Rivayetlere Göre Besmelenin Sure Başlarında Müstakil Bir Ayet Olup Olmadığı Ve Namazda Kıraati Meselesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 15, 277 - 303, 15.01.2021

Sami Büyükkaynak

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.813062

Öz

Besmelenin kıraati meselesi, onun her sûreye ait bir ayet olup olmadığı ve onun namazda okunmasının gerekli olup olmadığıyla ilgili nakledilen rivâyetlerin bir sonucudur. Bu mesele çerçevesinde yapılan incelemeler neticesinde besmelenin başında yer aldığı sûreye ait bir âyet olduğuna delâlet eden rivâyetlerin sıhhatlerinin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde besmelenin her sûreye ait bir âyet olmasından hareketle besmelenin kıraatini gerekli olarak gören rivayetlerin de zayıf rivâyetler olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durum besmeleyi her sûreye ait bir âyet olduğu için besmelenin namazda okunmasını farz olarak kabul eden mezheplerin görüşleri hakkında da soru işaretleri oluşmasına sebebiyet vermiştir.

Anahtar Kelimeler

hadis, kıraat, besmele, ayet, namaz

Kaynakça

• Abdürrezzâk, Ebû Bekr es-San’anî. el-Musannef. thk. Habiburrahman el-A’zamî. 11 Cilt, Beyrut: y.y., 2. Basım, 1403.
• Alâî, Salâhuddîn Halîl b. Keykeldî el-. Kitabu’l-Muhtelitîn. thk. Rafet Fevzi Abdülmuttalib & Ali Abdülbasît Fevzî. Kahire: y.y., 1. Basım, 1996.
• Bağdâdî, Ebû Bekr el-Hatîb el-.et-Tarîhu’l-Bağdâdî. nşr. İsmâil el-Ensârî. Riyad: y.y., 1395/1975.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Huseyn b. Ali el-. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Mustafa Abdülkadir el-Ata. 10 Cilt. Mekke: y.y., 1994.
• Birışık, Abdülhamit. ‘‘Kur’an’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26/387. Ankara: TDV Yayınları, 1989.
• Buhârî, Ebû Abdillah, Muhammed b. İsmail el-. el-Câmiu’s-sahîh. 8 Cilt. İstanbul: y.y., 1979.
• Buhârî, Ebû Abdillah, Muhammed b. İsmail el-. et-Târîhu’l-kebîr. thk. Haşim en-Nedvî. 8 Cilt. b.y.: yy., ts.
• Buhûtî, Mansur b. Yunus b. Salâhiddîn. Keşşâfu’l-kına’ an mütüni’l-iknâ’.6 Cilt.Beyrut: y.y.,1402/1981.
• Çakan, İsmail Lütfi. Hadîs Usulü. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1998.
• Ebû Dâvûd Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. nşr. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: y.y., 1409/1988.
• Elmalılı, M. Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. İstanbul: Akçağ Yayınları, ts.
• Hâkim, Muhammed b. Abdullâh.el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk., MustafaAbdülkadir Ata.4 Cilt. Beyrut: y.y., 1990.
• İbn Abdi’l-Berr, Ebû Ömer Cemâl Yusuf b. Abdullah. el-Kâfî fî fürûı’l-Mâlikiyye. Beyrut: y.y., 1407/1986.
• İbn Abdi’l-Berr, Ebû Ömer Cemâl Yusuf b. Abdullah. et-Temhîd limâ fi’l-Muvatta’ mine’l-meânî ve’l-esânîd. 14 Cilt. Mağrib: y.y., 1387/1967.
• İbn Adî, Abdullah Cürcânî. el-Kâmil fi’d-duafi’r-ricâl. nşr. Yahya MuhtârĞazâvî.7 Cilt. Beyrut: y.y.,3. Basım, 1988.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali. Kitâbu’d-duafâ ve’l-metrûkîn.thk. Abdullah el-Kadî. 2 Cilt. Beyrut: y.y., 1. Basım, 1406/1985.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Abdurrahmân. el-Cerh ve’t-ta’dîl. 9 Cilt. Beyrut: y.y. 1371/1952.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed. el-Musannef. thk. Kemal Yusuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: y.y.,1. Basım, 1409/1988.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. Takrîbü’t-tehzîb. thk. Muhammed Avvâme. Suriye: y.y., 1. Basım, 1986.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. ed-Dirâye fî tahrîci ehâdîs-i Hidâye, 2 Cilt.Beyrut: y.y., ts.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. Tehzîbu’t-tehzîb. 6 Cilt.Beyrut: y.y., 1984.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 23 Cilt. Beyrût: y.y., 1379/1959.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali.el-İsâbe fî temyîzi’s-Sıhâbe. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 8 Cilt. Beyrut: y.y. 1992.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali.Lisânu’l-mîzan, 7 Cilt. Beyrut: y.y. 3. Basım, 1986.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. Tabakâtü’l-müdellisîn. thk. Asım b. Abdullah el-Karyutî. Amman, y.y., 1. Basım, 1983.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali. Telhîsu’l-Habîr fî tahrîci ehâdîsi’r-râfiiyyi’l-kebîr. thk. Seyyid Abdullah Hâşim el-Yemânî. 4 Cilt. Medîne: y.y. 1964.
• İbn Hibbân, Muhammed el-Büstî. es-Sikât. thk. Şerafeddin Ahmed. 9 Cilt. Beyrut: y.y., 1. Basım, 1975.
• İbn Kudâme el-Makdisî, Abdullah b. Muhammed. el-Kâfî fî fıkhi’l-İmami’l-Mübeccel Ahmed b. Hanbel. thk. Züheyr eş-Şavîş. 4 Cilt. Beyrut, 5. Basım, 1408/1988.
• İbn Kudâme el-Makdisî, Abdullah b. Muhammed, el-Muğnî, 10 Cilt, Beyrut, 1. Basım, 1405/1984.
• İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed el-Kazvinî. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuad Abdülbâkî. 2 Cilt, Kâhire: y.y., 1952.
• İbn Müflih, Ebû İshâk Burhaneddin İbrahim b. Muhammed b. Abdillâh. el-Mübdi’ fî şerhi’l-Mükni’. 10 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
• İbn Teymiyye, Abdü’s-Selâm b. Abdullah.el-Muharrer fi’l-fıkh ‘alâ mezhebi’l-İmam Ahmed b. Hanbel. 2 Cilt. Riyad: y.y., 2. Basım, 1404/1983.
• İclî, Ahmed b. Abdullah b. Salih el-. Ma’rifetü’-sikât, thk. Abdülalîm el-Bestevî. 3 Cilt. Medine: y.y. 1. Basım, 1985.
• Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekr b. Mesûd b. Ahmed el-.Bedâiu’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’.7 Cilt. Beyrut: y.y., 2. Basım, 1982.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebû Bekr el-Ferec el-. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed b. Abdurrahim el-Berdûnî. 20 Cilt. Kahire: y.y., 2. Basım, 1372/1952.
• Malik b. Enes. el-Müdevvenetü’l-kübrâ. 16 Cilt.Beyrut: y.y., ts.
• Malik b. Enes. el-Muvatta’. nşr. Muhammed Fuad Abdülbâkî. Mısır: y.y., 1370.
• Mizzî, Yusuf b. Ez-Zekî el-. Tehzîbu’l-kemâl. thk. Beşşâr Marûf. 35 Cilt. Beyrut: y.y., 1. Basım, 1980.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: y.y., 1374-75/1955-56.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb en-. es-Sünen. 8 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
• Serahsî, Muhammed b. Ebî Sehl es-. el-Mebsût. 30 Cilt. Beyrut: y.y., 2001.
• Subhi es-Sâlih.Kur’ân İlimleri. trc., M.Said Şimşek. İstanbul: Hibaş Yayınları, 1994.
• Suyutî, Muhammed b. Abdurrahman Celalettin es-. Tabakâtü’l-huffâz. Beyrut: y.y., 1. Basım, 1403/1982.
• Şafiî, Muhammed b. İdris eş-.Müsned-i Şafî.nşr. Ahmed b. Süleyman & Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhim. 8 Cilt. Riyad: y.y., 1426/2005.
• Şafiî, Muhammed b. İdris eş-. el-Ümm.8 Cilt. by.: y.y., ts.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali eş-. Fethu’l-Kadîr el-Câmi’ beyne fenneyi’r-Rivâye ve’d-Dirâye min ‘İlmi’t-Tefsîr.5 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali eş-. Neylü’l-Evtâr Şerhu Münteka’l-Ahbâr. 9 Cilt. Mısır: y.y., ts.
• Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed et-. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Kahire, y.y., 1356.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed ez-. el-Kâşif fî ma’rifeti men lehû rivâyetun fi’l-Kütübü’s-Sitte. thk. Muhammed Avvâme. 2 Cilt, Cidde: y.y., 1 Basım, 1992.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed ez-. Siyeru a’lâmu’n-nübelâ, thk. Şuayb Arnavut & Muhammed Nuaym, 23 Cilt. Beyrut: y.y., 9. Basım, 1413/1992.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed ez-. el-Muğnî fi’d-duafâ.Beyrut: y.y., 1405/1984.