Bilimsel Bilgiyi Yorumlama Metodu Üzerine

Yıl 2022, Sayı: 13, 1 - 31, 26.06.2022

Zeki Eker

Öz

Objektif bilimsel bilgi tekrarlanabilir deney ve gözlemler sonucunda ortaya çıkmış, başka bir deney veya gözlem ile yanlışlanamayan bilgi olarak tanımlandıktan sonra, örnek olarak su çevrimi ve evrenin büyük ölçekteki yapısı ile ilgili bilimsel bilgilere Müslüman toplumlarca verilen tepkiler irdelenmiştir. İlki genelde itiraz gören, ikincisi hem pozitif hem negatif tepki alan konulardandır. Önceki Yer yüzündeki biyolojik hayatın sürdürülmesi, diğeri de ortaya çıkabilmesi bakımından önemlidir. Çoklarınca bilinen ve sadece uzmanlarının bilebileceği bu iki örneğin seçilmesi İslama göre yorumlama metodunun popülerlik ve ayrıca konu bakımından farklı alanlara uygulanabilirliğini vurgulamak içindir. Çalışmada izlenen yöntem: objektif bilimsel bilginin tanımlanmasından sonra, bilimin evrenle veya içindekilerle (cisimler ve olaylar) ilgili sadece nasıl sorusuna cevap verdiği, neden ve niçin sorularına cevap vermediği, bilim çevrelerinde saygın bir kaynak ve örnekleri ile belirtilmiştir. Sonrasında neden/niçin sorularıyla ilgili bilgiler objektif bilginin yorumu ve subjektif bilgi olarak tanımlanmıştır. Bilginin subjektif olması onu bilimsellikten çıkarsa da, değerini eksiltmez, aksine objektif bilginin İslama göre yorumlanmasının yolunu açar. Kur’an’ dan ve onun çağdaş tefsiri Risale-i Nurdan verilen cevaplar ile Islama göre seçilen iki objektif bilimsel bilgi örneğinin nasıl yorumlandığı anlatılır. Sonuç olarak, su çevrimine olan itirazın bilimsel bilgiye bir itiraz değil, niçin yağmur yağar sorusuna beklendiği gibi cevap verilmemesinden, yani yorumun eksik veya yanlış olmasından kaynaklandığı belirtilip, bilgi olmadan yorumu yapılamayacağı için, yorumlanmamış objektif bilimsel bilginin, en az yorum kadar önemli ve kıymetli olduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Astrofizik, İslam Bilimi, bilimsel bilgi, objektif bilgi, yorum, Risale-i Nur.

Teşekkür

Prof. Dr. Kutluay Yüce, e-posta: [e-mail], tel: [phone]

On the Method of Interpreting Scientific Knowledge

Öz

After defining objective scientific knowledge as information extracted from repeatable experiments or observations, which could not be refuted by another experiment or observation, Islamic responses given to objective scientific knowledge as examples of water cycle and large scale structure of the universe were studied. Former one is a typical example of objective scientific knowledge which Muslim society react wrongly. For the latter one, there could be positive and negative responses. The former one is related in starting and latter one is linked with continuation of biological life on the Earth. Such two subjects, one is popularly known and the other only astrophysicists know, were chosen intentionally as special examples in this study to emphasize how powerful the method of interpretation, which may work whether the subject is popular or not and valid for very different kinds of knowledge. The method of the study: after defining objective scientific knowledge, it has been concluded that science is interested in only the questions starting “how?” but not “why?” according to a popularly known reference and various examples. After that, information coming from “why?” is defined as subjective knowledge and/or interpretation of the objective knowledge. Subjectivity of knowledge does not reduce its value; on the contrary, it opens a road for validating Islamic interpretations. How these two examples of objective scientific knowledge are interpreted according to Islam is shown by sample answers from Qur’an and Risale-I Nur. Concluding remark: objections by Muslims against water cycle are not about the objective scientific knowledge, but against its non-Islamic interpretation, that is, improper answer to the question “why?”. Since there would not be any interpretation without objective scientific knowledge, it is emphasized that the un-interpreted scientific knowledge is important and valuable at least as much as its Islamic interpretation.

Anahtar Kelimeler

Science, Astrophysics, Islamic Science, scientific knowledge, Interpretation, objective knowledge, Risale-I Nur

Kaynakça

• Eker, Z. “Ve Güneş Cereyan Eder mealindeki Ayetin Astronomi Açısından Değerlendirilmesi”, Katre, volume 9, Istanbul 2020, p. 81-110.
• Feyarabend, Paul, Bilim Kilisesi, (çev. Cevdet Cerit), Pınar Yayınları, İstanbul 1991, s. 107.
• Hawkings, W. Stephen, A Brief History of Time from the Big Bang to Black Holes, Bantam Press, London, 1988, p. 174.
• Hubble, Edwin. 1929, Communications from Mount Wilson Observatory, to the National Academy of sciences, no 105.
• İbn Mace, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezid, es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• Koupelis, Theo, “Kütleçekim Yasası ve Modern Astronominin Yükselişi”, Evreni Anlama Serüveni, (Çev. Zeki Eker), Nobel Yayınları, Istanbul, 2017.
• Koupelis, Theo, “Gökadaların Çeşitliliği”, Evreni Anlama Serüveni, (Çev. Esin Soydugan), Nobel Yayınları, Istanbul, 2017.
• Koupelis, Theo, “Samonyolu Gökadası”, Evreni Anlama Serüveni, (Çev. Serap Ak), Nobel Yayınları, Istanbul, 2017.
• Nursi, Bediüzzaman Said, Lem’alar, Otuzuncu Lema, Dördüncü Nükte, Üçüncü İşaret, RNK Neşriyat, İstanbul, 2013, s. 361.
• Nursi, Sözler, Onüçüncü Söz, Meyve Risalesinden Altıncı Mesele, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2016.
• Nursi, Şualar, Yedinci Şua, Ayet – ül Kübra, RNK Neşriyat, İstanbul, 2013.
• Nursi, Sözler,Otuzüçüncü Söz, Yirmiyedinci Pencere, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2016.
• Nursi, Sözler,Onbirinci Söz, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2016.
• Peter D. Ward and Donald Brownlee, Rare Earth: Why Complex Life is Unkommon in the Universe, Copernicus Books, 37 East 7th street New York, NY, 10003.
• Popkin, Rischard, H ve Stroll, Avrum, Philosopy Made Simple, Broadway Books, New York, 1921, p. 66.
• Rayden, Barbara, Introduction to Cosmology, Cambridge University Press, Cambridge, 2017.
• Sandberg, A., Drexler, E., ve Ord, T., 2018, submitted to Proceedings of the Royal Society of London A, https://arxiv.org/abs/1806.02404 (August 18. 2021)
• Schellenberger, G., David, L., O’Sullivan, E., Vrtilek, J.M., and Haines, C.P. (2019), “Forming one of the most massive objects in the Universe: The quadruple merger in Abell 1758”, Astrophysical Journal, vol 882.
• Suyuti, Câmiüs’-Sağir, Ocak Yayıncılık, İstanbul, 2015, 1-310.
• Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b. İsa, es-Sünen,Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.