THE PARABLE OF TALUT AND GOLIATH IN ISHARI TAFSIRS

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 24, 175 - 190, 11.07.2025

Enver Bayram

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1655670

Öz

Many parables are mentioned in the Qur’an. One of them is the parable of Talut and Goliath in Surah al-Baqara. Talut was a sovereign sent by Allah to the children of israel to fight against Goliath and his army. The parable in question has been discussed in detail in many narrative and dirayah tafsirs. In addition, the allegorical aspect of the parable has also been discussed and interpreted by ishari tafsirs. The exegetes have approached the subject in the context of the struggle and discipline of the soul. In addition to this, they have also tried to explain the issue from an allegorical point of view. To better understand the parable, they attributed particular importance to the concepts of soul, heart, mind, devil, and nafs ammara (the commanding self). As a matter of fact, these concepts are critical expressions for understanding the phenomenon of ishari exegesis. In our research, we aim to reveal the method of evaluating and analyzing the verses related to the parable of Talut and Goliath in the context of ishari exegesis. In this article, firstly, the literal meaning of the verse will be briefly mentioned, and then its interpretation will be mentioned in more detail. Thus, it will be possible to interpret the verses related to the story of Talut and Goliath mentioned in the Qur’an from a holistic perspective.

Anahtar Kelimeler

Tafsir , Sign , Talut , Goliath , Parable

İşârî Tefsirlerde Tâlût ve Câlût Kıssası

Öz

Kur’an’da birçok kıssa yer almaktadır. Bunlardan biri de Bakara sûresinde geçen Tâlût ve Câlût kıssasıdır. Tâlût, İsrailoğullarına Câlût ve ordusuyla savaşmak üzere Allah tarafından gönderilen bir hükümdardır. Söz konusu kıssa birçok dirayet ve rivayet tefsirinde ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bunun yanında kıssanın işârî yönü de işâri tefsirlerce de ele alınıp yorumlanmıştır. İşari tefsirler konuya nefis mücadelesi ve terbiyesi bağlamında yaklaşmışlardır. Buna ilaveten meseleyi işârî yönden de izah etmeye çalışmışlardır. Onlar, kıssanın daha iyi anlaşılması için ruh, kalp, akıl, şeytan ve nefs-i emmare kavramlarına ayrı bir önem atfetmişlerdir. Nitekim bu kavramlar işârî tefsir olgusunu anlama konusunda anahtar ifadelerdir. Araştırmamızda Tâlût ve Câlût kıssası ile ilgili âyetlerin daha ziyade işâri tefsir bağlamında ne şekilde ele alınıp incelendiğini ortaya koymayı amaçlamaktayız. Bu makalede önce ayetin kısaca zahirî anlamına, sonrasında daha detaylı bir şekilde işârî yorumuna değinilecektir. Böylece Kur’an’da zikredilen Tâlût ve Câlût kıssası ile ilgili ayetleri bütüncül açıdan yorumlama imkânı doğmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir , İşaret , Tâlût , Câlût , Kıssa

Kaynakça

• Baklî, Ebû Muhammed Sadrüddîn Rûzbihân b. Ebî Nasr. Arâisü’l-Beyân fî Hakâiku’l-Kur’an. thk. Ahmed Ferid. 3 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübü’l İlmiyye, 1387/2008.
• Bayram Enver. İşârî Tefsirde Sayılarla İlgili Ayetlere Yaklaşım (El-Bahrü’l-medîd Örneği). İstanbul: Kitap Dünyası 2024.
• Bursevî, İsmâil Hakkı. Rûhu’l-beyân. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
• Dâye, Ebû Bekr Necmüddîn. et-Te’vilâtu'n-necmiyye. thk. Ahmed Ferid el-Mezîdî. 6 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• Demirci, Muhsin. Tefsir Usûlü. İstanbul: İfav Yayınları, 2008.
• Gördük, Yunus Emre. İslam Geleneğinde İşârî Tefsir. İstanbul: Kitâbî Yayınları, 2022.
• İbn Acîbe, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Mehdî el-Hasenî eş-Şâzelî. el-Bahrü’l-medîd fî tefsîri’l-Kurʾâni’l-mecîd. thk. Ömer Ahmed Abdullah. Kahire: y.y., 1419.
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen. Cemherâtü’l-lüğa. thk. Remzi Münir. Beyrut: Dâru’l-İlm, 1987. İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadr, 1414.
• İsfahânî, Rağıb. el-Müfredât. thk. Saffân Adnan. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1412.
• Karasakal, Şaban. Kur’ân’ın İşârî Yorumu. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
• Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: DİB yayınları, 2008.
• Kâşânî, Abdürrezzâk. Te’vilât-ı Kâşâniyye. Çev. Ali Rıza Doksanyedi. 3 Cilt. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1988.
• Kılıç, Sadık. “Tarih felsefesi Açısından Kıssalar”. 1. Kur’an Sempozyumu. 1-13. Ankara: Bilgi Vakfı Yayınları, 1994.
• Kitâb-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit. İstanbul: Kitâb-ı Mukaddes Şirketi, 1996.
• Kurt, Ali Osman. “Tâlût”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• Kuşeyrî, ‘Abdülkerîm. Letâʾifü’l-işârât. thk. İbrâhîm el-Besyûnî. Mısır: el-Hey’eti’l- Mısrıyyeti li’l-Kitâb, ts.
• Küçük, Abdurrahman. “Câlût”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/38. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Mes'üdi, Mürucü'z-Zeheb. thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid es-Seade. Mısır: b.y., 1964.
• Nahcuvânî, Ni‘metullah b. Mahmûd. el-Fevâtiḥu’l-ilâhiyye. Mısır: Dâru Rakâbî, 1999.
• Râzî, Ebu Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer. Tefsîr-i kebîr. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• Sülemî, Ebû Abdirrahmân Abdullah b. Habîb b. Rubeyyia. Hakâ’iku’t-tefsîr. thk. Seyyid İmran. 2 Cilt. Beyrut: Dâru Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
• Şahin, İskender. “Zülkarneyn Kıssasının İşârî Yorumu Üzerine”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/2 (Aralık 2022), 463-484.
• Şengül, İdris. Kur’an Kıssalarının Tarihi Değeri (Ankara: Otto Yayınları, 2019).
• Şimşek, M. Sait. Kur’an Kıssalarına Giriş. İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1993.
• Taberi, Muhammed İbn Cerir. Camiu'l-beyân, thk. Abdulmuhsin et-Türki. Kahire: Daru’I-Hicr, 2001.
• Tüsterî, Sehl b. Abdillah. Tefsîru’l-Kur’ani’l-azîm. thk. Taha Sa’d – Sa’d Muhammed Ali. Kahire: Dâru’l-Haram li’t-Türâs, 2004.
• Uludağ, Süleyman. “İşari Tefsir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23/424-428. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Uzun, Nihat. “Tefsir İlmi Açısından Bâtınî ve İşârî Yorumun İlmî Değeri”. Kur’ân’ın Batınî ve İşârî Yorumu. ed. Mustafa Öztürk. (181-237) İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018.
• Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/479-485. Ankara: TDV Yayınları, 1998.
• Yetkin, Vedat. “Türkiye'de İşârî Tefsir Üzerine Yayınlanan Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi (1925-2023)”. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 10/2 (Aralık 2024), 470-503.
• Yüksek, Muhammed. “Tefsir Metodolojisinde Anlam-Yorum Ayrımının Temelleri”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/1 (Haziran 2018), 113-139.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk. Tâcü’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Mecmuatün mine’l-Muhakkikîn. b.y: Dâru’l-Hidaye, ts.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1407.