Kur’an Kurslarında Öğrenim Gören Kadınların Dua Davranışları: Kırıkkale Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 212 - 229, 26.06.2022

Fatma Zeynep Belen Elif Silsüpür

Öz

Kur’an kursları yaygın din eğitimi kurumları olarak Kur’an okunması, öğrenilmesi ve dinî konuların pekiştirilmesinde yetişkin bireylerin ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ayrıca Kur’an kurslarının, kurslara devam eden öğrencilerin manevi hayatlarını şekillendirmesinde olumlu katkıları bulunmaktadır. Bu araştırmanın amacı, yetişkin kadınlar bağlamında önemli bir öğrenci potansiyeline sahip olan Kur’an kurslarında öğrenim gören yetişkin kadın öğrencilerin dua davranışlarını ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Verilerin toplanması için yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmanın verileri amaçlı örnekleme yöntemine uygun olarak 2021-2022 eğitim-öğretim döneminde Kırıkkale ili merkezde Kırıkkale İl Müftülüğü’ne bağlı yedi Kur’an kursunda öğrenim gören yaşları 25-57 arası değişen 30 yetişkin kadın öğrencinin görüşme sorularına verdikleri cevaplardan oluşmuştur. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin sonucunda, kurslara devam eden kadınlar, dua ederek Yaratıcı ile iletişim içinde olduklarını belirtmiştir. Katılımcılar, yetişkinlik dönemlerindeki dua davranışlarına katkı sağlayan ilk dua deneyimlerini önemli görmektedirler. Kur’an kurslarında öğrenim gören kadın öğrencilerin aile içi ve sosyal ilişkilerde karşılaştıkları problemlerde, yaşadıkları sıkıntılarda başa çıkma yöntemi olarak duaya başvurdukları görülmüştür. Ayrıca katılımcılar duanın hastalıkları iyileştirici yönü olduğuna ve yaşamlarının dua ile düzene girdiğine inanmaktadırlar. Kadın öğrencilerin büyük çoğunluğu dua etmek için zaman ve mekânın önemli olmadığını, her durum ve zamanda dua etmenin önemli olduğunu, günlük hayatlarının dua ile şekillendiğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Kur'an Kursları, Yetişkin, Dua, Davranış

Prayer Behavıors of Adult Female Students in Qur'an Courses (The Sample of Kırıkkale)

Öz

As prevalent religious education institutions, Qur'ān courses fulfill the needs of adults in reading and learning the Qur'ān and reinforcing religious subjects. In addition, Qur'ān courses have positive contributions in shaping the spiritual lives of students who attend the courses. The aim of this research is to reveal the prayer behaviors of adult female students studying in Qur’ān courses, which have an important student potential in the context of adult women. Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the study. A semi-structured interview form was prepared for data collection. In accordance with the purposeful sampling method, the data of the research consisted of the answers given to the interview questions of 30 adult female students aged 25-57, who were studying in seven Qur'ān courses affiliated to Kırıkkale Provincial Muftiate in the 2021-2022 academic year. Content analysis was used in the analysis of the obtained data. As a result of the data obtained in the research, women who attended the courses stated that they were in communication with Allah by praying. Participants consider their first prayer experience important, which is contribute to prayer behaviors in adulthood. It has been observed that female students studying in Qur'ān courses resort to prayer as a way of coping with the problems they encounter in family and social relations. In addition, the participants believe that prayer has a healing aspect and that their lives are in order with prayer. The vast majority of female students stated that time and place are not essential for praying, it is significant to pray in every situation and time, and their daily lives are shaped by prayer.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Qur'an Courses, Adult, Prayer, Behavıor

Kaynakça

• Acaboğa, Asiye. Din-Mutluluk İlişkisi. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi,2007.
• Acar, Hatice. Kur’an Kurslarına Devam Eden Kadınlar Arasında Dindarlık Biçimleri, Dini Başa Çıkma Faaliyetleri ve Psikolojik İyilik Halleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Doktora Tezi,2014.
• Altundaş, Halil. Duayı Anlamak. Ankara: DİB. Yayınları, 2019.
• Argyle, Michael. İbadet ve Dua. çev. Mustafa Koç. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12/317- 338. 2006.
• Aydın, Muhammet, Şevki. Yaygın Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursları. İstanbul: DİB. Yayınları, 2015.
• Ayten, Ali vd. Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi-Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Din Bilimleri Araştırma Dergisi. 12/44-79. 2012.
• Ayten, Ali. Din ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları ve Hayat Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma. Din Bilimleri Akademik Dergisi. S,13. 2013. Beşe, Sema. Yetişkin Kur’an Kurslarının Kuşak Çatışmasını Önlemedeki Rolü(Keçiören Örneği). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. 2016.
• Bircan, Esra. Dini Başa Çıkmada Kur’an-ı Kerim’deki Peygamber Duaları(Din Görevlileri Örneği).Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Bulut, Zahide. 18-50 Yaş Bayanların Kur’an Kurslarına Devam Motivasyonları(Ankara-Keçiören Örneği) Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.2009.
• Carrel, Alexis. Dua Eskişehir: Dorlion, 2021.
• Capss, Donald. İstek Duası Psikolojisi (Petionary Praye). çev. Ümit Horozcu. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12. 2005.
• Certel, Hüseyin. Din Psikolojisi. Isparta: Berikan yayınları. 2014.
• Cilacı, Osman. İlahi Dinlerde Dua. Konya :Arı Basımevi. 1982.
• Creswell, John, Ward. Nitel Araştırma Yöntemleri. çev. Mesut Bütün-Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi. 2016.
• Çağrıcı, Mustafa. ‘’Kur’an Kursu ‘’ Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi 26/ 423-426. Ankara: TDV yayınları. 2002. Çiftçi, Aişe. Hastalıklarla Başa Çıkmada Dinin Rolü: Kanser Hastaları Örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi. 2007.
• Deniz, Muzaffer. Tek Partili Dönemde Açılan Kur’an Kursları. Turkish Studies 11/6. 2016.
• Doğan, Mebrure. Duanın Psikolojik ve Psikoterapik Etkileri. Bursa: Uludağ Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi. 1997.
• Eryücel, Sema. Yaşam Olayları ve Dini Başa Çıkma .Ankara: Ankara Üniversitesi. Doktora Tezi. 2013.Gülle, Sıtkı. Kur’an-ı Kerim’de Dua Kavramı. Ekev Akademi Dergisi, 8/ 18. 2004.
• Güzel, Sümeyra. Telkin ve Terapide Duanın Önemi, Konya: Selçuk Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi.2009.
• Horozcu, Ümit. Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Doktora Tezi. 2010.
• Hoşrik, Evrim. Dua ve Plasebonun Siğiller Üzerindeki Etkisi .Ankara :Ankara Üniversitesi. Doktora Tezi. 2010.Hoşrik, Evrim. Dua- Kutsal mı, Bilimsel mi? İstanbul: Okuyan us.2014.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem yayınları.2017.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Diyanet Vakfı yayınları.1993.
• Hökelekli, Hayati. Psikolojiye Giriş. Bursa: Emin yayınları. 2018.
• Kayadibi, Fahri. Yetişkin Din Eğitimi(Sorunlar-Çözüm Önerileri).Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 41-60. 2014. Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi. Adana: Karahan Kitapevi. 2015.
• Korkmaz, Mehmet. Kur’an Kurslarını Konu Edinen Tezler Üzerine Bir İnceleme. Değerler Eğitimi Dergisi. 151-179. 2010.
• Öcal, Mustafa. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, 1998.
• Özbaydar, Belma. Din ve Tanrı İnancının Gelişmesi Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Baha Matbaası. 1970.
• Özcan, Elif. Sosyal Bütünleşme ve Dua. İstanbul: Marmara Üniversitesi .Yüksek Lisans Tezi. 2019.
• Özdoğan, Öznur. Dindarlıkla İlgili Bazı Faktörlerin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi .Ankara: Ankara Üniversitesi. Doktora Tezi, 1995.
• Pınar, Zehra.Duanın Ruh Sağlığına Etkileri. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Parladır, Selahattin. ‘’Dua’’ Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi .İstanbul: TDV yayınları. 9/ 530-535, 1994.
• Şenocak, Emine. Kur’an Kursu Öğrencilerinde Benlik Saygısı. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Tekindal, Melike-Uğuz Arsu, Şerife. Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsam ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi. 20(1) 153-182, 2020.
• Temiz, Yunus Emre. Yetişkinlerde Dini Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Turgut, Ayşegül. İlk Yetişkinlerde Dua Tutumları-Psikolojik İyi Olma İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Ünal, Ali. Yetişkinlerde Din Olgusu ve Kur’an Kurslarında Öğretim(Ankara İli Örneğinde Bir Alan Araştırması). Ankara: Ankara Üniversitesi. Doktora Tezi, 2008.
• Ünal, Nurten. Dini İnanç, İbadet ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi(Üniversiteli Gençler Üzerine Bir Araştırma). Bursa: Uludağ Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Yaparel, Recep. Yirmi-Kırk Yaşlar Arasındaki Kişilerde Dini Hayat ile Psiko-sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi,1987.
• Yılmaz, Emre. Kur’an Kurslarında Öğrenim Gören Yetişkin Kadınlarda Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi. Doktora Tezi, 2017.
• Yılmaz, Mehmet. Üniversite Gençliğinde Dua ve Umutsuzluk İlişkisi(Bayburt Üniversitesi Örneği). Rize: Recep Tayyip Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yücel, İrfan. ‘’Diyanet İşleri Başkanlığı’’ Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. İstanbul: TDV yayınları. 9/455-460, 1994. Zengin, Zeki Salih. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Kur’an Kurslarının Kurulması ve Gelişmesi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1-24. 2011.