Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve sosyal bilgiler ders kitaplarında coğrafi konum kavramının değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 7, 12.07.2022

Hayri Çamurcu Hüseyin Toygur Davut Atmaca

Öz

Dünyanın giderek modernleşmesi ve karmaşıklaşması ile birlikte bazı bölge ve yapıların nerede olduğunun bilgisi çok daha önemli hale gelmiştir. Bu duruma bağlı olarak herhangi bir noktanın kolaylıkla bulunmasını sağlayan coğrafi konum kavramı hiç olmadığı kadar sorgulanmaya başlamıştır. Bu araştırma “coğrafi konum” kavramının Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında nasıl betimlendiğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada öne çıkan bazı sonuçlar şu şekildedir: Coğrafi konum ile ilgili kazanımlar, “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” ünitesinde yer almaktadır. Coğrafi konum ile ilgili konuların 5. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında olmaması bir eksiklik olarak tespit edilmiştir. Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında jeopolitik konum ile ilgili konulara yeteri kadar yer verilmemektedir. Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki görseller coğrafi konum ile ilgili yeterlikleri aktarmada içerik ve şekil bakımından yeterli düzeydedir. Buna göre Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında jeopolitik konum ve özel konum ile ilgili konulara daha fazla yer verilmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi konum, Sosyal Bilgiler Dersi, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı

Kaynakça

• Akengin, H. (2012). Siyasi coğrafya insan ve mekân yönetimi. (2. Basım). Ankara: Pegem. Net.
• Akengin, H. (2016). Türkiye’nin jeopolitiği. M. H. Kanat (Ed.). Türkiye coğrafyası ve jeopolitiği içinde (ss. 1-28). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Arı, Y. (2010). Coğrafyanın genel eğitime katkısı. R. Özey & S. İncekara (Ed.). Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde. (ss. 9-21). Ankara: Pegem. Net.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (14. Baskı). Ankara: Pegem. Net.
• Değirmenci, Y. (2019). Öğretmen adaylarının bakış açısıyla türkiye'nin coğrafi konumunun incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 91-110.
• Doğanay, H. & Doğanay, S. (2014). Coğrafya’ya giriş. (11. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Güner, İ. (2014). Türkiye’nin coğrafi konumu, sınırları ve jeopolitiği. H. Yazıcı & N. Koca (Ed.). Türkiye coğrafyası ve jeopolitiği içinde (ss. 1-37). Ankara: Pegem Akademi.
• Kaçar, T., & Bulut, B. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve 4-7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının coğrafya kavramları bağlamında değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 652-679. doi:10.33437/ksusbd.738637
• Kozak, M. (2014). Bilimsel araştırma: Tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• MEB. (2018). 2018 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf Erişim: 22.02.2022
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Öcal, A. (2009). Sosyal bilgiler dersinde mekanı algılama becerisini yeniden düşünmek. R. Turan, A. M. Sünbül & H. Akdağ (Ed.). Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-1 içinde. (ss. 263-278). Ankara: Pegem. Net.
• Özey, R. (2004). Dünya ve Türkiye ölçeğinde siyasi coğrafya. Aktif Yayınevi. İstanbul.
• Şahin, E. (2021). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık. https://www.eba.gov.tr/ Erişim: 23.02.2022
• Şensoy, Ö., Koçyiğit, E., Çakmak, E., Salimoğlu, B., & Yıldız, P. (2008). 6. Sınıf sosyal bilgiler dersi “coğrafi konum” konusunun aktif öğrenme teknikleriyle işlenmesinin öğrenmeler üzerindeki etkisi. Academia Accelerating the world's research, 1-7.
• Taş, H. İ. (2007). Coğrafya eğitimi tarih, standartlar, hedefler. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Tüysüz, S. (2020). İlkokul Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş. https://www.mebders.com/dosya/5491-2019-2020-yili-4sinif-sosyal-bilgiler-ders-kitabi-tuna-pdf Erişim: 22.02.2022
• Yıldırım, A. & Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.