Social Media in the Construction of Adolescens’ Conception of Religion

Yıl 2021, Sayı: 12, 67 - 93, 24.12.2021

Handan Arıcı Sümeyra Arıcan

Öz

Adolescence is a period in which identity and vision of life are shaped and mostly spent with searching and questioning. In this period, the individual is open to many influences and in recent years, social media has become one of the most effective mechanisms affecting individuals. There is almost no one who does not use social media anymore, and at least 3 hours in a day are devoted to social media. As the time spent on social media increases, the probability of encountering many thoughts and discourses - positive or negative - about religion, belief and morality naturally increases. In this period, when the doors of the mind of the individual are more open to influence, access to all kinds of content without any restrictions has become easier. The determinant of morality in social media is now individuals, and anything done by individuals suddenly becomes a trend and spreads around the world. It is seen that these meaningless behavior patterns, which affect everyone regardless of young or adult, are mostly adopted by young people. It is witnessed that many issues that are included in the field of religion and values are questioned, criticized and devalued on social media. These attitudes, which affect young people's perspective of life and religion, are acquired from social media or accelerated by the influence of social media. This study focuses on discourses effects on young people's perceptions of religion and deals with the issue with examples from a holistic perspective. The study was prepared as a qualitative case study. In the sample of social media platforms YouTube and Twitter, it is seen that an understanding of morality shaped by behavior patterns such as violation of privacy, gossip, mockery and swearing is placed, the thoughts of young people are affected by appealing to their feelings, and negative comments about religion and their styles are easily encountered. In this respect, in the study, it is recommended to take into account the interests of young people in studies to prevent the negative effects of social media on young people, and to communicate with young people about social media.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Adolescence, Religion Concept, Social Media, Moral Values

Ergen Din Tasavvurunun İnşasında Sosyal Medya

Öz

Ergenlik dönemi kimlik ve hayat tasavvurunun şekillendiği, çoğunlukla arayış ve sorgulamalarla geçen bir dönemdir. Bu dönemde birey pek çok etkiye açık haldedir ve son yıllarda sosyal medya bireylere etki eden en etkili mekanizmalardan biri haline gelmiştir. Artık sosyal medya kullanmayan neredeyse kalmamıştır ve günün en az 3 saati sosyal medyaya ayrılmaktadır. Sosyal medyada geçirilen süre arttıkça doğal olarak din, inanç ve ahlaka dair -olumlu ya da olumsuz- pek çok düşünce ve söylemle karşılaşma olasılığı da yükselmektedir. Bireyin zihin kapılarının etkiye daha açık olduğu bu dönemde her türlü içeriğe herhangi bir sınırlama olmaksızın ulaşım kolaylaşmış durumdadır. Sosyal medyada ahlakın belirleyicisi artık bireylerdir ve bireylerce yapılan herhangi bir şey bir anda akım haline gelerek dünya çapında yaygınlaşmaktadır. Genç, yetişkin fark etmeksizin herkesi etkisi altına alan bu anlamsız davranış kalıplarının en çok gençler tarafından benimsendiği görülmektedir. Sosyal medyada din ve değerler alanına dahil olan pek çok meselenin alaya alındığına, sorgulandığına, eleştirildiğine ve değersizleştirildiğine şahit olunmaktadır. Gençlerin hayata ve dine bakışlarını etkileyen bu tutumlar sosyal medyadan edinilmekte ya da sosyal medyanın etkisiyle hız kazanmaktadır. Bu çalışma gençlerin din algılarına yönelik söz konusu etkilere odaklanmakta ve konuyu bütüncül bir bakışla örnekleriyle ele almaktadır. Çalışma nitel durum çalışması olarak hazırlanmıştır. Sosyal medya platformları olan YouTube ve Twitter örnekleminde mahremiyet ihlali, dedikodu, alay ve küfür gibi davranış kalıplarıyla şekillenen bir ahlak anlayışının yerleştirildiği, gençlerin duygularına hitap edilerek düşüncelerine etki edildiği, dinle ilgili olumsuz yorumlarla tarzlarıyla rahatlıkla karşılaşıldığı görülmektedir. Bu açıdan çalışmada, sosyal medyanın gençlerdeki olumsuz etkilerini engellemek için yapılacak çalışmalarda gençlerin ilgilerinin dikkate alınması, sosyal medyayla ilgili olarak gençlerle iletişim kurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ergenlik, Dini Tasavvur, Sosyal Medya, Ahlaki Değer

Kaynakça

• Aklın Gözü. “Bir virüs çıktı, tüm dinlere ve Tanrılara diz çöktürdü. … gözümüze soktu”. Twitter. 19 Mart 2020, 11:16. Erişim 20 Eylül 2021. https://twitter.com/aklingozu/status/1240552650090975233
• Akram, Waseem - Kumar, Rakesh. “A Study on Positive and Negative Effects of Social Media on Society”. International Journal of Computer Sciences and Engineering 5/10 (2018), 347-354.
• Ayaz, Orhan. Sosyal Medyanın Ergenlerin Dinî Sosyalleşmesine Etkileri (Sakarya/Akyazı Örneği). Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• BaBala TV. “RÖNT – 1”. YouTube. Yayın Tarihi 22 Eylül 2017. https://www.youtube.com/watch?v=pA80M32oP4c
• Barbarosoğlu, Fatma. İmaj ve Takva. İstanbul: Profil Yayıncılık, 17. Basım, 2017.
• Bruckner, Pascal. Ömür Boyu Esenlik. çev. Birsel Uzma. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Chimen “Yeni Akım Göz Açma Videolar”. YouTube. Yayın Tarihi 23. Kasım. 2017 https://www.youtube.com/watch?v=F8wvLgxPQtM
• Correa, Teresa vd. “Who Interacts On The Web?: The Intersection Of Users’ Personality And Social Media Use”. Computers in Human Behavior 26 (2010).
• Critchley, Simon. İmansızların İmanı. çev. Erkan Ünal. İstanbul: Metis Yayınları, 2013.
• Çağan, Kenan. Postmodernizm ve Mahremiyetin Dönüşümü. Pruva Yayınları, 2019.
• Dağıtmaç, Murat - Ekmen, Şehadet. Dijital Psikolojik Devrim. İstanbul: Motto Yayınları, 2019.
• Drahošová, Martina - Balco, Peter. "The analysis of advantages and disadvantages of use of social media in European Union". Procedia Computer Science 109 (2017).
• Gündüz, Muhammed Muhdi. “Gelişim özellikleri doğrultusunda gençliğin din eğitimi.” e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 12/4 (2020), 1092-1117.
• Haberli, Mehmet. “Sosyal Medyada Dini İnanç ve Ahlaki Değerlerin Dejenerasyonu Üzerine Bir Değerlendirme”. Bandırma: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, 2018.
• Hacıbekiroğlu, Müberra. Sosyal Medya Kullanımına Bağlı Değı̇şen Mahremı̇yet Algısı ve Dı̇ndarlık İlı̇şkı̇sı̇. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Han, Byung-Chul. Güzeli Kurtarmak. çev. Kadir Filiz. İstanbul, 2020.
• Han, Byung-Chul. Yorgunluk Toplumu. çev. Samet Yalçın. İstanbul: Açılımkitap, 2019.
• İlhan, Erol- Aydoğdu Adalet Görgülü. “Türkiye’de YouTube Yayıncılığı ve YouTuber Olmak.” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 47 (2018).
• Jimmie, Manning. “Definition and Classes of Social Media”. Encyclopedia of Social Media and Politics. ed. Kerric Harvey. U.S.A.: Sage Publications, 2014.
• Kafalar. “Bir Hafta Boyunca Hayır Dersen Ölersin!!”. YouTube. Yayın Tarihi 13 Eylül 2019. https://www.youtube.com/watch?v=kLUFd2kIus0
• Kafalar. “Çok Beklenen Geleneksel Kışkırtma 2”. YouTube. Yayın Tarihi 27 Aralık 2019. https://www.youtube.com/watch?v=j4dAHvMCkhQ
• Kahveci, Hakkı. “Sosyal Medya İçeriklerinin Ahlaki Değerler Bağlamında İncelenmesi: Youtube Örneği”. Anadolu Journal of Educational Sciences International 11/1 (2021), 204-225. DOI: 10.18039/ajesi.786295
• Kara, Bayram Kaan. Bireylerin Kendini Gerçekleştirmesinde Sosyal Medyanın Rolü: Bir Alan Araştırması. İzmir: Ege Üniversitesi, 2020.
• MIT. “Twitter False News”. Erişim 18 Eylül 2021. http://news.mit.edu/2018/study-twitter-false-news-travels-faster-true-stories-0308
• Niedzviecki, Hal. Ben Özelim! Bireysellik Nasıl Yeni Konformizm Haline Geldi. çev. Sibel Erduman. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Oyun Konsolu Serdar, “Yeni Trend Kıyafet Değişitirme Challenge (Tik Tok Videoları)”. Youtube. Yayın Tarihi 3 Ekim 2018. https://www.youtube.com/watch?v=7-02WuCSfYQ
• Okan, Özbay - Dağıtmaç, Murat. Dijital Haçlı Seferleri. İstanbul: Motto Yayınları, 2017.
• Özkoyuncu, Mustafa. Sosyal Medya. PDF: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, 2010. http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/halklailiskilervetanitim_ue/sosyalmedya.pdf
• Poppy. “I am Poppy”. YouTube. Yayın Tarihi 7 Ocak 2015. https://www.youtube.com/watch?v=fpCXxqiTjqE
• Poppy. “I Disagree”. YouTube Yayın Tarihi 4 Ekim 2019. https://www.youtube.com/watch?v=6gmswmbosYo
• Saniye. “Sosyal Medyayı Manipüle Etmek”. YouTube. Yayın Tarihi 19 Eylül 2021. https://www.youtube.com/watch?v=0FoInjzUpb8
• Saniye. “TİKTOK; 1 Haftada Ünlü Olmak”. YouTube. Yayın Tarihi 4 Mart 2021. https://www.youtube.com/watch?v=qYx2HuAO5Xk
• Sayar, Kemal- Yalaz, Berna. Ağ Sanal Dünyada Gerçek Kalmak. İstanbul: Kapı Yayınları, 2019.
• Socialblade. “Top 100 Youtubers In Turkey”. Erişim 22 Eylül 2021. https://socialblade.com/youtube/top/country/tr/mostsubscribed
• Tema, Diamond. “Kader Kavramı, Özgür İrade ve Ahiret Üzerine Felsefe”. YouTube. Yayın Tarihi 12 Eylül 2020. https://www.youtube.com/watch?v=rHfBUNNl1vg
• Vosoughi, Soroush, Deb Roy, and Sinan Aral. “The Spread of True and False News Online.” Science 359.6380 (2018), 1146-1151.
• Wearesocial. “Digital 2021” (Erişim 18 Eylül 2021). https://wearesocial.com/blog/2021/01/digital-2021-the-latest-insights-into-the-state-of-digital
• Zinderen, İbrahim Etem. “Yeni Medyada Kimlik İnşası: Youtuber Kimliğine İlişkin Bir İnceleme.” Erciyes İletişim Dergisi 7/1 (2020), 415-434. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.650956
• Tarhan, Nevzat. “Estetik Ameliyatla Birbirine Benzeyen Gençler” https://www.nevzattarhan.com/estetik-ameliyatla-birbirine-benzeyen-gencler.html (Erişim 07.09.2021)
• Tik Tok – Memes “Perry The Platypus”. YouTube. Yayın Tarihi 11 Eylül 2020. https://www.youtube.com/watch?v=8BkNm_0eyVI