, vakıfların ise %32’si eğitim alanında faaliyet göstermektedir. Bu kuruluşlar eğitim faaliyetlerini kurslar ve medya gibi çeşitli araçlar ve çeşitli kurumlar aracılığıyla sürdürmektedir. Sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen eğitim faaliyetleri, eğitim dışı faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Gerek örgün eğitimi destekleyici faaliyetler gerekse doğrudan yaygın eğitim faaliyetleri yürüten sivil toplum kuruluşlarının eğitim konusu olarak ele aldıkları alanlardan biri de dindir. Özellikle yaygın eğitim boyutunda ön plana çıkan bu din eğitimi, sivil din eğitimi olarak tanımlanabilir. Gelişen teknoloji ve değişen dünya ile birlikte yaygın eğitimin yapıldığı kurumlarda da değişiklikler olmuştur. Yaygın din eğitiminin gerçekleştiği kurumlar sadece cami, Kur’an kursu gibi kurumlarla sınırlı kalmadı. Yaygın din eğitimi faaliyetlerinin gerçekleştiği alanlara günümüzün iletişim ve etkileşim ağları olan medya ve sosyal medya da eklenmiştir. Dijitalleşme ile birlikte Youtube, Facebook ve Twitter gibi dijital mecralar kurulmuş ve bu mecralarda hem bireyler hem de kurumlar tarafından din eğitimi faaliyetleri yürütülmeye başlanmıştır. Dijitalleşme ile birlikte bu mecralarda din eğitimi faaliyeti yürüten kurumlardan biri de sivil toplum kuruluşlarıdır. Youtube başta olmak üzere birçok platformda bazı sivil toplum kuruluşları tarafından din eğitimi faaliyetleri yürütülmektedir. Youtube, ülkemizdeki sosyal medya kullanıcılarının %94,5’i tarafından kullanılan ve her yaş grubundan kullanıcısı olan bir platform olarak öne çıkmaktadır. Youtube platformunda yayınlanan içerikler aracılığıyla sivil toplum kuruluşları tarafından din eğitimi faaliyetleri de yürütülmektedir. Youtube’da yaygın din eğitimi faaliyetleri kapsamında değerlendirilen bu sivil din eğitiminin hangi kuruluşlar tarafından yapıldığı da önem arz etmektedir. Bu araştırmada, sivil toplum kuruluşları tarafından Youtube üzerinden yürütülen din eğitimi faaliyetlerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusundada sivil toplum kuruluşlarının Youtube’da en çok aboneye sahip kanalları ve bu kanallarda en çok izlenen içeriklerin incelenmesi bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilen bu çalışmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden önceden belirlenen ölçütleri karşılayan vakaların incelenmesi olarak tanımlanan ölçüt örnekleme tekniği ile veriler toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarının en çok takip edilen Youtube kanallarının Sözler Köşkü, Hayalhanem, Fussilet Kuran Merkezi, Sosyal Doku Vakfı ve Siyer TV olduğu görülmüştür. Çalışmada bu kanalların popüler içeriklerinden elde edilen veriler içerik analizine uygun olarak tema ve kodlara ayrılmıştır. Bu kanalların popüler içeriklerinde işlenen temaların Kıraat, Aile, İman, Fıkıh, İbadet, Peygamberler ve Değerler ve özellikle kıraat temasının en fazla izlenen tema olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca tespit edilen bu temalar üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Sivil Toplum Kuruluşu, Sosyal Medya, Youtube, Yaygın Din Eğitimi

Kaynakça

• Ağirman, Cemal. ‘Ad Koyma Ve Hz.Peygamber’in İsimlere Karşı Tutumu’. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (15 December 1998), 124–143. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuifd/issue/4313/255713
• Akinci, Adem. ‘Kur’an’daki Kıssalar Ve Din Öğretimindeki Yerİ’. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/13 (1 June 2004), 42–64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/harranilahiyatdergisi/issue/26235/276314
• Alp, Yunus - Kaleci̇, Devkan. ‘YouTube Sitesindeki Videoların Eğitim Materyali Olarak Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri’. International Journal of Active Learning 3/1 (2018), 57–68. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijal/373837
• Arıcan, Sümeyra. ‘Sivil Din Eğitimi’. Din Eğitiminde Ana Konular. ed. Mehmet Bahçekapılı - Ahmet Ali Çanakçı. 413–444. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 1st Ed., 2021.
• Ashidiqi, Muna Nur Azizah et al. ‘Youtube Free Quran Education As a Source of Islamic Education Learning Materials and Media’. Khalifa: Journal of Islamic Education 3/2 (26 August 2019), 126–141. http://kjie.ppj.unp.ac.id/index.php/kjie/article/view/27
• Aydın, M. Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2nd Ed., 2018.
• Bae, Steven S. - Baxter, Stephanie. ‘Youtube Videos in the English Language as a Patient Education Resource for Cataract Surger’. International Ophthalmology 38/5 (2018), 1941–1945. https://doi.org/10.1007/s10792-017-0681-5
• Burke, Sloane C. - Snyder, Shonna L. ‘YouTube: An Innovative Learning Resource for College Health Education Courses’. International Electronic Journal of Health Education 11 (2008), 39–46. https://eric.ed.gov/?id=EJ798652
• Cihangir, Hasan Hüseyin. Youtube’un Eğitim Ortamı Olarak Kullanımının İzleyici ve Eğitmen Bağlamında İncelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Master’s Thesis, 2021. https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12452/7658/Hasan%20H%c3%bcseyin%20Cihangir.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Demir, Ümit. ‘Sosyal Medya Kullanımı ve Aile İletişimi: Çanakkale’de Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma’. Selçuk İletişim 9/2 (22 January 2016), 27–50.
• Diker, Can. ‘Az Daha Fazladır: Dijital Seyir Platformlarının Tüketim Kültürü Açısından İzleyicilerin Seyir Alışkanlıklarına Olan Etkisi’. Vol. 1. Kayseri: Erciyes İletişim Dergisi, 2019.
• Eker, Hasan Remzi. ‘Eğitim Sivil Toplum Kuruluşları’. 2022. Accessed 20 April 2022. https://ilke.org.tr/egitim-sivil-toplum-kuruluslari
• Güleç, Vusala. ‘Aile İlişkilerinin Sosyal Medya Ile Çöküşü’. Yeni Medya Elektronik Dergisi 2/2 (1 May 2018), 105–120.
• Gülmez, Elif. Okul Öncesi Dönem Kavram Öğretiminde Youtube’un Bir Eğitim Teknolojisi Olarak Kullanılması. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Master’s Thesis, 2019. https://acikerisim.erbakan.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12452/6725/G%c3%bclmez%2c%20Elif.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• İlhan, Erol - Görgülü Aydoğdu, Adalet. ‘Youtube Kullanıcılarının Kullanım Motivasyonlarının İncelenmesi’. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 7/2 (2019), 1130–1153.
• Imroatun, Imroatun et al. ‘Youtube as a Media For Strengthining Character Education in Early Childhood’. Journal of Physics: Conference Series 1779/1 (2021), 1–6. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1779/1/012064
• Kara, Tolga. Sosyal Medya Endüstrisi. İstanbul: Beta Yayınları, 2013. https://www.academia.edu/8207899/Tolga_kara
• Karaca, Eyüp Sinan - Altinbaşak, İpek. ‘Internet Reklamcılığı Ve Internet Reklamı Ölçümlenmesi Üzerine Bir Uygulama’. Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review) 9/2 (1 April 2009), 463–463. https://doi.org/10.21121/eab.2009219710
• Karataş, İbrahim Hakan. Türk Eğitim Sisteminde Sivil Toplum Kuruluşları: Konumları ve İşlevleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Doctoral Thesis, 2008. Keyifli, Şükrü. Yaygın Din Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2013.
• Konuk, Nebiye - Güntaş, Selime. ‘Sosyal Medya Kullanımı Eğitimi Ve Bir Eğitim Aracı Olarak Sosyal Medya’. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries (Journal EMI) Dergisi 3/4 (2019), 2–27.
• Kumar, Saksham. ‘Youtube Video Statistics 2018: Infographic (with Money & Income Stats)’. BLOGKENS. 2 November 2017. Accessed 19 November 2021. https://www.blogkens.com/youtube-video-statistics-infographic/
• Lister, Martin et al. ‘Networks, Users and Economics’. New Media: A Critical Introduction Second Edition. 225. New York: Routledge, 2nd Ed., 2009.
• Lokman, Cerrah. Sosyal Medyada Din Algısı (Twitter Örneği). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Doctoral Thesis, 2015.
• Mora, Necla. ‘Medya ve Kültürel Kimlik’. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 5/1 (2018), 1-14.
• Nazlı, Esra. Yaygın Din Eğitimi Bağlamında Dini İçerikli Programların İncelenmesi “Televizyon ve Youtube Kanallarının İçeriklerinin İncelenmesi ve Karşılaştırılmaları Ekseninde". İstanbul: Marmara Üniversitesi, Master’s Thesis, 2019.
• Patton, Michael Quinn. ‘Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri’. 46. Ankara: Pegem Akademi, 2nd Ed., 2018.
• Sahar, Noor Talaat Azzat. Demokratikleşme Bakımından Sivil Toplum Kuruluşları. Konya: Selçku Üniversitesi, Doctoral Thesis, 2021.
• Şişman, Mehmet. Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Akademi, 16th Ed., 2016.
• Tutgun Ünal, Aylin. ‘Youtube as a Media For Strengthining Character Education in Early Childhood’. Stanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi 8/16 (2020), 61–85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/isauicder/issue/55514/760302
• Vural, Z Beril Akıncı - Bat, Mikail. ‘Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma’. Journal of Yaşar University 5/20 (2010), 3338–3382.
• Watkins, Jon - Wilkins, Michael. ‘Using YouTube in the EFL Classroom’. Language Education in Asia 2/1 (16 August 2011), 113–119. https://doi.org/10.5746/LEiA/11/V2/I1/A09/Watkins_Wilkins
• Yilmaz, Hüseyin. ‘Yaygın Din Eğitimi Kurumları Ve Toplumsal Barış’. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (15 December 2001), 329–356. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuifd/257236
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. ‘Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri’. 40. Ankara: Seçkin Yayınları, 9th Ed., 2013.
• We Are Social. ‘Digital 2021’. 2021. Accessed 3 June 2021. https://wearesocial.com/digital-2021
• ‘Fussilet Kuran Merkezi - YouTube’. Accessed 124 May 2022. https://www.youtube.com/user/iSafarix
• ‘Hakkımızda - Hayalhanem İlim ve Kültür Derneği’. Accessed 24 May 2022. http://www.hayalhanem.com.tr/hakkimizda
• ‘Hayalhanem - YouTube’. Accessed 24 May 2022. https://www.youtube.com/user/hayalhanem
• ‘İlim ve Kültür Derneği - Sözler Köşkü’. Accessed 24 May 2022. https://sozlerkosku.com/
• ‘Neler Yapıyoruz - Fussilet Vakfı’. Accessed 24 May 2022. https://www.fussiletvakfi.org/neler-yapiyoruz/
• ‘Siyer TV | Bir Mekteptir’. Accessed 24 May 2022. https://www.siyertv.com/
• ‘Sosyal Doku Vakfı’. Accessed 24 May 2022. https://www.sosyaldoku.com/
• ‘Sosyal Doku Vakfı - YouTube’. Accessed 24 May 2022 https://www.youtube.com/user/SosyalDokuDernegi
• ‘Sözler Köşkü - YouTube’. Accessed 24 May 2022. https://www.youtube.com/c/sozlerkosku/about
• T.C Öğretim Programlarını İzleme ve Değerlendirme Sistemi. ‘T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’. Accessed 16 February 2023. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=318