Göller Yöresi Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold.) Populasyonlarında Genetik Kazanç

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 1, 93 - 100, 24.12.2014

Süleyman Gülcü Orhan Akkaya Nebi Bilir

Öz

Bu çalışmada, Göller Yöresinden seçilen 10 doğal Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold.) populasyonundan örneklenen toplam 100 aileye ait fidanlarla Isparta-Kayı Köyü ağaçlandırma sahasında kurulan denemenin 9 yıllık sonuçları değerlendirilmiştir. Bu kapsamda fidan boyu ve bazı dallanma karakterleri bakımından, birey ve aile düzeylerindeki kalıtım dereceleri ile farklı seleksiyon yoğunlukları için elde edilebilecek genetik kazanç miktarları tahmin edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SAS istatistik paket programı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ölçülen karakterler bakımından gerek populasyonlar arasında gerekse populasyon içi aileler arasında istatistiksel bakımdan önemli düzeyde farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ayrıca, dal açısı, dal kalınlığı ve dal sayısı bakımından tahmin edilen birey düzeyindeki kalıtım dereceleri (h2i>0.44), aile kalıtım derecelerinden (h2f>0.71) daha düşük çıkmıştır. Fidan boyu için ise aksi durum söz konusudur (hi=0.92; h2f = 0.85). Ölçülen karakterler bakımından tahmin edilen toplam genetik kazanç oranları değişmekle birlikte en yüksek genetik kazanç fidan boyunda (%81.3-%59.25) tahmin edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Anadolu Karaçamı, Islah, Populasyon, Kalıtım derecesi

Genetic Gain in Anatolian Black Pine (Pinus nigra Arnold.) Populations of Lakes District

Öz

The study was carried out on ninth year results of the experiment established with totally 100 families from 10 natural Anatolian black pine (Pinus nigra Arnold.) populations in Isparta-Kayı village plantation area. In this context Individual and family heritabilities, and also genetic gain for different selection intensity were estimated for tree height and branch characters by SAS package programme. Large differences were found among populations and within population for the characters. Beside, while individual heritability (h2i>0.44) was lower than family heritability (h2f>0.71) for diameter, angle and number of branches, while it was opposite for tree height (0.85&0.92). Ratio of total genetic gain changed for the selection intensity. It was the highest (81.3% and %59.25%) for the tree height

Anahtar Kelimeler

Anatolian black pine, Pinus nigra, Breeding, Population, Heritability

Kaynakça

• Atalay İ. 1977. Türkiye’de Çam Türlerinde Tohum Transfer Rejiyonlaması. AGM. Yayınları No: 1, Ankara.
• Alptekin CÜ., 1986. Anadolu karaçamının (Pinus nigra ssp. pallasiana Lamb. Holmboe) coğrafik varyasyonları. İÜ Orman Fakültesi Silvikültür Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 170s. İstanbul.
• Gülcü S., 2002. Göller yöresi Anadolu karaçamında pallasiana (Lamb) Holmboe) populasyonlar arası ve populasyon içi genetik çeşitlilik. KTÜ. FBE. Doktora Tezi, 154s. Trabzon. Arnold.subsp.
• Gülcü S., Ücler A., Ö., 2008. Genetic variation of Anatolian black pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) in the Lakes district of Turkey. Silvae Genetica, 57, 1-5.
• Gürses MK., Gemici Y., Özkurt N., Gülbaba AG., Özkurt A., Tüfekçi S., 1996. Bolkar dağları Karaçam (Pinus nigra Arn. var. pallasiana Schneid) populasyonlarında biyolojik çeşitlilik üzerine araştırmalar, DOA Dergisi, 2, 49-69.
• Işık K., 1980. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) populasyonlar arası ve populasyonlar içi genetik çeşitliliğin araştırılması. I: Tohum ve fidan karakterleri. ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü, Doçentlik Tezi, 149s. Ankara.
• Işık F. 1998. Kızılçam’da (Pinus brutia Ten.) Genetik Çeşitlilik, Kalıtım Derecesi ve Genetik Kazancın Belirlenmesi. Batı Akdeniz O.A.E. Yayınları, Teknik Bülten, No:7, Antalya.
• Kalıpsız A. 1994. İstatistik Yöntemler. İÜ Yayın No: 3835/427, İstanbul.
• Kaya Z., Ching KK., Stafford SG., 1985. A statistical analysis of karyotypes of European black pine (Pinus nigra Arnold.) from different sources. Silvae Genetica, 34, 148-156.
• Kaya Z,. Temerit A,. 1994. Genetic structure of marginally located Pinu nigra var. pallasiana population in Cetral Turkey. Silvae Genetica,43, 272-277.
• Koski V., Antola J., 1993. National Tree Breeding and Seed Production Programme for Turkey 1994-2003. The Research Directorate Of Forest Tree Seeds and Tree Breeding Press, Ankara.
• Matziris D. 1993. Variation in cone production in a clonal seed orchard of Black pine. Silvae Genetica, 42, 136-141.
• Namkoong G., Conkle MT. 1976. Time trends in genetic control of height growth in Panderosa pine. Forest Sci., 22, 2-12.
• Öztürk H., Şıklar S., 2000. Türkiye Milli Ağaç Islahı ve Tohum Üretimi Programı (Özellikleri ve Gerçekleştirilen Çalışmalar). Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü Dergisi, 13, 1-41.
• Saatçioğlu F. 1976. Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri (Silvikültür I). İ.Ü.Orman Fakültesi Yayınları No. 2187, İstanbul.
• SAS Inst. Inc. (1988). SAS/STAT User’s Guide, Release 6.03, edition, Cary, NC.
• Shelbourne CJA. 1969. Tree Breeding Methods. New Zealand Forest Research Institute, Technical Paper No: 55, New Zealand.
• Shellbourne CJA., 1992. Genetic Gains from different Kinds of Breedindg Population and Seed or Plant Production, Paper Peresented at the IUFRO Symposium ‘Intensive Frorestry: The Rule Of Eucalyptus’, Durban, September, 1991, 49-65. South Africa.
• Sing NB., Chaudhary VK., 1993. Variability, heritability and genetic gain in cone and nut characters of Chilgoza pine (Pinus gerardina Wall.) Silvae Genetica, 42, 61-63.
• Silin AE., Goncharenko GG., 1996. Allozyme variation in natural populations of Eurasian pines: IV. Population structure and genetic variation in geographically related and isolated populations of Pinus nigra Arnold on the Crimean Peninsula. Silvae Genetica, 45, 67-75.
• Temerit A., Kaya Z., 1997. İç Toroslar Bölgesinde Örneklenen Doğal Karaçam (Pinus nigra var. pallasiana) Populasyonlarının Genetik Strüktürleri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 265, Ankara.
• Velioğlu E., Çengel B., Kaya Z, 1999. Kaz Dağlarındaki Doğal Karaçam (Pinus nigra Arnold. susp. pallasiana (Lamb.) Holmboe.) Populasyonlarında Yapılanması. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 1, Ankara. Genetik Çeşitliliğin
• Yıldız N., Bircan H. 1994. Uygulamalı İstatistik (IV. Baskı). Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 704/308, Erzurum.
• Yurtsever N. 1974. İstatistik Metodları (III), Denemelerin İstatistik Prensiplerine Uygun Tertiplenmesi, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. Toprak ve Su Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, Teknik Yayınlar Serisi No: 30, Ankara.