Kadınların Dini Sosyalleşme Sürecinde Kur’an Kurslarının Rolü: Kırıkkale Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 125 - 146, 26.06.2022

Serap Yardımcı Yakup Çoştu

Öz

Yaygın bir din eğitimi kurumu olan Kur’an Kursları fertlerin dini davranışlarında, düşüncelerinde etkileyici olmakla birlikte, bireysel ve toplumsal dayanışmayı, birlik-beraberliği ve sosyalleşmeyi sağlayan önemli bir kurumdur. Dini, maddi ve manevi unsurların benimsenmesi, aktarılması ve yaşatılması açısından Kur’an Kursları dini sosyalleşme alanlarıdır. Diyanet İşleri Başkanlığınca kadınlara yönelik yürütülen Kur’an Kursları, dini eğitimin yanında kursa katılan kadınların sosyalleşme süreçlerinde katkı sağlayan kurumlardır. Bu çalışmada Kırıkkale İl Müftülüğüne bağlı 12 Kur’an kursuna devam eden, yaşları 33 ile 60 arasında değişen 24 katılımcı ile görüşme yapılarak Kur’an Kurslarının yetişkin kadınların dini sosyalleşmesine olan katkıları ortaya konulmuştur. Nitel araştırma tekniği ile toplanan veriler üzerinden gerçekleştirilen içerik analizi sonucuna göre, Kur’an Kurslarının din eğitimi hizmetinin verildiği bir yaygın eğitim merkezi olmasının yanı sıra; yetişkin kadınlar için manevi doyum merkezi, ailevi, dini ve psikolojik sorunlara çözüm aranan ve fiili olarak danışmanlık hizmetlerinin alındığı, dini içerikli sosyalleşme alanlarının oluşturulması ve buna yönelik uygulamaların yapıldığı dini sosyalleşme merkezi olarak çok yönlü bir kurum olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dini Sosyalleşme, Kur’an Kursu, Kadın, Kırıkkale

The Role of Quran Courses in the Process of Religious Socialization of Women: The Case of Kırıkkale

Öz

Qur'an courses, which are a non-formal religious education institution, are an important institution that provides individual and social solidarity, unity and socialization, as well as being impressive in the religious behaviours and thoughts of individuals. Qur'an courses are field of religious socialization in terms of adopting and transferring religious, material and spiritual elements. Qur'an courses for women conducted by The Directorate of Religious Affairs are institutions that contribute to the socialization processes of women who attend the course, as well as religious education.
In this study, the contribution of the Qur'an Courses to the religious socialization of adult women was revealed by interviewing 24 participants aged between 33 and 60 who attend 12 Qur'an Courses affiliated to Kırıkkale Provincial Mufti. According to the results of the content analysis carried out on the data collected with the qualitative research technique, besides the Qur'an Courses being a non-formal education centre where religious education services are provided; The spiritual satisfaction centre for adult women has revealed that it is a multi-faceted institution where solutions are sought for family, religious and psychological problems and where counselling services are received.

Anahtar Kelimeler

Religious Socialization, Woman, Kırıkkale, Quran Course

Kaynakça

• Alparslan Özkan, Feyza Nur. “Bir Sosyalleşme Aracı Olarak Kuran Kursları” Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/1 (Haziran 2017), 65-82.
• Birekul, Mehmet. “Aile ve Dinî Sosyalleşme”, Aile Sosyolojisi Yazıları. ed. Mustafa Aydın. 141-155. İstanbul: Açılım Kitap,1. Basım, 2014.
• Burawoy, Michael. “Reconstructing social theories” Power and Resistance in the Modern Metropolis. ed. Michael Buraway vd, 9. Berkeley: University of California Press, 1991.
• Cebeci, Suat. Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları, 1. Baskı, 1996.
• Çoştu, Yakup, “Toplumsallaşma ve Din”. Din Sosyolojisi. ed. İhsan Çapçıoğlu ve Niyazi Akyüz. 325-341. Ankara: Grafiker Yayınları, 5. Baskı, 2015.
• Çoştu, Yakup, Toplumsallaşma ve Dindarlık (Samsun Örneği). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1. Basım, 2011.
• Çoştu, Yakup. “Toplumsallaşma Kavramı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9 / 2 (Nisan 2009): 117-140.
• Çoştu, Yakup ve Kocalan, Elif Büşra, “Religious Socialization in Turkey”. Sociology of Religion in Turkey. ed. Z. Ağılkaya-Şahin, A. Yapıcı, S. Demmrich. 99-122. İstanbul: Çamlıca Publications, 2021.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü”. Erişim 13 Ocak 2022. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Hukuk Müşavirliği”. Erişim 13 Ocak 2022. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/detay/180/diyanet-i%C5%9Fleri-ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-kur%E2%80%99an-e%C4%9Fitim-ve-%C3%B6%C4%9Fretimine-y%C3%B6nelik-kurslar-ile-%C3%B6%C4%9Frenci-yurt-ve-pansiyonlar%C4%B1-y%C3%B6netmeli%C4%9Fi
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Terme Müftülüğü” Erişim 13 Şubat 2022. https://samsun.diyanet.gov.tr/terme/Sayfalar/contentdetail.aspx?MenuCategory=Kurumsal2&ContentId=hizmet-ici-egitim
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Hadislerle İslam”. Erişim 1 Ocak 2022. https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/sayfa.php?CILT=4&SAYFA=141
• Esati, Anisa. Ergenlerin Özgüven Oluşturmalarında Dindarlığın Rolü (Sancak Örneği). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları,12. Baskı, 2010.
• İnce, Abdullah. “(Kur’an Kursu Öğreticisi Görüşlerine Göre) Kur’an Kurslarının Dini sosyalleşmeye Katkıları”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Diyanet İlmi Dergisi 53/2 (Nisan 2017), 149-174.
• İnce, Abdullah. “Türkiye’de Yetişkin Kadınlara Yönelik Kur’an Kursları Politika ve Uygulama Önerileri” Seta 254 (Ağustos 2018), 7-29.
• Kılavuz, Mehmet Akif. Kur’an Kurslarında Yetişkin Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce Yayınları, 1. Baskı, 2005.
• Koç, Ahmet. “Kur’ân Kurslarında Din Eğitimi.” Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. vd. 375-405. İstanbul: Ensar Neşriyat, 3. Baskı, 2014.
• Korkmaz, Mehmet. “Kur’an Kurslarında Din Eğitimi ve Sorunları”. Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları. ed. Mustafa Köylü. 319-368. İstanbul: DEM Yayınları, 1. Baskı, 2018.
• Kur’an-ı Kerim Meali. çev. Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2009.
• Okumuş, Ejder. “Din ve Sosyalleşme”. Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 9/11 (Eylül 2014), 429-454.
• Punch, F Keith. Sosyal Araştırmalara Giriş; Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. çev: Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep A. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2014.
• Safiye Süngü. Kur’an Kurslarında Yetişkin Kadınların Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Tuzcu, Ayla ve Ayşegül Ilgaz, “Göçün Kadın Ruh Sağlığı Üzerine Etkileri”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 7/1 (Mart 2015), 56-67.
• Yazıcıoğlu, Yahşi vd. Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, 2014.
• Yıldırım, Ali vd. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2008.
• 2019-2020 Yılına Ait Kırıkkale İl Müftülüğü’ne Bağlı Kuran Kursları ile İlgili Genel Bilgiler (01.05.2020).