STRATEJİK KARAR VERME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: Uluslararası Taşımacılık Sektörü İşletmelerinde Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 19, 338 - 358, 30.06.2019

Gürcan Papatya Mehmet Nedim Uygur

Öz

Stratejik karar
verme, rekabette sadece mevcut pozisyonu koruma değil, gelecek pozisyonu
yaratma potansiyeli ile birlikte düşünülür. Ancak gelecek pozisyonu yaratmak zorlu
bir süreç içerir, ya da stratejik karar verme sürecinin kuramsal ve uygulama
olarak ifade edilmesi kolay değildir. Bunun en başat nedeni, süreci etkileyen
faktörlerin çokluğu, çeşitliliği ve niteliğidir.

Bu amaçla makalede,
stratejik karar verme sürecini etkileyen faktörler üzerine odaklaşılmış;
literatürde Dean ve Sharfman ile Baum ve Wllay’in öngördüğü belirleyici 4 faktöre
(rasyonellik, kararın önem derecesi, çatışma ve belirsizlik) bağlı, Mersin ili merkezli
uluslararası taşımacılık sektörü işletmelerinde araştırılması ve elde edilen
bulguların yorumlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Karar Verme, Stratejik Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler

Kaynakça

• Aytemiz, Semiha, Korkmaz, Turhan, Tuncer, İsmail (2015), Transit Ticaret, Taşımacılık ve Lojistik Hizmetlerin Mersin, Adana-Mersin Bölgesi ve Türkiye Üzerindeki Ekonomik Etkileri, Mersin Deniz Odası Mersin Üniversitesi Bölgesel İzleme Uygulama ve Araştırma Merkezi Projesi (Aralık).
• Baum, J. Robert, Wally, Stefan (2003), “Strategic Decision Speed and Firm Performance”, Strategic Management Journal, Vol. 24, No. 11: 1107-1129.Beach, Lee, Roy, Mitchell, Terence, R. (1978), “A Contingency Model for the Selection of Decision Strategies”, The Academy of Management Review, Vol. 3, No. 3 (Jul.): 439-449.
• Bourgeois, L. J. (1985), “Strategic Goals, Perceived Uncertainty, and Economic Performance in Volatile Environments”, The Academy of Management Journal, Vol. 28, No. 3 (September): 548-573.
• Can, Halil, (1999), Organizasyon ve Yönetim, Ankara: 5. Baskı, Siyasal Kitabevi.
• Carter, E. Eugene (1971), “The Behavioral Theory of the Firm and Top-Level Corporate Decisions”, Administrative Science Quarterly, Vol. 16, No. 4 (December): 413-439.
• Cohen, Michael, D. March, James, G. Olsen, Johan, P. (1972), “A Garbage Can Model Of Organizational Choice”, Administrative Science Quarterly, Vol. 17, No. 1, (March): 1-25.
• Daft, Richard, L. (2010), Management: Ninth Edition, USA: South Western Publishing.
• Daft, Richard, L. Lengel, Robert, H. (1986), “Organizational İnformation Requirements, Media Richness and Structural Design”, Management Science, Vol. 32, No. 5: 554-571.
• Dean, James, W. Jr. Sharfman, Mark, P. (1993), “Procedural Rationality in The Strategic Decision Making Process”, Journal Of Management Studies, Vol. 30, No. 4 (July): 587-607.
• Dess, Gregory, G. Beard, Donald, V. (1984), “Dimensions of Organizational Task Environments”, Administrative Science Quarterly, Vol. 29, No. 1 (March): 52-73. Eisenhardt, Kathleen, M. Zbaracki, Mark, J. (1992), “Strategic Decision Making”, Strategic Management Journal, Vol. 13, Special Issue (Winter): 17-37.
• Eren, Erol (1997), İşletmelerde Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, İstanbul: Der Ya.
• Fredrickson, James, W. (1984), “The Comprehensiveness of Strategic Decision Processes: Extension, Observations, Future Directions”, Academy of Management Journal, Vol. 27, No. 3: 445-466.
• Freeman, R. Edward (1984), Strategic Management: A Stakeholder Approach, Boston: Pitman Pub.
• Hartmann, C. L. Patrickson, M. (1998), “Individual Decision Making: Implications for Decision Training in TQM”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 15, No. 6: 619-633.
• Hickson, David, J. Butler, Richard, J. Cray, David, Mallory, Geoffrey, R. Wilson, David, C. (1986), Top Decisions: Strategic Decision-Making İn Organizations, San Francisco: Jossey-Bass.
• Huczynski, Andrzej, A. Buchanan, David, A. (2013), Organizational Behaviour (Eighth Edition), London: Pearson Publication.
• Johnson, Gerry, Scholes, Kevan, Whittington, Richard (2005), Exploring Corporate Strategy: Text and Cases, Harlow: (7th Edition), Prentice Hall.
• Kalaycı, Şeref Ed. (2005), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Ya., Dağıtım, Ankara,
• Leblebici, Hüseyin, Salancik, Gerald, R. (1981), “Effects of Environmental Uncertainty on Information and Decision Processes in Banks”, Administrative Science Quarterly, Vol. 26, No. 4 (December): 578-596.
• Mintzberg, Henry (1971), “Managerial Work: Analysis From Observation”, Management Science, Vol. 18, No. 2, Application Series. (October): B97-B110.
• Mintzberg, Henry, Raisinghani, Duru, Theoret, Andre (1976), “The Structure of Unstructured Decision Processes”, Administrative Science Quarterly, Vol. 21, No. 2: 246-275.
• Mitchell, Ronald, K. Agle, Bradley R. Wood, Donna J. (1997),”Toward a Theory of Stakeholder Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts”, The Academy of Management Review, Vol. 22, No. 4 (October): 853-886.
• Orhunbilge, Neyran (2002), Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi, İstanbul: 2. Baskı, İÜ Basım Ya.
• Otrar, Mustafa, Argın, F. Süleyman (2015), “Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 1 (Şubat): 391-403.
• Özalp, İnan (1989), “Örgütlerde Çatışma”, Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 8, Sayı. 1 (Haziran): 81-14.
• Papadakis, Vassilis, M. Lioukas, Spyros, Chambers, David (1998), “Strategic Decision-Making Processes: The Role of Management and Context”, Strategic Management Journal, Vol, 19: 115-147.
• Papatya, Gürcan (2016), Temel İşletmecilik Bilgisi: Teorik Düzenlemeler, Entelektüel Birikim ve Notlar, Isparta: Beyazıt Kitap Evi Ya.
• Papatya, Nurhan (2003), Sürdürülebilir Rekabette Stratejik Yönetim ve Pazarlama Odağı Kaynak Tabanlıklı Görüşü, Ankara: Nobel Ya.
• Papatya, Nurhan, Papatya, Gürcan, Hamşıoğlu, Buğra (2005), “Gelecek Rekabeti ve Girişimci İşletmecilik Yaklaşımı: Türkiye Üretim İşletmeleri için Bir Modelleme Çalışması ve Yol Haritası Araçlarını Değerlendirme”, 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi-Türk Dünyasında Sosyal Bilimler: Kuram, Yöntem ve Uygulamalar, 07-09 Haziran Celal-Abad-Kırgızistan: 823-847.
• Pearce II, John, Robinson Jr. Richard B. (2015), Stratejik Yönetim (çev. edt. Metmet Barca), Ankara: Nobel Ya. No. 922/12.
• Pfeffer, Jeffrey, Salancik, Gerald, R. (1978), The External Control of Organization, Boston: Pitman Press.
• Pondy, Louis, R. (1967), “Organizational Conflict: Concepts and Models”, Administrative Science Quarterly, Vol. 12, No. 2 (September): 296-320.
• Quinn, J. Brian, (1978), “Strategic Change: Logical Incrementalism”, Sloan Management Review, Vol. 20, No. 1: 7-21.
• Rajagopalan, Nandini, Rasheed, Abdul, M. A. Datta, Deepak K. (1993), “Strategic Decision Processes: Critical Review and Future Directions”, Journal of Management, Vol. 19, No. 2: 349-384.
• Schwenk, Charles, R. (1995), “Strategic Decision Making”, Journal of Management, Vol. 21, No. 3, s. 47-493.
• Simmons, John, Lovegrove, Ian (2005), “Bridging The Conceptual Divide: Lessons From Stakeholder Analysis”, Journal of Organizational Change Management, Vol. 18, No. 5: 495-513.
• Tangpong, Chanchai, Li, Jin, Johns, Tony, R. (2010), “Stakeholder Prescription and Managerial Decisions: An Investigation of the Universality of Stakeholder Prescription”, Journal of Managerial Issues, Vol. 22, No. 3: 345-367.
• Thompson, James, D. (1967), Organizations in Action, New York: McGraw-Hill.
• Tokat, Bülent (1999), “Örgütlerde Çatışma ve Çatışmanın Yönetimi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 1: 23-40
• Ülgen, Hayri, Mirze, S. Kadri (2010), İşletmelerde Stratejik Yönetim, İstanbul: Beta Ya.
• Walton, Richard, E. Dutton, John, M. (1969), “The Management of Interdepartmental Conflict: A Model and Review”, Administrative Science Quarterly, Vol. 14, No. 1 (March): 73-84.
• Yarman, Sıdık B., Ünal, Ahmet N. (2015), Stratejik Karar Verme Boyutunda Bilgi Toplama/İşleme Amaçlı Karar Destek Sistemleri, Ankara: Nobel Ya
• Zehir, Cemal, Özşahin, Mehtap (2006), “Stratejik Karar Verme Hızını Etkileyen Örgütsel, Çevresel faktörler ve Firma Performansı İlişkisi: İmalat Sektöründe Bir Saha Çalışması”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9 (1): 137-157.