Sonia Cihangir’in Mealinin (Cinsiyet Temelli) Modern Yorumlar Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 235 - 268, 27.12.2023

Filiz Orhan

https://doi.org/10.21798/kadem.2023.136

Öz

Türkiye'de meal çalışmaları 1920'de başlamıştır. Fakat kadın yazarların bu alana dahil olmaları ancak 1990’larda gerçekleşecektir. Kuran yorumunda erkek egemen söylemin hâkimiyetini tartışmaya açan İslamcı kadınlar, ataerkil yapıya eleştiri getirmişlerdir. Kuran’da cinsiyetler arasında ötekileştirme değil, dayanışmanın yer aldığına dikkat çekilmek suretiyle cinsiyet eşitliği vurgusu yapılmıştır Bunlardan bugüne kadar literatüre konu edilmemiş olan Sonia Cihangir, geleneksel yorumdan farklılaşarak cinsiyet temelli yaklaşımları açısından araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmada Cihangir’i feminist söylemlerle örtüşen yorumlara sevk eden sosyolojik süreçlerle ilişkisini kurmak amaçlanmaktadır. Bu şekilde kadın yazarların Kur’an yorumunda ataerkil zihniyetle mücadelesi ve Kur’an metnini günümüze uygun yeniden yorumlayarak modern gerçeklikle ilişki kurmak için başvurduğu alternatif inşalar anlamlandırılabilecektir. Buna göre Cihangir, “kavvâm, darabe, hımâr, ziynet” gibi kavramsallaştırmaları yapı sökümüne uğratırken “şahitlik, miras, örtünme biçimleri (cilbâb)”lerini tarihsel bağlamla ilişkilendirerek modern kadına algısına uygun olarak yorumlamıştır. Cihangir’in yorumunda kadınla erkek aynı özden yaratılmış olup kadın erkeğin ötekisi değildir. Aksine onlar, birbirinin “koruyucusu”dur. Cihangir, Sosyal haklar (miras, şahitlik) konusunda ise Kur’an’ın o günün tarihsel gerçekliğinde vermiş olduğu mücadelenin bir adım ötesine geçerek kadının haklarının iyileştirilmesi noktasında daha ciddi aşamaların katedilmesi gerektiği ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet, kadın, meal, Kur'an, Sonia Cihangir

An Analysis of Sonia Cihangir’s Translation in Context of Modern (Gender-Based) Interpretations

Öz

Translation studies in Turkey started in 1920. However, it was only in the 1990s that women writers entered this field. Islamist women, who questioned the dominance of the male-dominated discourse in the interpretation of the Qur'an, criticized the patriarchal structure. They emphasized gender equality by pointing out that the Qur'an emphasizes solidarity between the sexes, not marginalization. Sonia Cihangir, who has not been included in the literature to date, was included in the research in terms of her gender-based approaches that differed from the traditional interpretation. The research aims to establish the relationship between Cihangir and the sociological processes that led her to interpretations that overlap with feminist discourses. In this way, the struggle of women writers with patriarchal mentality in the interpretation of the Qur'an and the alternative constructions they resort to in order to establish a relationship with modern reality by reinterpreting the Qur'anic text in accordance with the present day can be made sense of. Accordingly, Cihangir deconstructs conceptualizations such as "kavwām, darabah, khimār, adornment" and interprets "witnessing, inheritance, and forms of veiling (jilbāb)" in accordance with the perception of modern women by relating them to the historical context. In Cihangir's interpretation, women and men are created from the same essence and women are not the other of men. On the contrary, they are each other's "protector". On the issue of social rights (inheritance, testimony), Cihangir goes one step beyond the struggle of the Qur'an in the historical reality of the time and goes further to improve the rights of women.

Anahtar Kelimeler

gender, woman, translation, Qur'an, Sonia Cihangir

Kaynakça

• Abdullah, A. Z. (2019). İndirilme sırasına göre yüce Kur’an-ı Kerim ve meali[The Qur’an according to the order of the revelation and its meaning]. Hermes.
• Bardakoğlu, A. (2009). Religion and society. DİB.
• Bayrakdar, M. (1995). İslam gerçeği kitabı üzerine. Fecr.
• Balcı, M. (1991). Kur’an-ı Kerim ve kelime meali [The Qur’an and its word-forword meaning]. Ebrar yayınları.
• Cihangir, S. (2017). Özgür dinin esiri: Kadın. A7 Kitap.
• Cihangir, S. (2016). Kuran tek kaynak mıdır? / Hadis ayıklamak doğru mudur? (Ali İmran 71). https://www.youtube.com/watch?v=HNbnwl97GRc.
• Cihangir, S. (2018). Sonsuz rahmet. A7 Kitap.
• Çekmegil, S.K. (2006). Okuyucu tefsiri. Beyan.
• Cragg, K. (1994), The Event of the Quran: Islam in its scripture. Oneworld.
• Dönmez, K. (2006). Kur’an’ı yeniden düşünmek. Rağbet.
• Düzgün, Ş. A. (2017). Çağdaş dünyada din ve dindarlar. Otto.
• Esed, M. (2002). Kur’an mesajı meal-tefsir. İşaret.
• Gibb, H. A. R. (1975). Modern trends in Islam. The University of Chicago Press.
• Karadaş, C. (2003). Çağdaş İslam düşünürleri. Arasta.
• Külünk, S. (2022). The uncharted experience of women translators of the Qur’an in Turkey. Paralleles, 34(1).
• Martı, H. (2018). Hakları ve saygınlıklarıyla İslamda kadın. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Mevdûdi (1972). Hicab. Hilal.
• Mevdûdi (2003). Tefhîmu’l Kur’an meali. Yediveren.
• Orhan, F. (2022). Türkiye’de Kur’an İslam’ı arayışları. Fecr.
• Oruç, A. B. (2020). Klasik ve modern dönem tefsir kaynaklarında kadın algısı. Nobel.
• Şefkatli Tuksal, H. (2012). Kadın karşıtı söylemin İslam geleneğindeki izdüşümleri. 4. Baskı. Otto Yayınları.
• Slattery, M. (2007). Sosyolojideki temel fikirler. Sentez.
• Sülün, M. (2015). Kur’an ne diyor? Biz ne anlıyoruz. Ensar.
• Şimşek, M. S. (2004). Günümüz tefsir problemleri. Kitap Dünyası.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed B. Cerîr (310/922), Tefsîru’t-Taberî Câmiu’lBeyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’an (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî), IXXVI, Dârı Hicr, 1. Baskı. (Kahire, 2001).
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. (2015). Hak Dini Kur’an Dili. DİB.