6. YÜZYIL BİZANS-SASANİ SAVAŞLARINA ALAN ve HUN SAVAŞÇILARININ KATILIMI: LAZİKA SAVAŞI (541-562) ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 21, 39 - 49, 30.06.2024

Hasan Aksoy

https://doi.org/10.31765/karen.1419677

Öz

Geç Antik Çağ’da Kafkasya coğrafyası, Bizans ve Sasani imparatorluklarının arasında bir savaş alanına dönüşmüştür. 6. yy’da iki büyük imparatorluk arasındaki gerginlik, iç sorunlarını aşmalarının ardından dışa yönelik politikalar izlemeleriyle birlikte zirveye ulaşmıştır. Bizanslılar ve Sasaniler, Kafkas bölgesel güçleri üzerinde hâkimiyet kurmak istemişlerdir. Bu istekleri, 21 yıl sürecek olan Lazika Savaşı’na (541-562) neden olmuştur. Lazika Savaşı siyasi, askeri, diplomatik ve sosyal açıdan araştırılması gereken bir konudur. Kafkasya coğrafyasındaki sosyo-politik koşullar ve diğer faktörler doğrultusunda, dinamik yapıdaki savaşçı karakterleriyle ön plana çıkan Alan ve Hun savaşçıları, iki imparatorluk ordusu içerisinde aktif olarak mücadeleye katılmışlardır. Bu çalışmada, Alan ve Hun savaşçılarının özelliklerine değinerek Lazika Savaşı’nda nasıl bir rol oynadıkları, Bizans ve Sasani’nin bölgedeki yerel güçlerle ittifak kurma çabaları, Alan ve Hun savaşçılarının Bizans ve Sasani askeri sistemlerinde nasıl izler bıraktıkları kaynaklar doğrultusunda değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Sasani, Alan, Hun, Kafkasya, Lazika Savaşı

Participation of Alan and Hun Warriors in the 6th Century Byzantine-Sassanian Wars: The Lazic War (541-562)

Öz

In the Late Antique period, the Caucasus region became a battleground between the Byzantine and Sassanian empires. In the 6th century, the tension between the two great empires reached its peak as they overcame their internal problems and pursued outward-oriented policies. The Byzantines and Sassanids wanted to dominate the Caucasian regional powers. These aspirations led to the Lazic War (541-562), which lasted for 21 years. The Lazic War is a subject that needs to be researched from political, military, diplomatic and social perspectives. In line with the socio-political conditions in the Caucasus geography and other factors, the Alan and Hun warriors, stood out with their dynamic warrior character, actively participated in the struggle within the armies of the two empires. In this study, the characteristics of the Alan and Hun warriors, the role they played in the Lazic War, Byzantine and Sassanid efforts to form alliances with local forces in the region and the traces left by the Alan and Hun warriors in the Byzantine and Sassanid military systems have been evaluated in line with the sources.

Anahtar Kelimeler

Byzantium, Sassanid, Alan, Hun, Caucasus, Lazic War

Kaynakça

• Abaev, V. I. – Bailey, H. W. (1985), “Alans”, Encyclopædia Iranica, I/8, 801-803
• Agathias (1975), The Histories, tr. J. D. Frendo, Berlin: Walter de Gruyter & Co.
• Alasania, G. (2008), Georgians and Pre-Islamic Turks, Tbilisi: Sakartvelos Matsne.
• Alemany, A. (2000), “Sources on the Alans: A Critical Compilation”, Handbook of Oriental Studies, Uralic & Central Asians Studies, Section 8, V. 5, Leiden: Brill.
• Ammianus Marcellinus (1986), Ammianus Marcellinus, V. III, tr. John C. Rolfe, Cambridge: Harvard University Press. Arzhantseva, I. (2002), “Alans: Between Byzantium and Khazaria”, In Center-Region-Periphery: Medieval Europe Basel 2002, V. 1, eds. Guido Helmig, Barbara Scholkmann, Matthias Untermann, 441–45.
• Birkenmeier, J. W. (2002), The Development of the Komnenian Army: 1081-1180, Leiden: Brill.
• Braund, D. (1994), Georgia in Antiquity: A History of Colchis and Transcaucasian Iberia 550 BC-AD 562, Oxford: Clarendon Press Oxford.
• Bury, J. B. (2015), “Chapter IX-The Lazic War (549-556 A. D.)”, A History of the Later Roman Empire From Arcadius to Irene (395 A. D. to 800 A. D), V. I, Cambridge: Cambridge University Press, 441-468.
• Cihan, C. (2015), “Türk-Sasani Askerî İttifakları ve Sasani Ordusunda Türkler”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 12, S. 32, 89-107.