Menâzil Şerhi Bağlamında İbn Kayyım el-Cevziyye’ye Göre Mükâşefe ve Müşâhede

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 19, 313 - 332, 28.01.2023

Samet Kelleci

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1196884

Öz

Sözlükte “ortaya çıkmak, açılmak, kalp gözünün açılması” manalarındaki keşf kelimesinden türeyen mükâşefe, sûfîlere göre “duyular tarafından hissedilemeyen şeylerin riyâzet ve mücâhede yoluyla açığa çıkarılması” şeklinde tanımlanmıştır. Mükâşefe kavramı bizzat Kur’ân’da yer almamakla birlikte türediği keşf kelimesi temel alındığında sıkıntının bertaraf edilmesi , musibetlerin giderilmesi ve bir şeyi görülür kılmak anlamına gelecek şekilde kullanıldığı görülür. Kelime manası itibariyle görmeyi ifade eden müşâhede hakkında ise “Hakk’ın töhmet olmadan görülmesi, eşyanın tevhidin delilleri üzerine görülmesi ve birtakım tecellilerin görülmesi” şeklinde tanımlar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İbn Kayyım el-Cevziyye, Mükâşefe, Müşâhede

Kaynakça

• İBN KAYYIM, el-Cevziyye, Medâricu’s-sâlikîn beyne menâzilü iyyâke na‘büdü ve iyyâke nestaîn, thk. Muhammed Mu‘tasım Billâh el-Bağdâdî, Altıncı Baskı, Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 2003, C. I-III.
• Medâricü’s-sâlikîn Kur’ânî Tasavvufun Esasları, (çev. Ali Ataç, Adil Bebek, Ali Durusoy, Muhammed Deniz, Muharrem Tan, Mehmet Özşenel, İbrahim Tüfekçi, Harun Ünal), Üçüncü Baskı, İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
• HEREVÎ, Abdullah, Tasavvufta Yüz Basamak Menâzilü’s-sâirîn, (çev. Abdurrezzak Tek), Birinci Baskı, Bursa: Emin Yayınları, 2008.
• el-KUŞEYRÎ, Abdülkerîm, er-Risâletü’l-Kuşeyriyye, thk. Zekeriyya b. Muhammed el-Ensârî, Kahire: Dârü Cevâmiü’l-kelâm, 1428.
• el-KELÂBÂZÎ, Ebû Bekir, et-Ta’arruf li-mezhebi ehli’t-tasavvuf, thk. Ahmet Şemseddin, Birinci Baskı, Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1993.