Yardım Odaklı Sivil Toplum Örgütleri’nin Afetlerde X Uygulaması Kullanımı: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinde Sivil Toplum Örgütleri Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 95 - 121, 31.12.2024

Kadri Kınık , Abdulkadir Sonakalan

https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1552619

Öz

İnsanlık tarihi boyunca kişilerarası iletişim hep var olmuştur. İletişim şekilleri ve araçları tarih boyunca değişiklik gösterse de hiçbiri yeni dijital medya araçları kadar insanların iletişim alışkanlıklarını değiştirmemiştir. Dijital medya araçları Web 2.0 teknolojilerinin gelişimlerinin gelişmesiyle birlikte iki yönlü iletişim araçlarına dönüşmüştür. Bu gelişme ile dijital medya araçları, bireyler ve topluluklar için önemli bir iletişim aracı haline geldi. Günümüzde bu araçları en aktif kullanan topluluklardan birisi de şüphesiz sivil toplum örgütleridir. Sivil toplum örgütleri günümüzde birçok alanda dijital medyayı klasik medya ve iletişim araçlarıyla birlikte aktif bir şekilde kullanmaktadır.
Bu araştırma, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş depremleri gibi afetlerin ardından, sivil toplum örgütlerinin dijital medya kullanımını merkezine alan bir çalışmayı temsil etmektedir. Araştırma, deprem bölgesinde faaliyet gösteren dört farklı yardım odaklı sivil toplum örgütünün, Twitter (Yeni adıyla “X”) uygulamasını kullanarak 6 Şubat-6 Mart tarihleri arasında gerçekleştirdikleri yardım ve destek faaliyetlerini incelemektedir. Bu süreçte, dijital medya araçlarını nasıl kullandıkları, paylaşımların içerik analizi yöntemiyle kategorilere ayrılarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca, ilgili Twitter sayfalarının hesap analizi de yapılmıştır. Çalışma sonunda sosyal medyanın afet çalışmalarında hayati bir araç olarak işlev gördüğünü ve sivil toplum örgütlerinin bu araçları daha etkin bir biçimde kullanarak kuruluşların afetlere daha etkili şekilde yanıt verebileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sismoloji, Afet, Dijital Medya, Sosyal Medya, Sivil Toplum Örgütü, Yardım

Usage Of X Applıcatıon By Dısaster Relıef Orıented Cıvıl Socıety Organızatıons: The Case Of Cıvıl Socıety Organızatıons In The Kahramanmaraş Earthquakes On February 6, 2023

Öz

Throughout human history, interpersonal communication has always existed. While communication methods and tools have varied over time, none have transformed people's communication habits as much as new digital media tools. With the development of Web 2.0 technologies, digital media tools have evolved into two-way communication channels. This development has made digital media tools an important communication tool for individuals and communities. Today, one of the most active users of these tools is undoubtedly civil society organizations. Civil society organizations actively use digital media in many areas alongside traditional media and communication tools.
This research represents a study focusing on the use of digital media by civil society organizations following disasters such as the Kahramanmaraş earthquakes on February 6, 2023. The study examines the relief and support activities carried out by four different aid-focused civil society organizations in the earthquake zone using the Twitter (now called "X") application between February 6 and March 6. During this process, it is examined how they used digital media tools was examined in detail by categorizing the content of their posts through content analysis. Additionally, an account analysis of the relevant Twitter pages was conducted. The study concludes that social media serves as a vital tool in disaster relief efforts and that civil society organizations can effectively respond to disasters by using these tools more efficiently.

Anahtar Kelimeler

Seismology, Disaster, Digital Media, Social Media, Civil Society Organizations, Aid

Kaynakça

• Alemdar Yeniçeri, Mine vd. "Çevreci Sivil Toplum Kuruluşlarının İnstagram Paylaşımlarını Diyalogsal İlkeler ve Halkla İlişkiler Modelleri Bağlamında Okumak." Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences 59 (2020), 299-331.
• Akbıyık, Nihat – Öztürk, Musa. "Sivil Toplum ve Sosyal Medya Perspektifinde “Arap Baharı” ve “Wall Street‟ i İşgal Et” Eylemleri." Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi II, İnönü Üniversitesi, Malatya (2012), 1003-1027.
• Akıncı Vural, Z. Beril vd. "Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma." Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 5/20 (2010), 3348-3382.
• AKUT, AKUT Arama Kurtarma Derneği. “Tarihçe”. Erişim 5 Kasım 2023. https://www.AKUT.org.tr/tarihce Bilbil, Emel Karayel – Polat, Ahmet Fuat. "Kadın Odaklı Sivil Toplum Kuruluşlarında Gerçekleştirilen İletişim Faaliyetleri." Selçuk İletişim 14.1 (2021), 336-362.
• Alanka, Deniz. “Nitel Bir Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi: Teorik Bir Çerçeve.” Kronotop İletişim Dergisi 1/1 (2024), 62-82.
• Argın, Yeşim. “Doğal afetlerde sosyal medya kullanımı: 2023 Kahramanmaraş depremi özelinde Twitter örneği.” İnsanat Sanat Tasarım ve Mimarlık Araştırmaları Dergisi 3/1 (2023), 159.
• Binark, Mutlu – Löker, Koray. “Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi.” Sivil Toplum Geliştirme Merkezi, 2011.
• Bozkanat, Esra. “Sivil Toplum Kuruluşlarının Sosyal Medyada İlişki Kurma ve İletişim Stratejileri: Yeşilay Türkiye Facebook Sayfası Örneği." Erciyes İletişim Dergisi 7/1 (2020), 149-168.
• Cankurtaran, Özlem vd. "Güçlenmeyi Güç, Güçsüzlük, Baskı ve Güç İlişkileri Temelinde Anlamak." Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 31.4 (2020), 1913-1939.
• Ceren, Adem. "Afetler ve İnsani Yardım Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme." Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 23/2 (2021), 289-312.
• Çanakçi, Merve vd. “Afet ve kriz yönetiminde sosyal medyanın kullanımı üzerine bir araştırma: Twitter örneği.” Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11/3 (2022), 896.
• Erkaraman, Mısra. “Sosyal Medyanın Depremlerde Kullanımı: 6 Şubat Pazarcık ve Elbistan Depremleri Örneği.” SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL (SSSJournal) 9/112 (2023), 7344.
• Genç, Zülfü. "Web 2.0 Yeniliklerinin Eğitimde Kullanımı: Bir Facebook Eğitim Uygulama Örneği." Akademik Bilişim 10 (2010), 10-12.
• Güçlü, İdris. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri teknik-yaklaşım-uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2019.
• Gümüş, Niyazi – Ağaçci, Leyla. "Sivil Toplum Örgütlerinin Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya Kullanımı: Kızılay ve Yeşilay Üzerinde Bir Araştırma 1." Third Sector Social Economic Review 53.2 (2018), 637-661.
• Hepkul, Ayşe. "Bir Sosyal Bilim Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi." Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18/1 (2002), 1-12.
• İHH, İnsani Hak ve Hürriyetleri ve İnsani Yardım Vakfı. “Hakkımızda”. Erişim 14 Kasım 2023. https://www.İHH.org.tr/hakkimizda
• Karaboğa, Mehmet Tahir. "Dijital Medya Okuryazarlığında Anne ve Baba Eğitimi." OPUS International Journal of Society Researches 14/20 (2019), 2040-2073.
• Kızılay, Türkiye Kızılay Derneği. “Neler Yapıyoruz?”. Erişim 5 Kasım 2023. https://www.kizilay.org.tr/neler-yapiyoruz Koçak, Abdullah – Arun, Özgür. "İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu." Selçuk İletişim 4/3 (2006), 21-28. K oparan, Emrah vd. "Amasya’daki STK’ların Sosyal Medya Kullanma Düzeyleri." (2015). İnet-Tr’15, XX. Türkiye'de İnternet Konferansı (1-3 Aralık 2015), İstanbul Üniversitesi
• Köseoğlu, Ahmet Murat – Çevikel, Gökhan. "Yumuşak Güç: İnsani Yardım Operasyonları ve Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler." Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi 43 (2014).
• Odabaşı, H. Ferhan vd. "Eğitim İçin Yeni Bir Ortam: Twitter." Anadolu Journal of Educational Sciences International 2/1 (2012), 89-103.
• Riemer, Kai et al. "Enterprise microblogging." Wirtschaftsinformatik 52 (2010), 387-390. SHUDER, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği. “Tüzük”. Erişim 5 Kasım 2023. http://www.shuder.org/Sayfa/tuzuk1741 Roy Chowdhury, S., Purohit, H., & Imran, M. D-Sieve. Proceedings of the 24th International Conference on World
• Wide Web- WWW ’15 Companion, (2015), 1227-1232. Roy Chowdhury, Soudip et al. “D-Sieve. Proceedings of the 24th International Conference on World Wide Web” WWW ’15 Companion (2015), 1232.
• Sonakalan, Abdülkadir. İşitme Engelli Bireylerde Bir Sosyalleşme Kanalı Olarak Sosyal Medya. Yalova: Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Şardağı, Emine. "Sosyal Medyada Kurumsal Kimlik: Türkiye’deki Vakıf ve Derneklerin Twitter Kullanımının Değerlendirmesi." Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/3 (2017), 337-362.
• TDK, Türk Dil Kurumu. “Dijital Medya”. Erişim 14 Aralık 2023 https://sozluk.gov.tr/
• Varol, Caner vd. “Afet Dönemlerinde Sosyal Medyanın Bağış Tercihlerindeki Rolü: 6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri Üzerine Bir İnceleme.” Yeni Medya Elektronik Dergisi 8/3 (2024), 537-567.
• Yıldırım, Ali- Şimşek, Hasan. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin akademik ve mesleki yayınlar, 2018.