Çankırı Ormanlarının Zararlı Böcekleri ve Mücadele Yöntemleri

Yıl 2006, Cilt: 6 Sayı: 1, 98 - 119, 01.03.2006

Prof. Dr. Ziya Şimşek Arş Gör. Yalçın Kondur

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Çankırı Ormanlarının Zararlı Böcekleri ve Mücadele Yöntemleri

Öz

Periyodik olarak yürütülen arazi çalışmalarında feromon tuzaklar, yapışkan tuzaklar ve ışık
tuzaklarından yararlanılmış, ayrıca ağaç örneklerinden böcekler toplanarak Çankırı orman
ekosisteminde bulunan önemli böcek türleri saptanmıştır. Buna göre iğne yapraklılarda Çam
Keseböceği, Thaumetopoea pityocampa (Den. & Schiff.) (Lepidoptera: Thaumetopoeidae);
Çalı Antenli Çam Yaprakarısı, Diprion pini L., Kırmızımtırak Sarı Çalı Antenli Çam
Yaprakarısı; Neodiprion sertifer (Geoffr.) (Hymenoptera: Diprionidae); Kabukböcekleri ve
Hortumluböcekler (Küçük Göknar Kabukböceği, Cryphalus piceae (Ratz.), Altıdişli Çam
Kabukböceği, Ips acuminatus (Gyll.), Akdeniz Çam Kabukböceği, Orthotomicus erosus
(Woll.), İkidişli Çam Kabukböceği, Pityogenes quadridens (Hartig), Büyük Göknar
Kabukböceği, Ips (Pityokteines) curvidens (Germ.), Trypodendron lineatus (Oliver)
(Coleoptera: Scolytidae); Göknar Hortumluböceği, Pissodes piceae (Illig.) (Coleoptera:
Curculionidae); geniş yapraklılarda ise Altın Kelebek, Euproctis chrysorrhoea L.
(Lepidoptera: Lymantriidae); Yeşil Meşe Bükücüsü, Tortrix viridana L. (Lepidoptera:
Tortricidae); Söğüt Koşnili, Chionaspis salicis (Homoptera: Diaspididae); Saydam Kanatlı
Kavak Kelebeği, Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae); Sarı lekeli
kavak süslüböceği, Melanophila picta (Pall.) (Coleoptera: Buprestidae) saptanmıştır.
Elde edilen bulgulara göre; Çankırı orman alanlarında iğne yapraklılarda 10; geniş
yapraklılarda ise 5 tür olmak üzere toplam 15 böcek türünün ana zararlı durumunda
bulunduğu belirlenmiş olup bu zararlılarla biyolojik, biyoteknik, silvikültürel ve kimyasal
mücadele yöntemleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çankırı, Zararlı böcek, Mücadele, Orman ağaçları, Feromon tuzak

Kaynakça

• Acatay, A., 1963. Tatbiki Orman Entomolojisi. İ.Ü. Yayınları No:1068, Orman Fak. No: 94, İstanbul, 170s.
• Adomas, J., 1988. Zwalczine zwojke zieloneczki (Tortrix viridana L.) na terenie OZLP Olszyn w r. 1986, Sylwan, 132:6, 41-44.
• Adomas, J., 1997. Zwalczine borecznika rudego (Neodiprion sertifer Geoffr.) w Puszczy Zielonej, Sylwan 141:2, 65-76.
• Anonim, 1995a. Zirai Mücadele Teknik Talimatları Cilt:3, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara, 444 s.
• Anonim, 1995b. Zirai Mücadele Teknik Talimatları Cilt:4, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara, 393 s.
• Austara, O., Orlund, A., Svendsrud, A., Veidahl, A., 1987. Growth loss and economic consequences following two years defoliation of Pinus sylvestris by the pine sawfly Neodiprion sertifer in West Norway, Scandinavian Journal of Forest Research, 2:1, 111-119.
• Bachmann, F., 1974. Theoretical and practical aspects of the control of armoured scales (Diaspididae), Faculteit van de Landbouwwetenschappen, Gent: Gent, faculteit van de Landbouwwetenschappen: XXVI International Symposium on Phytopharmacy and Phytiatry, 7th May 1974. I; II.: XXVI Internationaal Symposium over Fytofarmacie en Fytiatrie, 7 Mei 1974. I; II. Mededelingen-van-de-Faculteit- Landbouwwetenschappen-Rijksuniversiteit-Gent. 1974, 39: 755-760.
• Barth, A., 1981. Untersuchungen uber Ruckstandswirkungen des Hautungshemmestoffes Dimilin in Waldboden mittels einen neunen Biotestverfahrens, Anzeirger für Schadlingskunge Planzenschutz 54:11, 164-169.
• Bertucci, B.M., 1984. Euproctis chrysorrhoea una minaccia per boschi e fruttiferi, Informatore-Fitopatologico 34:6, 11-15.
• Bertucci, B.M., 1985. La tentredine nerasta del pino, Informatore Fitopatologico, 35:4, 13- 18
• Bezhlekov, M., 1983. Plant protection measures before flowering of fruit crops, Rastitelna Zashchita 31:3, 18-19.
• Cavalcaselle, B., 1972. Ecologia ed etologia di alcuni Buprestidi nocivi al pioppo nell'Italia centro-meridionale, Redia, 53: 67-122
• Chodjai, M, Thielges, B.A., Land, B., 1977. Poplar pests of Iran and the Mideast, Proceedings: symposium on eastern cottonwood and related species. Greenville, Mississippi Sept. 28 - Oct. 2, 1976. 295-300.
• Currado, I., Brussino, G., 1985. Esperienze di lotta con Bacillus thuringiensis Berl. Nelle foreste del Piemonte. Difesa delle Piante, 1985, 8:2, 339-343, in Atti del Convegno ‘La Lotta Biologica’, Torino, 16 Febbraio 1985.
• Çanakçıoğlu H., Mol, T., 1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler. İ.Ü.Orman Fak. Yayınları No: 451, İstanbul,541 s.
• Donaubauer, E., 1976. Dimilin (PH 60-40) a ‘biotechnical’ insecticide. Allgemeine Forstzeitung, 87:4, 108-109.
• Doyle, C.J., Entwistle, P.F., 1988. Aerial application of mixed virus formulations to control joint infestations of Panolis flammea and Neodiprion sertifer on lodgepole pine. Annals of Applied Biology, 113:1, 119-127
• Entwistle, P.F., 1978. Microbial control of insects and other pests. UK, British Assocation for the Advancement of Science: Crop Protection. 5-6 September 1978, 72-96.
• Georgebits, R.P, 1979. Comparison of the results of control of Thaumetopoea pityocampa with Dimilin, Decis, Bactospeine and Thuricide HP, Anakoinoseis Idrumaton Dasikon Ereunon 7:1, 7-34.
• Grill, D., Caldumbide, C., 1987. Le bombyx cul brun en Loire-Atlantique, Phytoma No. 392, 60-61
• Gul, H, Chaudhry, M.I., 1980. Efficacy of granular insecticides against flat-headed poplar borer Melanophila picta Pall (Buprestidae, Coleoptera). Pakistan Journal of Forestry, 30: 2, 81-83.
• Gürses, A., Doğanay, Z.U., 1976. Marmara bölgesi meyve ağaçlarında zarar yapan altın kelebek (Euproctis chrysorrhoea L.), yüzük kelebeği (Malacosoma neustria L.) ve kır tırtılı (Lymantria dispar L.) larvalarına karşı mikrobiyal insektisitlerle savaş denemeleri ve bu preparatların bakırlı fungisitlerle karıştırılma olanakları üzerinde ön çalışmalar, Bitki Koruma Bülteni 16:3, 190-198.
• Hoffmann, H., Hartbarth, W., 1991. Technical spraying variants for aerial forest protection measures, Beitrage für die Forstwirtschaft 25:3, 131-138.
• Konukçu, M., 1999. Ormancılığımız, Turkish Forestry, DPT, Ankara, 146s.
• Kulikova, E.G., 1987. Scale insects - polyphagous pests of tree species, Zashchita Rastenii Moskva, No. 11, 53.
• Larsson, S., Tenow, O, Bevan, D., Stoakley, J.T., 1985. Local patterns in the distribution of a Neodiprion sertifer outbreak. In Site characteristics and population dynamics of lepidopteran and hymenopteran forest pests. Proceedings of a IUFRO conference, Dornoch, Scotland, 1-7 Sept. 1980. Research and Development Paper, Forestry Commission, UK No.135, 85-89.
• Mendel, Z., 1987. Major Pests of Man-made Forests in Israel: Origin, Biology, Damage and Control, Phytoparasitica 15:2, 131-137.
• Niccoli, A., Tiberi, R., 1985. Impiego di Bacillus thuringiensis Berliner nel controllo di insetti dannosi in ambienti agrari e forestali, Redia 68:305-322.
• Pollini, A., 1979. Diprionidi dannosi ai pini. Informatore Fitopatologico, 29:9, 19-21
• Roberts, H., 1972. Forestry research, demonstration, and training, Arbil, Iraq. Forest entomology, FAO-Report. 1972, No. FO: DP-IRQ-68-518, Technical Report 6, 145 pp.
• Safronov, A.N., 1996. Protection of Scots pine stands against defoliators. Lesnow Khozyaistvo No:5, 49-50.
• Saly, K.R., 1996. A fenyoronto darazs Neodiprion sertifer Geoffr. (Hymenoptera: Tenthredinoidea, Diprionidae) kartetele fenyo (Pinus) fajokon, Novenyvedelem, 32:5, 249-251.
• Schimitschek, E., 1953. Türkiye’de Orman Böcekleri ve Muhiti. Türkiye Orman Entomolojisinini Temelleri, (Çeviren: A.Acatay), İ.Ü. Yayınları No:556, Orman Fak. No: 24, İstanbul, 471s.
• Schmutzenhofer, H., 1971. Erfahrungen mit dem ULV-Verfahren bei der Schadlingsbekampfung in der Forstwirtschaft. Faculteit Landbouwwetenschappen: 23rd International Syposium on Phytopharmacy and Phytiatry, May, 1971: 23ste Internationaal Symposium over Fytofarmacie en Fytiatrie, Mei 1971. Mededelingen van de Faculteit Landbouwwetenschappen Riijksuniversiteit Gent. 36:3, 961-966.
• Sekendiz, O.A., 1972. Studies on the animal pests of Poplars in Turkey, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A Serisi 22: 2, 198-253.
• Serez, M., 1987. Bazı önemli kabuk böcekleriyle savaşta feromonların kullanılma olanakları, Karadeniz Teknik Üniversitesi Dergisi, 10 (1-2) : 99-131.
• Serez, M., Zümreoğlu, A., 2001. Tarım ve Orman Zararlılarına Karşı Biyoteknik Yöntemler, Dilek Ofset Matbaacılık ve Cilt Sanayi, Çanakkale, 108s.
• Şimşek, Z., 1999. Şabanözü ( Çankırı )'nde kavak alanlarında Söğüt koşnili (Chionaspis salicis ( L. ) ( Homoptera : Diaspididae )'nin yayılışı ve bulaşma oranları. Zonguldak Karaelmas Üniv. Bartın Orman Fak. Dergisi, Revıew of the Bartın Faculty of Forestry Zonguldak Karaelmas University, Cilt 1, Sayı: 2, 84-89.
• Şimşek, Z., 2001. Kızılırmak (Çankırı)'da Sarılekeli Kavak Süslüböceği (Melanophila Picta (Pall.) (Coleoptera: Buprestidae)'nin Populasyon Gelişmesi ile Mücadele Yöntemleri, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Review of the Bartın Faculty of Forestry Zonguldak Karaelmas University (13 s, Basımda).
• Şimşek, Z., 2002. Kenbağı Orman Fidanlığı (Çankırı)'nda Bulunan Lepidoptera Türlerinin Tespiti İle Kavak Yalancıarısı (Parathrene tabaniformis (Rott.)'Nın Mücadele Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar (Ankara Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: 2000-07-12-030 no'lu proje, 77s.)
• Şimşek, Z., Öner, N., 2002. Ilgaz (Derbent Ve Doruk)'ta Uludağ Göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmülleriana Mattf.) Meşcerelerinin Silvikültürel Özellikleri İle Saptanan Kabukböcekleri ve Mücadele Yöntemleri, Türkiye Dağları I. Ulusal Sempozyumu Bildiriler, 478–484.
• Şimşek, Z., Öner, N., 2002. Ilgaz (Derbent Ve Doruk)'Da Uludağ Göknarı (Abies nordmanniana Subsp. Bornmulleriana Mattf.) Meşcerelerinin Silvikültürel Özellikleri ile Saptanan Kabukböcekleri Ve Mücadele Yöntemleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2003, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 49-60
• Şimşek, Z., 2003. Ilgaz Dağı Milli Parkı Göknar Alanında Bulunan Küçük Göknar Kabukböceği [Cryphalus Piceae (Ratz.) (Coleoptera : Scolytıdae)]’nin Uçuş Seyrinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2003, ISSN: 1302-7085, Sayfa:1-18.
• Şimşek, Z., 2004 Kitin Sentezini Engelleyen Diflubenzuron İlacının Sarıçamın Önemli Zararlısı Olan Çalı Antenli Çam Yaprakarısı (Diprion pini L.: Hymenoptera - Diprionidae) Mücadelesine Kullanım İmkanlarının Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı 2: 48-59.
• Şimşek, Z., 2005. Çankırı’da Kavak Fidanlıklarında Saydam Kanatlı Kavak Kelebeği [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae)] ile Mücadele İmkanları Üzerinde Araştırmalar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A Sayı:1, 84-103.
• Toros, S., 1988. Park ve Süs Bitkileri Zararlıları. Peyzaj Mimarisi Derneği Yayınları, Ankara, 165s.
• Vankova, J., Novak, K., 1985. Ucinek biopreparatu Bathurin a Dipel na housenki bekyne zlatoritne (Euproctis chrysorrhoea L.) v polnich podminkach. Sbornik-UVTIZ,- Ochrana-Rostlin. 1985, 21: 4, 307-309
• Yanin, V.V., 1975. Coccids as pests of park plants, Zashchita Rastenii No.3, 43-45
• Yasnosh, V.A., 1994. Aphytis species occurring in the former USSR and their role in biological control, Advances in the study of Aphytis, 317-333.