Sîbeveyh'e Eleştirel Bir Yaklaşım

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 10, 534 - 550, 23.12.2020

Ahmed Mekkî El-ensârî Çevirmen: Seyit Yıldırım

Öz

Basra dil ekolüne mensup olan Sîbeveyh’in (ö.180/796) adeta şaheser niteliğindeki el-Kitâb isimli eseri, her ne kadar gramer kimliğiyle ön plana çıkmış olsa da Kur’an kıraatleri konusunda da zengin bir muhtevaya sahiptir. Sîbeveyh, kitabının başında birçok müellifin yaptığı gibi eserin yazılış amacını belirtmese de onun bütün çabasının Arap dilinin kurallarını bir temele oturtmaya yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Zaten bu özelliğiyle de çağımıza kadar bu eser bir gramer kitabı olarak değerlendirilmiştir. Ancak son yıllarda Sîbeveyh’in Kur’an kıraatleri konusundaki nevi şahsına münhasır tutumu bazı araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Özellikle Sîbeveyh’in, günümüzdeki hâkim anlayışın tersine bazı mütevatir veya meşhur kıraatları çirkinlik veya hata olarak değerlendirmesi Sîbeveyh’in ciddi bir kusuru olarak değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeyi yapanlardan biri de Ahmed Mekkî el-Ensâri’dir. el-Ensârî, Sîbeveyh’in kıraatler karşısındaki tutumunu eleştirerek onun, Kur’an’ı Basra dil ekolünün kurallarına uydurmaya çalıştığı, uyduramadığı kıraatleri ise hata ve çirkin olmakla itham ettiği kanısına ulaşmıştır. Makalenin sonunda ise Sîbeveyh’i eleştirdiği konularda kararı okuyucuya bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sîbeveyh, Kıraat, el-Kitâb

A Critical Approach to Sîbeveyh

Öz

Anahtar Kelimeler

Sîbeveyh, Kıraat, el-Kitâb

Kaynakça

• Referans1-Ahmed Mekkî el-Ensârî, Sîbeveyh ve’l-Kıraât, Daru’l-Meârif, Mısır 1972.
• Referans2-Sîbeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osman b. Kanber, el-Kitâb, Bulak, Mısır 1317.