OATH EXPRESSIONS in SURAHS BEGINNING with OATH in al-TABERĪ’s TAFSĪR

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 314 - 330, 28.12.2024

Nurdane Güler

Öz

Seventeen surahs -as-Saaffaat, adh-Dhaariyaat, at-Toor, an-Najm, al-Qiyamah, al-Mursalaat, an-Naazi'aat, al-Burooj, at-Taariq, al-Fajr, al-Balad, ash-Shams, al-Layl, ad-Dhuha, at-Tin, al-'Aadiyat, al-'Asr– of the Quran begin with an oath/qasam. It is known that many of these oaths contain mysterious time expressions. For example, in the 'Aadiyat surah, the following is sworn: “To those who run out of breath; then to those who flash and spark; to those who suddenly raid in the morning; then to those who simultaneously create dust; and to those who dive into the midst of a community there.” Are these beings that are sworn upon (called al-Muqsam bih) horses or camels or are other beings being mentioned? The same is valid for other surahs that begin with an oath. In this study, we wanted to reveal al-Taberī’s explanations for these mysterious expressions. As it is known, al-Taberī’s commentary is the first in terms of being a comprehensive narration commentary and was written in the early period of the history of commentary. Although our first target is revealing al-Taberī’s own conclusion about the meaning of the oaths, we hope that the views of the first three centuries discussed in his work will bring a richness to determining the meanings given to these verses in the early period.

Anahtar Kelimeler

Tafsīr, al-Taberī’s Tafsīr, Oath, Qasam, al-Muqsam bih, al-Muqsam alaih

TABERÎ TEFSİRİ’NDE YEMİNLE BAŞLAYAN SURELERDEKİ YEMİN İFADELERİ

Öz

Kur’an’ın on yedi suresi -Sâffât, Zâriyât, Tûr, Necm, Kıyâme, Mürselât, Nâziât, Burûc, Târık, Fecr, Beled, Şems, Leyl, Duhâ, Tîn, Âdiyât, Asr- yemin/kasem ile başlamaktadır. Bu yeminlerin çoğu zaman gizemli ifadeler barındırdığı bilinmektedir. Örneğin Âdiyat suresinde “nefes nefese koşanlara, sonra çakarak kıvılcım saçanlara, sabahleyin ansızın baskın yapanlara, derken o sırada tozu dumana katanlara, peşinden orada bir topluluğun ta ortasına dalanlara” yemin edilmiştir. Muksam bih dediğimiz üzerine yemin edilen bu varlıklar atlar mıdır yoksa develerden mi bahsedilmiştir veyahut bahsedilenler başka varlıklar mıdır? Aynı durum yeminle başlayan diğer surelerin genelinde mevuttur. Biz bu çalışmada Taberî’nin bu gizemli ifadelere getirdiği açıklamaları ortaya koymak istedik. Bilindiği gibi Taberî Tefsiri kapsamlı bir rivayet tefsiri olmak bakımından ilktir ve tefsir tarihinin erken döneminde kaleme alınmıştır. Yeminlerin anlamlarına dair Taberî’nin bizzat kendisinin vardığı kanaat ilk hedefimiz olmakla birlikte eserine yansıttığı ilk üç asra ait görüşlerin erken dönemde bu ayetlere verilen anlamları tespit açısından bir zenginlik olacağı umudundayız.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Taberî Tefsiri, Yemin, Kasem, Muksam bih, Muksam aleyh

Kaynakça

• Bakkal, Mustafa Cihad. “Mâtürîdî’ye Göre Kur’ân-ı Kerîm’de Yeminler”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi (Bilimsel Birikim), 19/1 (2019), 83-107.
• Coşkun, Muhammed. “Aksâmu’l-Kur’ân 89/Fecr, 1-14. Âyetleri Örneğinde Yemin İfadelerinin Anlaşılması ve Tercüme Edilmesi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 46 (2014), 37-68.
• Çalışkan, Mehmet. “Kur’an-ı Kerim’in Yemin Üslubu=The Oath Method of the Holy Qur’an”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 87/15 (2019), 85-112.
• Ekinci, Kutbettin. “Kur’an’da Allah’ın Zatı Dışında Kullanılan Yeminleri Sözün Maksadı Açısından Anlamak”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (AÜİFD), 57/1 (2016), 85-102.
• Eroğlu, Muhammed. “Ashâbü’l-uhdûd”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/471. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
• Gördük, Yunus Emre. “Aksâmu’l-Kur’ân’da “Muksem Bih” ve “Muksem Aleyh” İlişkisi”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi /Atatürk Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi (İİFD) (EAÜİFD), 43 (2015), 174-211.
• Kanik, İsa. “Tefsir Tarihinde Kur’ân Âyetlerinin Paradoksal Yorumuna Dair Tahlilî Bir Bakış”. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi 18 (Haziran 2024), 121-140. https://doi.org/10.47502/mizan.1457652.
• Karaca, Dilek. Sûre Başlarındaki Kasem İfadelerinde Unsurlar Arası İlişki (Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,2021);
• Karadeniz, Asiye & Kara, Mustafa. “Nesefî’nin Aksâmu’l-Kur’ân’a Yaklaşımı = Nasafi’s Approach to the Oaths of the Qur’an”. Baberti Dergisi=Journal of Babarti 17 (2023), 50-66.
• Kileci, Mehmed Refii. Kur’an’da Yeminler (Aksamu’l-Kur’an). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1998.
• Süleyman b. Ali. “Kur’ân’da Yeminlerin Sırları=Min Esrâri’l-Kasemi fi’l-Kur’âni’l-Kerîm”. çev. Mustafa Şentürk & Seyyit Alçi. Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi) 5/1 (2019), 443-462.
• Turan, Abdülbâki. “Kur’an-ı Kerimdeki Yeminler (Aksâmu’l-Kur’an)”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi/Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (1986), 97-114.
• Yılmaz, M. Faik. “Aksâmu’l-Kur’ân Bağlamında ‘Allah Nelere, Niçin ve Neden Yemin Eder?’ Sorularını Yeniden Düşünmek”. İslâmî İlimler Dergisi 5/1 (2010), 133-150.
• Yüceer, İsa. “Kur’an’da Kasem ve Yemin Lafızları”, ed. Emine Gürsoy Naskali. Yemin Kitabı (İstanbul: Kitapevi Yayınları 2013),147-156.