Almanya’da Hafızlık Eğitimi ve Hafızlık Yarışmaları (IGMG Örneği)

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 20, 231 - 245, 05.12.2025

Abdurrahman Enes Bozkurt

Öz

Bu çalışma, Almanya’daki İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) camilerinde ve hafızlık kurslarında yürütülen hafızlık konseptin ortaya çıkışını, mevcut durumunu ve Avrupa Hafızlık Yarışmaları’nı incelemektedir. Türkiye-Almanya İşgücü Antlaşması sonrasında Almanya’ya yönelik Türk göçü yoğunlaşmıştır. Zamanla ülkede yaşayan azınlıklar olarak millî ve manevi değerlerini muhafaza etme ihtiyacı hasıl olmuştur. Bu ihtiyacı gidermek için IGMG, 1967 yılında ilk teşkilatlanmasını gerçekleştirmiştir. Camiler etrafında oluşan bu kurumun ilk hedefi genel dinî değerlerinin korunmasıdır. Zamanla, hafızlık eğitimi daha sistemli ve kurumsal bir yapıya kavuşturulmuştur. Başta, bireysel başlayan hafızlık çalışması kurumsal kimlik kazanıp ivme kazanmıştır. Bugüne bakıldığında, IGMG bünyesinde kurulmuş olan yüz üç hafızlık kursu ve iki binden fazla öğrencisiyle insanların dinî hayatlarına ciddi katkı sunmaktadır. İlk Avrupa Hafızlık Yarışması, 1985 yılında Kur’an Tilaveti Yarışması’yla birlikte başlatılmış ve dört yıl boyunca eş zamanlı olarak devam etmiştir. Hafızlık Yarışması’na katılımcı sayısının azalmasıyla hafızlık yarışması inkıtaya uğramıştır. Hafızlık eğitimin gelişme ve yayılmasının neticesinde 2023’ten itibaren bağımsız bir şekilde Avrupa Hafızlık Yarışması başlatılmıştır. Sonuç olarak, tıpkı ülkemizde olduğu gibi Almanya’da da Müslümanların -özellikle de ülkemiz kökenli Müslümanların- zor şartlara rağmen hafızlık geleneğini yaşatmaya kararlılıkla devam ettikleri görülmüş, bu gayretlerin son derece başarılı neticeler doğurduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıraat , Kur’an-ı Kerim , Eğitim , Hafızlık , Almanya , IGMG

Etik Beyan

Bu makalenin hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulmuştur.

Hifz Education and Hifz Competitions in Germany (IGMG Example)

Öz

This study examines the emergence, current state, and development of the Qur’an memorization concept, as well as the European Qur’an Memorization Competitions conducted in the mosques and Qur’an memorization courses of the Islamic Community Millî Görüş (IGMG) in Germany. Following the Turkey-Germany Labor Agreement, Turkish migration to Germany intensified. Over time, as a minority population living in the country, Muslims felt the need to preserve their national and spiritual values. To meet this need, the IGMG established its first organizational structure in 1967. The primary goal of this institution, which was formed around mosques, was to preserve fundamental religious values. Gradually, Qur’an memorization education became more systematic and acquired an institutional framework. Initially carried out on an individual basis, Qur’an memorization gradually gained both institutional identity and momentum. Today, IGMG has established one hundred and three Qur’an memorization courses and, with more than two thousand students, makes a significant contribution to the religious life of Muslims. The first European Qur’an Memorization Competition was launched in 1985, together with the Qur’an Recitation Competition, and continued concurrently for four years. Due to a decrease in the number of participants, the Qur’an Memorization Competition was eventually discontinued. As a result of the development and expansion of Qur’an memorization education, the European Qur’an Memorization Competition has been held independently since 2023.In conclusion, as in Turkey, it has been observed that Muslims in Germany -particularly those of Turkish origin- have continued to uphold the tradition of Qur’an memorization with determination despite challenging circumstances, and that these efforts have yielded remarkably successful outcomes.

Anahtar Kelimeler

Qira’at , Qur’an , Education , Hifz , Germany , IGMG

Etik Beyan

This article was prepared in accordance with scientific and ethical principles.

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. “Almanya’da “3. Avrupa Hafızlık Yarışması” düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/almanyada-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi/3556362
• Abdülbakî, Muhammed Fuad. el-Mu’cemü’l-müfehres, Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
• Acar, Erhan. “1960-1965 Döneminde Türkiye’den Almanya’ya İşçi Göçleri”. Troy Academy International Journal of Social Sciences 8/1 (2023), 42-46. https://doi.org/10.31454/troyacademy.1215332
• Aksiyon. “Almanya’da 3. Avrupa Hafızlık Yarışması Gerçekleşti”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.aksiyon.com.tr/almanya-da-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-gerceklesti-138704
• Bozkurt, Nebi. “Hafız”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 15/74-78. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Camia Haber. “Hafız Muhammed Talha Kurt Kur’an’ı Bir Oturuşta Baştan Sona Okudu”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2021/04/11/hafiz-muhammed-talha-kurt-kurani-bir-oturusta-bastan-sona-okudu/
• Camia Haber. “Küçük Hafız Aldığı Hediyeyi Yetim ve Öksüzlere Bağışladı”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2021/05/19/kucuk-hafiz-aldigi-hediyeyi-yetim-ve-oksuzlere-bagisladi/
• Camia Haber. “17 Yaşındaki Köln’lü Mustafa 14 Ayda Hafız Oldu”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2023/02/03/17-yasindaki-kolnlu-mustafa-14-ayda-hafiz-oldu/
• Camia Haber. “Almanya’da Genç Hafız Kuran’ı İki Günde Ezberden Hatmetti”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2025/02/17/almanyada-genc-hafiz-kurani-iki-gunde-ezberden-hatmetti/
• Camia Haber. “3. Avrupa Hafızlık Yarışması Sonuçlandı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2025/05/03/3-avrupa-hafizlik-yarismasi-sonuclandi/
• Camia Haber. “IGMG’den Bir İlk: Avrupa’nın Hafızları Yarıştı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2023/01/07/igmgden-bir-ilk-avrupanin-hafizlari-yaristi/
• Camia Haber. “2. Avrupa Hafızlık Yarışması Birincileri Belli Oldu”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2024/04/27/2-avrupa-hafizlik-yarismasi-birincileri-belli-oldu/
• Camia Haber. “Avrupa 2. Hafızlık Yarışması 27 Nisan’da Köln’de Yapılıyor”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2024/04/24/avrupa-2-hafizlik-yarismasi-27-nisanda-kolnde-yapiliyor/
• Camia Haber. “3. Avrupa Hafızlık Yarışması Sonuçlandı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2025/05/03/3-avrupa-hafizlik-yarismasi-sonuclandi/
• Camia Haber. “3. Avrupa Hafızlık Yarışması 3 Mayıs’ta Duisburg’da Yapılacak”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://camiahaber.com/2025/04/30/3-avrupa-hafizlik-yarismasi-3-mayista-yapilacak/
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahmân. Sünen. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1407H.
• DIK, Deutsche Islam Konferenz. “Daten und Fakten über den Islam in Deutschland”. Erişim 19 Ekim
• 2025. https://www.deutsche-islam-konferenz.de/DE/DatenFakten/daten-fakten_node.html
• DIK, Deutsche Islam Konferenz.“Wer predigt den Islam in Deutschland?”. Erişim 19 Ekim 2025. https://www.deutsche-islam-konferenz.de/SharedDocs/Standardartikel/DE/Infothek/Archiv/zahlen-daten-fakten-inhalt.html?nn=598216
• Dini Haberler. “Hafız Muhammed Talha Kurt Kur’an’ı Bir Oturuşta Baştan Sona Okudu”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.dinihaberler.com.tr/haber/hafiz-muhammed-talha-kurt-kurani-bir-oturusta-bastan-sona-okudu-60237
• Bağdâdî, Ebû Bekir el-Hatib Ahmed b. Ali b. Sâbit el-. el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye. Medine: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammad el-. es-Sıhâh, thk. Şihabüddin Ebû Amr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1998.
• Sicistânî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Eş’as es-. es-Sünen, thk. Muhammed Avvame. Cidde: Dârü’l-Kable li’sSekâfeti İslâmiyye, 1998.
• Gelen Haberler. “Almanya’da 3. Avrupa Hafızlık Yarışması heyecanı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.gelenhaberler.com/almanya-da-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-heyecani
• Haber 1. “Almanya’da “3. Avrupa Hafızlık Yarışması” düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.haber1.com/guncel/almanyada-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi/
• Haber 7. “Duisburg’da yapılan 3. Avrupa Hafızlık Yarışması’nın kazananları belli oldu”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.haber7.com/kultur/haber/3528183-duisburgda-yapilan-3-avrupa-hafizlik-yarismasinin-kazananlari-belli-oldu
• Haber Aktüel. “Duisburg’da Hafızlık Yarışması Yapıldı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.haberaktuel.com/duisburg-da-hafizlik-yarismasi-yapildi-3083678
• Hürriyet. “Almanya’da yaşayan 12 yaşındaki Muhammed Talha, Kur’an-ı Kerim’in tamamını tek seferde okudu”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/almanyada-yasayan-12-yasindaki-muhammed-talha-kuran-i-kerimin-tamamini-tek-seferde-okudu-41785814
• Hürriyet. “Almanya’da “3. Avrupa Hafızlık Yarışması” düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/almanyada-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi-42788190
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah el-Kurtubî. el-İstizkâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1426.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed el-Makdisî. el-Muğnî fî fıkhi’limâm Ahmed b. Hanbel eş-şeybânî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1405.
• İnternet Haber. “Almanya’da “3. Avrupa Hafızlık Yarışması” düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.internethaber.com/almanyada-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi-2397680h-yorumlari.htm
• IGMG Kurân-ı Kerîm Sitesi, “IGMG Kur’an-ı Kerim Tilavet Yarışmaları”. Erişim 4 Eylül. https://igmg-kuran.com/hakkimizda/
• IGMG, İslam Toplumu Millî Görüş. “Hakkımızda”. Erişim 29 Temmuz 2025. https://www.igmg.org/tr/hakkimizda/2/
• IGMG, İslam Toplumu Millî Görüş. “3. Avrupa Hafızlık Yarışması Sonuçlandı”. Erişim 27 Temmuz 2025.https://www.igmg.org/tr/3-avrupa-hafizlik-yarismasi sonuclandi/#:~:text=Avrupa%20Hafızlık%20Yarışması%20sonuçlandı.,Hollanda%20Bölgesinden%20Emirhan%20Yaşar%20kazandı.&text=Yarışma%203%20kategoride%20yapıldı
• IGMG-İslam Toplumu Millî Görüş. Tanıtım Kataloğu. Köln: IGMG, 5. Basım 2025.
• Kadı İyâz, b. Mûsâ Ebü’l-Fażl el-Yeḥsübî. el-İlmâʿ ilâ maʿrifeti uṣûli’r-rivâye ve taḳyîdi’s-semâʿ. thk. Aḥmad Ṣaḳr.
• Kahire-Tunus: Dârü’t-Turâs-el-Mektebetü’l-ʿAtîka, 1379/1970.
• Kahraman, Çoşkun. Avrupa’da Hafızlık Eğitimi ve Kur’an Tilaveti Yarışmaları (IGMG Örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Karaçam, İsmail. Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okunma Kâideleri. İstanbul: İFAV, 2009.
• Kâsânî, Ebû Bekir Alaaddin b. Mesud b. Ahmed el-Hanefi. Bedâiu’s-sanâi’. Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418.
• Kurt, Yaşar. “Kur’ân’ın Korunmasında Hâfızlık Müessesesi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/22, (Şubat 2012), 230. https://doi.org/10.14395/jdiv39
• Lemmen, Thomas. Islamische Vereine und Verbände in Deutschland. Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung, 2002.
• Merginânî, Ebu’l-Hasan Burhaneddin Ali b. Ebû Bekir. el-Hidâye. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Yahya b. Şeref ed-Dımeşkî. el-Mecmu’. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Yahya b. Şeref ed-Dımeşkî. et-Tibyân fî âdâbi hameleti’l-Kur’an. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
• Platform Dergisi. “IGMG’den Bir İlk: Avrupa’nın Hafızları Yarıştı”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://platformdergisi.com/index.php/yazi/haberler/35411/igmgden-bir-ilk-avrupanin-hafizlari-yaristi
• Platform Dergisi. “Almanya’da 12 Yaşındaki Muhammed Kur’an’ı Bir Oturuşta Baştan Sona Okuyacak”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.platformdergisi.com/yazi/haberler/31773/almanyada-12-yasindaki-muhammed-kuri-bir-oturusta-bastan-sona-okuyacak
• Râmehurmûzî, Hasan b. Abdurrahman. el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1404.
• Risale Haber. “Almanya’da ‘3. Avrupa Hafızlık Yarışması’ düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.risalehaber.com/almanyada-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi-445799h.htm
• Şafiî, Ebû Abdullah Muhammed b. İdrîs. el-Üm. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi, 1422/2001.
• Sahnûn, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdüsselam. el-Müdevvenetü’l-kübrâ. Beyrut: Dâr-u Sâdır, ts.
• San’ânî, Muhammed b. İsmail el-Emir. Tevdîhu’l-efkâr. Medine: el-Mektebetü’s-Selefiyye, ts.
• Sehâvî, Şemsüddin Muhammed b. Abdurrahman. Fethu’l-muğîs şerhu Elfiyeti’l-hadîs. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1403.
• Serahsî, Ebû Bekir Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ahmed. el-Mebsût. Kahire, Matbaatü’s-Saade, 1331.
• Son Dakika. “Duisburg’da 3. Avrupa Hafızlık Yarışması Düzenlendi”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.sondakika.com/guncel/haber-duisburg-da-3-avrupa-hafizlik-yarismasi-duzenlendi-18586000/
• Suyutî, Celaleddin Abdurrahman. el-İtkan fî Ulûmi’l-kur’an. Dimaşk: Dar’ul-Mustafa, 2008.
• Suyutî, Celaleddin Abdurrahman. Tedrîbu’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-nevevî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1419/1998.
• Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed. Mu’cemu’l-kebîr. Musul: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1983.
• Uzun, Necmi. Türkiye’de İslamcı Hareket Gelişimi, İlişkileri, Ayrılıkları ve Dönüşümü. Ankara: Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Yeni Akit. “Almanya’daki Müslümanların göğsünü kabarttı! 12 yaşındaki Talha Kurt Tek oturuşta bakın ne yaptı?”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.yeniakit.com.tr/haber/almanyadaki-muslumanlarin-gogsunu-kabartti-12-yasindaki-talha-kurt-tek-oturusta-bakin-ne-yapti-1529087.html
• Yeni Akit. “Almanya’da 12 yaşındaki Muhammed Kur’an-ı Kerim’i bir oturuşta baştan sona okuyacak”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.yeniakit.com.tr/haber/almanyada-12-yasindaki-muhammed-kuran-i-kerimi-bir-oturusta-bastan-sona-okuyacak-1528213.html
• Yeni Şafak. “Genç hafız Mustafa Karabulut iki günde Kur’an-ı Kerim’i ezberden hatmetti: Allah tüm genç kardeşlerimize nasip etsin”. Erişim 28 Temmuz 2025. https://www.yenisafak.com/video-galeri/hayat/genc-hafiz-mustafa-karabulut-iki-gunde-kuran-i-kerimi-ezberden-hatmetti-allah-tum-genc-kardeslerimize-nasip-etsin-4677547
• Yeni Şafak. “Avrupa’nın hafızlık şampiyonları: Kur’an bülbülleri gurbetçileri buluşturdu”. Erişim 27 Temmuz 2025. https://www.yenisafak.com/gundem/avrupanin-hafizlik-sampiyonlari-kuran-bulbulleri-gurbetcileri-bulusturdu-4702750
• Yılmaz, Eren Alper. “1960’lardan Günümüze Almanya’daki Türk Göçmenlerin Durumu ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından desteklenen Türk Diasporası”. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 9/2 (2023), 162-167. https://doi.org/10.46849/guiibd.1402688