LYRICS COLLECTION in BIBLIOTHEQUE NATIONALE de FRANCE NUMBER 1377 and ITS CLASSIFICATION ACCORDING to MESTAP

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 249 - 287, 28.12.2024

Ali Cançelik , Azranur Açıkgöz

Öz

Lyric collections are a source in both literature and music due to the fact that they contain maqam, rhythm (usul) and lyricist names. The Lyrics Collection, registered in Bibliotheque Nationale de France No. 1377, consisting of 46 pages, was examined in the study. Both intralingual translation and examination were performed. Lyrics of 46 lyricists were identified in the collection and classified according to the Systematic Classification of Poetry Collections Project (MESTAP) table. Makam information of 136 lyrics in the collection and rhythm (usul) information of 119 of these lyrics were recorded. However, only 9 works could be reached from the current notation records of these lyrics. Poems and compositions included in the collection but not currently identified in divan or independent works also enable the discovery of new research areas. The maqams, rhythms (usuls) and meters specified in the lyrics are statistically shown in tables. The names of the lyricists have been determined and associated with the poems in the divans. The differences between the journals and the divans are detailed in the footnotes. In this context, the Systematic Classification of Journals Project aims to reach the unpublished poems of the lyricists through journals, to examine these works and to transfer them to the digital environment as translated texts. This study plays a critical role in the reinterpretation of traditional music and literature and contributes to the preservation of cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature, lyrics, collection, lyrics collection, MESTAP.

BIBLIOTHEQUE NATIONALE de FRANCE 1377 NUMARADA KAYITLI GÜFTE MECMUASI VE MESTAP’A GÖRE TASNİFİ

Öz

Güfte mecmuaları içerisinde makam, usul ve güftekâr isimleri bulundurması yönüyle hem edebiyat hem musiki alanında kaynak olma özelliği taşır. Çalışmada 46 varaktan oluşan Bibliotheque Nationale de France 1377 numarada kayıtlı Güfte Mecmuası ele alınmıştır. Hem dil içi çevirisi gerçekleştirilmiş hem inceleme yapılmıştır. Mecmuada 46 güftekârın güfteleri tespit edilmiş ve Şiir Mecmualarının Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP) tablosuna göre tasnif edilmiştir. Mecmuada bulunan 136 güftenin makam bilgileri ve bu güftelerin 119'unun usul bilgileri kaydedilmiştir. Ancak bu güftelerin güncel nota kayıtlarından yalnızca 9 esere ulaşılabilmiştir. Mecmuada yer alan ancak divan veya müstakil eserlerde güncel olarak tespit edilemeyen manzumeler ve besteler de yeni araştırma alanlarının keşfine olanak tanımaktadır. Güftelerde belirtilen makamlar, usuller ve vezinler istatistikî olarak tablolar şeklinde gösterilmiştir. Güftekârların isimleri belirlenmiş ve divanlardaki manzumeler ile ilişkilendirilmiştir. Mecmua ile divanlar arasındaki farklılıklar dipnotlarda ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir. Bu bağlamda, Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’nin amaçladığı güftekârların yayımlanmamış manzumelerine mecmualar aracılığıyla ulaşılması, bu eserlerin incelenerek çeviri metinler hâlinde dijital ortama aktarılması hedeflenmiştir. Bu çalışma, geleneksel müziğin ve edebiyatın yeniden yorumlanması açısından kritik bir rol oynamakta ve kültürel mirasın korunmasına yönelik katkılar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Güfte, Mecmua, Güfte Mecmuası, MESTAP

Kaynakça

• Açıl, Berat vd. Tenkitli Neşir Kılavuzu. İstanbul: İSAM Yayınları, 1. Basım, 2022.
• Akkuş, Metin. Nefi Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-206118/nefi-divani.html
• Arslan, Mehmet. Mihrî Hâtun Dîvânı. PDF: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2018. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208575/mihri-hatun-divani.html
• Aydın, Haluk. Cevrî Divanı’nın Tahlili. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/1767
• Bilgin, Azmi Ali. Ümmî Sinan Dîvânı. PDF: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017 https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195646/ummi-sinan-divani.html
• Bilkan, Ali Fuat. Türk Edebiyatında Mu’amma. Ankara: Akçağ Yayınları, 2000.
• Cançelik, Ali-Açıkgöz, Azranur, Açıkgöz. Bibliotheque Nationale de France'da 1377 Numara ile Kayıtlı Güfte Mecmuası. PDF, Literatürk Academia Yayınları, 2024. https://books.google.nl/books?id=IV4DEQAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
• Dede, Esrar. Tezkire-i Şu’ara-yı Mevleviyye. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-206275/tezkire-i-suara-yi-mevleviyye.html
• Defteriniz, D. “Gelmişim Vahdet Elinden Aşk ile Cihane Ben”. Erişim 13 Ağustos 2017. https://defteriniz.com/gelmisim-vahdet-elinden-ask-ile-cihane-ben-t-s-m-sarki-notasi-ve-sozleri/76541/
• Divan Makam, DM. “Olmayıcak Senden Ata Kul Neylesin Ya Rabbena-Dede Efendi-Sabâ”. Erişim 28 Mart 2018. https://divanmakam.com/forum/olmayicak-senden-ata-kul-neylesin-ya-rabbena-dede-efendi-Sabâ.28316/
• Divan Makam, DM. “Gelmişem Vahdet Elinden Aşk ile Cihane Ben-Belirsiz-Sabâ”. Erişim 28 Mart 2018. https://divanmakam.com/forum/gelmisem-vahdet-elinden-ask-ile-cihane-ben-belirsiz-Sabâ.16088/
• Divan Makam, DM. “Ya Hazret-i Mevlana ya Habiballah Resul-i Halık-i Yekta Tüyi-Belirsiz (Atfen Itrî)-Rast”. Erişim 28 Mart 2018. https://divanmakam.com/forum/ya-hazret-i-mevlana-ya-habiballah-resul-i-halik-i-yekta-tuyi-belirsiz-atfen-itri-rast.36886/
• Eflaki, Ahmet. (1973). Âriflerin Menkıbeleri. İstanbul: Hürriyet Yayınları, 2. Basım, 1973.
• Erdoğan, Mustafa. Kabûlî İbrahim Efendi, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı (İnceleme Tenkitli Metin-Dizin) Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=2LJuyd-cZ4yFgnf-sV_uyg&no=-8t9IDYmnMQXSA0dbdKgXg
• Erten, Saniye Rukiye. Kayseri Raşit Efendi Eserler Kütüphanesi’ndeki Bağdatlı Rûhî Dîvânı Nüshası (Metin-İnceleme). Yozgat: Yozgat Bozok Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=jqFRA6kibTdSZb4c5CLQpQ&no=Kxro_SCes-pS0J7lQktNnQ
• Günaydın, Elif. İsmetî Dîvânı (İnceleme-Metin-Dizin). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020. https://avesis.uludag.edu.tr/yonetilen-tez/0b8d177d-299e-40c7-a299-c2237ab44ffc/ismeti-divani-inceleme-metin-dizin
• Güneş, Bahadır. “Bir Muamma ve Lugaz Metni Hakkında”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4/2 (2015), 526,545.
• Gürer, Gülsevin. Eski Anadolu Türkçesinde Ekler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 5. Basım, 2020.
• Hamdi, Hamdullah. Leyla vü Mecnûn. PDF: Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı Yayınları, 2020. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/leyla-vu-mecn%C3%BBn_722.aspx
• Hoca, Fadıl. Veysî Divânı Tahlili. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Yk07v5DRqu6gidjnUxubLw&no=oHQNpTLJmPcc5tEvgjSLEw
• Işkın, Yeşim. Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Manzum 554 Numaralı Şiir Mecmuası (Safya 78-156) (İnceleme-Metin-Mestap’a Göre Tasnif). İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022. https://acikerisim.fsm.edu.tr/xmlui/handle/11352/4483
• İpekten, Haluk. Na’ilî Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2019. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-247199/naili-i-kadim-divani.html
• Kaplan, Yunus. “Kâtibî (Seydî Ali Reis) ve Dîvânı”. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 67/1 (2020), 229-265.
• Karaköse, Saadet. Nev’î-zâde Atâtî Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194357/nevi-zade-atayi-divani.html
• Karavelioğlu, Murat A. Şem’î Dîvânı. PDF: Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı Yayınları, 2014. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/sem%E2%80%98i-divani_562.aspx
• Kartallıoğlu, Yavuz. Klasik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni Ankara: Türk Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.
• Kavruk, Hasan. Şeyhülislam Yahyâ Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78405/seyhulislam-yahya-divani.html
• Kılınç, Abdülhakim. Fuzûlî Dîvânı. PDF: Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı Yayınları, 2021. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/fuz%C3%BBli-divani_765.aspx?CatId=271
• Kırkılıç, Ahmet. Murâdî Dîvânı. PDF: Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı Yayınları, 2015. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/muradi-divani_591.aspx
• Köksal, Mehmet Fatih. Mecmua Okumaları I-II-III-IV. (İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları, 1. Basım, 2023.
• Kurt, Bahadır. Remzî Dîvânı. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=VjDhnEwO9IkYvNI-43JLjg&no=pJUWM-DVTI06ZcH2fxQfvw
• Küçük, Sabahattin. Bâkî Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78361/baki-divani.html
• Levend, Agah Sırrı. Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Manzumlar ve Mefhumlar. İstanbul: Dergâh Yayınları, 6. Basım, 2023.
• Mustafa, Tatçı-Yıldız, Musa. Azîz Mahmûd Hüdâyî Dîvân-ı İlâhîyât. İstanbul: Üsküdar Belediyesi, 1. Basım, 2005. Neyzen, (N). “Arz-ı Didar Eyledikçe.” Erişim 28 Mart 2018. https://neyzen.com/nota_arsivi/02_klasik_eserler/012_beyati/arzi_didar_eyledikce_ney.pdf
• Neyzen, (N). “Esti Nesim-i Nev Bahar.” Erişim 28 Mart 2018. https://neyzen.com/nota_arsivi/02_klasik_eserler/075_rast/esti_nesimi_ney.pdf
• Neyzen, (N). “Tutuşdu Gam Oduna Şad Gördüğün Gönlüm.” Erişim 28 Mart 2018. https://neyzen.com/nota_arsivi/02_klasik_eserler/086_suzidil/tutustu_gam_oduna.pdf
• Özkat, Mustafa. Kara Fazlî’nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı (İnceleme Tenkitli Metin). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=8Mod0TVDNewrqOBCIQj9kw&no=jKijzOa1s7t0-oCgDedcEg
• Saraç, Mehmet. A. Yekta. Ali Emîrî Dîvânı. PDF: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2020. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/ali-emiri-divani_738.aspx
• Tartlan, Ali Nihat. Divan Edebiyatında Tevhidler ve Muamma. İstanbul: Ketebe Yayınları, 1. Basım, 2019.
• Topçu, Mümin. Dîvân-ı Rızâyî. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1997. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=C3ALoP5WQL_V1NJbAZsrCg&no=C3ALoP5WQL_V1NJbAZsrCg
• Yavuz, Kemal. Muhibbî Dîvânı. PDF: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2016. http://ekitap.yek.gov.tr/urun/muhibbi-divani--takim-2-cilt-_604.aspx?CatId=271
• Yedi Nota, (YN). “Esselamü Aleyke Ya Şehre'l Lutf ü Ve'l İhsan.” Erişim 28 Mart 2018. https://www.yedinota.com/beste/esselamu-aleyke-ya-sehrel-lutf-u-vel-ihsan-14364
• Yedi Nota, (YN). “Gelmişim Vahdet Elinden Aşk ile Cihane Ben.” Erişim 28 Mart 2018. https://www.yedinota.com/beste/gelmisim-vahdet-elinden-ask-ile-cihane-ben-16314
• Yıldırım, Ali. İshak Çelebi (Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanının Edisyon Kritiği). Elâzığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1991. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=zvOVcc-_5QI9npx1B8J3nw&no=zvOVcc-_5QI9npx1B8J3nw