REEL SEKTÖR FİRMALARINDA ARGE FAALİYETLERİNİN FİNANSAL PERFORMANS ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE’DEN KANITLAR

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 27, 83 - 111, 26.06.2023

Hakan Yıldırım

https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.004

Cited By: 1

Öz

Son yıllarda küreselleşmenin etkisinin giderek artması ve beraberinde ortaya çıkan yüksek rekabet ortamı, sürekli olarak artan tüketici talepleri, teknolojik gelişmeler vb. firmaları inovatif faaliyetlere yönlendirmektedir. Firmalar, artan rekabet ortamında tüketici taleplerine karşılık verebilmek ve firma hedeflerine ulaşabilmek için Ar-Ge faaliyetlerini her geçen gün artırmaktadır. Bu faaliyetlerin firmanın finansal performansına pozitif yönde etki etme potansiyeli yüksek görülmektedir. Ancak bu faaliyetlerin firmaya yüklediği maliyetler, firma için bir risk oluşturmaktadır. Dolayısıyla Ar-Ge faaliyetlerinin firmalar üzerindeki etkileri farklılaşabilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı; reel sektörde faaliyet gösteren firmaların firma ölçeğini dikkate alarak finansal performans ile Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 2010-2020 döneminde reel sektör firmalarına ait veriler İki Aşamalı Sistem Genelleştirilmiş Momentler Metodu (GMM) ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, mikro ölçekli firmalarda Ar-Ge yoğunluğu ile finansal performans arasında negatif bir ilişki bulunmaktadır. Ancak küçük ve orta ölçekteki firmalarda bu ilişki pozitif yönde değişmektedir. Ölçek etkisinin dikkate alınmaması durumunda yapılan analizlere göre ise reel sektör firmalarında Ar-Ge faaliyetleri finansal performans üzerine pozitif bir etki oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge faaliyetleri, reel sektör, finansal performans

THE EFFECT OF R&D ACTIVITIES ON FINANCIAL PERFORMANCE IN THE FIRMS OF THE REAL SECTOR: EVIDENCE FROM TURKEY

Öz

In recent years, the increasing effect of globalization and its result of high competition environment, constantly the increasing consumer demands and technological developments lead companies to make innovation. In a highly competitive environment, the companies increase their R&D activities to respond to consumer demands and to achieve the targets of the companies. The effect of these activities on the financial performance of the firms is generally considered as a positive effect. However, these activities have a cost for the firm which constitutes a risk. Therefore, the effects of R&D activities on companies can be different. In this context, the aim of the study is to determine the relationship between financial performance and R&D activities in the companies operating in the real sector, taking into account the scale of the firm. For this purpose, the data of the firms of the real sector during the period between 2010 and 2020 has been analyzed with the Two-Step System Generalized Moments Method (GMM).According to the obtained findings; There is a negative relationship between R&D intensity and financial performance in microsized firms. However, this relationship positively changes in small and medium-sized firms. As far as general analyzes are concerned, without scale effect, R&D activities have a positive effect on financial performance in the companies of the real sector.

Anahtar Kelimeler

R&D activities, the real sector, financial performance

Kaynakça

• Anagnostopoulou, S. C., & Levis, M. (2008). R&D and performance persistence: Evidence from the United Kingdom. The International Journal of Accounting. 43(3), 293–320.
• Arellano, M., & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68(1), 29–51.
• Ayaydın, H., & Karaaslan, I. (2014). The effect of research and development investment on firms’ financial performance: Evidence from manufacturing firms in Turkey. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 9(2), 43-59.
• Öztürk, M. B. (2008). Araştırma-Geliştirme yatırımlarının firma değeri üzerindeki etkisi: İMKB'de bir uygulama. Verimlilik Dergisi,1,25-34.
• Blundell, R., & Bond, S. (1998). Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics, 87, 115-143.
• Branch, B. (1974). Research and development activity and profitability: A distributed lag analysis. Journal of Political Economy, 82(5), 999-1011.
• Capon, N., Farley, J. U., & Hoenig, S. (1990). Determinants of financial performance: A meta-analysis. Management Science,36(10), 1143-1159.
• Cassia, L., Colombelli, A., & Paleari, S. (2009). Firms growth: Does the innovation system matter?.Structural Change and Economic Dynamics, 20, 211- 220.
• Chauvin, K. W., & Hirschey, M. (1993). Advertising, R&D expenditures and the market value of the firm. Financial Management, 22(4), 128-140.
• Del Monte, A., & Papagni, E. (2003). R&D and the growth of firms: Empirical analysis of a panel of Italian firms. Research Policy, 32, 1003-1014.
• Demir, C., & Güleç, Ö. F. (2019). Araştırma ve Geliştirme giderlerinin firma kârlılığı üzerine etkisi: BİST imalat sektörü örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 57-72.
• Demirci, N. S. (2017). Finansal gelişmişliğin özel sektörAr-Ge harcamalarına etkisi: Türkiye için eşbütünleşme, nedensellik, etki-tepki analizleri ve Varyans ayrıştırması (1990-2014). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 74, 157-182.
• Doğan, M., & Yıldız, F. (2016). Araştırma ve Geliştirme harcamalarının (Ar-Ge) firma karlılığı üzerindeki etkisi: BİST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 178-187.
• Geroski, P., & Toker, S. (1996). The turnover of market leaders in UK manufacturing industry, 1979-86. International Journal of Industrial Organization, 14, 141-158.
• Griliches, Z., (1981). Market value, R&D and patents. Economics Letters, 7(2), 183– 187.
• Işık, N., Engeloğlu, Ö., & Kılınç, E. C. (2015). Araştırma ve Geliştirme harcamalarının, kârlılık ve satışlar üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul firmaları üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari BilimlerFakültesiDergisi, 47, 21-46.
• İltaş, Y., & Kaya, H. P. (2018). Ar-Ge harcamalarının hisse başına kara etkisi: BİST teknoloji endeksi (XUTEK) firmaları üzerine bir uygulama. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 149-162.
• Kılıç, M. (2020). BİST bilişim sektöründeki firmaların Ar-Ge harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal BilimlerDergisi, 4, 219-234.
• Kiracı, M., & Arsoy, M. F. (2014). Araştırma geliştirme giderlerinin işletmelerin karlılığı üzerindeki etkisinin incelenmesi: İMKB metal eşya sektöründe bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 13(41), 33-48.
• Kocamış, T. U., & Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve teknoloji sektöründe Ar-Ge giderlerinin kârlılık üzerine etkisi: Borsa İstanbul uygulaması. Maliye Dergisi, 0(166), 127-138.
• Lee, J., & Shim E. (1995). Moderating effects of R&D on corporate growth in U.S. and Japanese hi-tech industries: An empirical study. The Journal of High Technology Management Research, 6(2), 179–191.
• Morbey, G. K. (1988). R&D: Its relationship to company performance. Journal of Product Inovation Management, 5(3), 191-200.
• Morbey, G. K., & Reithner, R. M. (1990). How R&D affects sales growth, productivity and profitability. Research Technology Management, 33(3), 11-14.
• Mowery, C. D. (1983). Industrial research and firm size, survival, and growth in American manufacturing, 1921-1946: An assessment. Journal of Economic History, 43(4), 953-980.
• Özer, A., Öztürk, M., & Özer, N. (2019). BİST imalat sanayi firmalarının Araştırma ve Geliştirme giderlerinin piyasa değeri ve firma kârlılığı üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 0(82), 135-146.
• Özkan, N. (2022). R&D spending and financial performance: An investigation in an emerging market. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 38-58.
• Scherer, F. M. (1965). Corporate inventive output, profits and growth. Journal of Political Economy, 73(3), 290-297.
• Sougiannis, T. (1994). The accounting based valuation of corporate R&D. Accounting Review, 69(1), 44-68.
• TCMB, (2022). Sektör bilançoları. 19 Aralık 2022 tarihinde https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Reel+Sektor+Istatistikleri/Sektor+Bilancolari/ adresinden erişildi.
• TÜİK. (2023). Araştırma-Geliştirme faaliyetleri araştırması, 2021. 1 Ocak 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Arastirma-Gelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2021-45501 adresinden erişildi.
• Ünal, T., & Seçilmiş, N. (2013). Ar-Ge göstergeleri açısından Türkiye ve gelişmiş ülkelerle kıyaslaması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12-25.
• Worldbank. (2023). Research and development expenditure (% of GDP). 6 Ocak 2023 tarihindehttps://data.worldbank.org/indicator/GB.XPD.RSDV.GD.ZS adresinden erişildi.