Kantian Ethics Concerning Respect

Yıl 2024, , 296 - 308, 31.10.2024

Can Okan

https://doi.org/10.20981/kaygi.1521662

Öz

This article will be based on the concept of respect which is one of the keystone concepts of moral philosophy by Immanuel Kant who is one of the most important philosophers of the history. The Groundwork of the Metaphysics of Morals and Critique of Practical Reason by Kant will be the works to be based on throughout the article. The form of morality of the human who is a social being will be considered by means of the concepts of respect and obligation which are found in these works. Respect which is a principle determines the person for the relation constituted within the realm of common will be discussed by means of its necessity and certainty linked to duty and obligation. The difference by means of context and extent between respect and love which are two basic facts of social life will be pointed out. The formal aspect of Kantian ethics and the morality of law revealed by pure reason, independent of natural causality, constitute the basis of harmonious social structuring. The indispensable importance of the form of Kant's philosophy today, with its moral formula that will continue its currency against the lack of morality, dignity and respect, the necessity of which is clearly revealed in the suffocation of the capitalist system of exploitation, has been the motivation for the disintegration in question. Throughout the study, the basic lines of Kant's ethics will be examined and at the same time, an attempt will be made to shed light on some of today's ethical problems based on these ideas.

Anahtar Kelimeler

Morality, Respect, Society, Person, Obligation

Saygı Bağlamında Kant Etiği

Öz

Bu makalede, tarihin en önemli filozoflarından Immanuel Kant’ın ahlâk felsefesinin kilit kavramlarından biri olan saygıya değinilecektir. Makale boyunca, Kant’ın Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi [Grundlegung zur Metaphysik der Sitten] ve Pratik Aklın Eleştirisi [Kritik der praktischen Vernunft] başlıklı yapıtları temel alınacaktır. Bu yapıtlarda yer alan başlıca kavramlardan ödev ve yükümlülükten yola çıkılarak, toplumsal bir varlık olan insanı ahlâklı yapan biçime değinilecektir. İnsanın kamusal alanda kurmak zorunda olduğu ilişkinin belirleyici ilkesi olan saygının, ödevle ve yükümlülükle bağıntısı üzerinden zorunluluğu ve kesinliği açıklanmaya çalışılacaktır. Toplumsal yaşamın iki temel olgusu olarak saygı ile sevginin birbirlerinden içerik ve kapsayıcılık bakımlarından ortaya çıkan farklarına işaret edilecektir. Kant’ın etik felsefesinin biçimselliği ve saf aklın doğal nedensellikten bağımsız şekilde ortaya çıkardığı ahlak yasası, uyumlu toplum yapılanmasının dayanağını oluşturmaktadır. Günümüzün kapitalist sömürü düzeninin boğuculuğunda gerekliliği açıkça ortaya çıkan ahlâk, haysiyet ve saygı noksanlığına karşı güncelliğini korumaya devam edecek ahlâk felsefesiyle Kant’ın düşünce biçiminin sarsılmaz önemi, söz konusu çalışmanın başlıca motivasyon nedeni olmuştur. Çalışma boyunca Kant etiğinin temel hatları incelenecek ve aynı zamanda, söz konusu düşüncelerden yola çıkılarak günümüzdeki etik problemlerin bir kısmına ışık tutulmaya çalışılacak.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Saygı, Toplum, Birey, Yükümlülük

Kaynakça

• Guyer, P. (2022). Kant (trans. D. Soysal). İstanbul: Say Yayınları.
• Kant, I. (2015). Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (trans. İ. Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kant, I. (2007). Anthropology, History, and Education (trans. M. J. Gregor, P. Guyer, R. B. Louden, H. Wilson, A. W. Wood, G. Zöller ve A. Zweig). New York: Cambridge University Press.
• Kant, I. (1999). Practical Philosophy (trans. M. J. Gregor). New York: Cambridge University Press.
• Kant, I. (2016). Pratik Aklın Eleştirisi (trans. İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk ve F. Akatlı). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (2022). İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kuçuradi, İ ve Çakmak, E. (2005). Kant, Etik ve Ahlâk Üzerine. Cogito. Yapı Kredi Yayınları, Üç Aylık Düşünce Dergisi, 41-42 (13), 237.
• Rawls, J. (2005). Kant’ın Ahlâk Felsefesinin İzleri (trans. Ö. Barın). Cogito. Yapı Kredi Yayınları, Üç Aylık Düşünce Dergisi, 41-42 (13), 271.